Elmi-praktiKİ konfransin materiallari

Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində qadın hüquqları. Azərbaycanda qadınların sayı əhalinin 51,1%-ni təşkil edir. 2001-ci ilə olan məlumata əsasən qadınlar əmək fəaliyyəti ilə məşğul olan əhalinin 48%-ni, işsizlərin isə 54%-ni təşkil edir.

Getdikcə ictimai və siyasi həyatda Azərbaycan qadınlarının fəallığı artır. Buna misal olaraq 1990 - 2001-ci illərdə parlamentdə qadınların sayının 4%-dən 11%-ə qədər artmasını göstərmək olar.

Bu konfransin proqramında Azərbaycanda cender bərabərliyinə, qadınların hüquqlarına həsr olunmuş məruzələrin mövzusunu nəzərə alaraq, mən əsas etibarılə ölkəmizdə bu sahədə qanunvericiliyin xüsusiyyətlərinə diqqətinizi cəlb etmək istərdim.

Bildiyiniz kimi, son onillikdə sözün əsl mənasında islahatlar diyarı olmuş Azərbaycanda iqtisadiyyat, təhsil, səhiyyə və başqa sahələrdə olduğu kimi, insan hüquq və azadlıqlarının təmin olunması sahəsində də köklü dəyişikliklər baş vermişdir.

1992-ci ildən BMT-nin üzvü olan Azərbaycan 2001-ci ildə Avropa Şurasına üzv seçilmiş və Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasına qoşulmuşdur.

Yeri gəlmişkən müstəqilliyi dövründə ölkəmiz 220-dən çox Konvensiyaya qoşulmuşdur.

1995-ci ildə müstəqil Azərbaycan Respublikasının ilk Konstitusiyası qəbul edilmiş ki, bunun maddələrinin uçdə biri bərabər dərəcədə qadınlara və kişilərə şamil olunan insan hüquq və azadlıqlarını özündə əks etdirir. Konstitusiyanın Bərabərlik hüququ təsbit olunmuş maddə 25-də birbaşa göstərilir ki, "Kişi və qadının eyni hüquqları və azadlıqları vardır".

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində həyatın bütün sahələrində qadın və kişilərin bərabərliyi ideyası təsbit olunur.

Respublikamızda müstəqillik əldə edildikdən sonra qadınların kişilərlə bərabər hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi baxımından Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası ilə yanaşı Əmək Məcəlləsi, Ailə Məcəlləsi, Azərbaycan Respublikasının qadın problemləri üzrə dövlət komitəsinin yaradılması haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı, Azərbaycan Respublikasında dövlət qadın siyasətinin həyata keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı, Azərbaycan Respublikasının Qadın Problemləri üzrə Milli Fəaliyyət Planı haqqında Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin Qərarı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir və cender bərabərliyi siyasətinin özülünü təşkil edir.

Bunlarla yanaşı Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi qadınların vəziyyətinin yaxşılaşdırılması və onların kişilərlə bərabər hüquqa malik olması ilə bağlı Beynəlxalq Konvensiyaları, o cümlədən Qadınların siyasi hüquqları haqqında Konvensiyanı, Bərabər əməyə görə kişilərə və qadınlara bərabər haqq verilməsi haqqında 100 saylı Konvensiyanı, Qadınların müxtəlif yeraltı işlərdə və şaxtalarda əməyinin məhdudlaşdırılması haqda Konvensiyanı, Analığın mühafizəsi haqqında 103 saylı Konvensiyanı, Qadınlara münasibətdə ayrı-seçkiliyin bütün formalarının aradan qaldırılması haqqında Konvensiyanı, Ərdə olan qadınların vətəndaşlığı haqqında Konvensiyanı, Nikaha daxil olmaga razılıq, nikah üçün minimal yaş həddi və nikahların qeydiyyatı haqqında Konvensiyanı, İnsan alveri və üçüncü şəxslər tərəfindən fahişəliyin istismarı ilə mübarizə haqqında Konvensiyanı ratifikasiya etmişdir.

Beləliklə, ölkəmizdə cender bərabərliyinin gerçəkləşməsi üçün zəruri hüquqi baza yaradılmışdır və buna dövlət tərəfindən təminat verilir.

Bununla belə, bir çox ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanda da cender bərabərliyinə nail olmaq və qadınların pozulmuş hüquqlarını bərpa etmək, hüquq pozuntularının qarşısını almaq məqsədilə hələ çox işlər görülməlidir. Bunun üçün də qarşıda duran prioritetləri müəyyən edilməsi, daha çox zəif qrupların aşkarlanması və onların ehtiyaclarının öyrənilməsi, ünvanlı hüquqi və sosial yardım proqramlarının işlənib hazırlanması və həyata keçirilməsi, hüquqi maarifləndirmə sahəsində fəaliyyətin gücləndirilməsi, qaçqın, müharibədən ziyan çəkən, şəhid ailələrinə, ahıl, əlil, məhbus qadınlara, gənc ailələrə, qız uşaqlarına ünvanlanmış tövsiyyələrin hazırlanması və əhali arasında geniş təbliğat işlərinin aparılması, bunun üçün zəruri məlumat kitabçalarının, lifletlərin və s. nəşr edilməsi və yayılması kimi vəzifələrimizi gerçəkləşdirmək üçün birgə fəaliyyətimizi əlaqələndirən, tənzimləyən proqramlara ehtiyac duyulur.

Azərbaycan qadınlarının hələ də istifadə olunmayan böyük professional, intellektual, işgüzar, mənəvi potensialı var ki, bunları hərəkətə gətirmək, bərabər hüquqlara, bərabər imkanlara nail olmaqla qadınlarımızı keyfiyyətçə yeni səviyyəyə qaldırmaqla sözün əsl mənasında cender bərabərliyinə doğru mühüm addım atmış olarıq.

Bu məqsədlərə nail olmaq üçün mən hamınızı əməkdaşlığa çağırıram.

Diqqətinizə görə sağ olun.