Elmi redaktorlar amea-nın müxbir üzvləri

 
BANAN – Musaceae Juss. fəsiləsi  
Banan - «Ağıl qidası» - Musa x paradisiaca L. 
 
Banan  cəngəllik  bitkisi  olmasına  baxmayaraq,  öz  qiymətli  keyfiyyətinə  görə  hal-hazırda 
dünyanın  əksər  ölkələrinin  bazarlarının  daimi  «sakini»nə  çevrilmiĢdir.  Hindistanda  bananı  «ağıl 
qidası», «müdrik qida» meyvəsi adlandırırlar. Qəribədir ki, Ģərq aləminin bir çox filosof və yoqları 
bütün həyatı boyu banan meyvəsi ilə qidalanmıĢlar. Hal-hazırda banan alma və kartof kimi bizim 
gündəlik  tələbatımız  olan  qidaya  çevrilmiĢdir.  Bananın  tərkibi  az  kalorili  olmasına  baxmayaraq, 
sulu  karbonların  miqdarına  görə  alma  və  kartofdan  iki  dəfə  üstündür.  Bananın  tərkibində  olan 
niĢasta meyvə yetiĢdikcə asan həll olan Ģəkərə çevrilir. Bundan baĢqa bananın tərkibində insanların 
sağlamlıq durumlarında mühüm əhəmiyyət kəsb edən Na, Ca, Fe, P, Mn və s. 
makro-  və  mikroelementlərlə  yanaĢı  vitaminlərin  zəngin  spektrləri  (B
6
,  C,  PP  
və  s.)  vardır.  V.P.Alekseyevə  görə  (1955),  bananın  ətli  hissəsinin  tərkibində 
72-75%  su,  21,9-25,0%  sulu  karbohidratlar,  1,3-1,5%  zülal,  0,09-0,6%  piyli 
maddə, 0,8-0,9% kül, 30,0-50,1% saxaroza, 5,58-13,94% fruktoza, 8,6-17,47% 
qlükoza,  0,94-1,0%  aĢı  maddəsi,  0,41-1,07%  fıtin,  quru  çəki  hesabilə  5,0-
33,2%  A,  46-62%  B,  6-14%  C  vitaminləri,  87-88%  riboflavin  və  s.  maddələr 
aĢkar edilmiĢdir. Banan çox keyfiyyətli qida məhsulu hesab edilir. Ondan 2-3 
ədəd  yedikdə  gün  ərzində  aclıq  hiss  etmirsən.  Banan  tərkibindəki  K 
elementinin  çoxluğıına  görə  meyvələr  arasında  «çempion»  hesab  edilir.  Belə 
ki, 100 q banan meyvəsinin tərkibində 376 mq% K elementi aĢkar edilmiĢdir. 
Banan ən çox ürək sancmalarında və hipertoniyadan əziyyət çəkən xəstələr üçün daha sərfəli hesab 
edilir. Hipertoniyalı xəstələrə hər gün 1-2 ədəd banan yemək məsləhət görülür. 
YetiĢmiĢ  banan  meyvəsi  ödqovucu.  sidikqovucu,  qara  ciyər  və  böyrək  xəstəliklərinin 
müalicəsində  geniĢ  istifadə  edilir.  Banandan  mədə  və  onikibarmaq  bağrsaqda  baĢ  verən  yaraların 
müalicəsində də istifadə edilərək gözəl nəticələr əldə edilir.