Elmi redaktorlar amea-nın müxbir üzvləri

Qara  ciyər  xəstəliyi  zamanı.  Hepatit  xalq  arasında  sarılıq  adı  ilə  məlumdur.  Bu  xəstəlik 
zaman  xəstənin  bədəni  saralmağa  baĢlayır.  Sarılıq  xəstəliyi  haqqında  ilk  məlumatı  bizim  eradan 
əvvəl  V  əsrdə  məĢhur  həkim  Hippokrat  məlumat  vermiĢdir.  Kütləvi  sarılıq  xəstəliyinə  tutulma 
1883-cü  il  Almaniyada  baĢ  vermiĢdir.  Hepatit  nədir,  niyə  onu  ―XX  əsrin  taunu‖  adlandırırlar. 
Hepatit  qara ciyərin soyuqdəyməsi nəticəsində baĢ verən çətin sağalan xəstəlikdir. Hepatit çox vaxt 
maddələr mübadiləsinin pozulması, aclıq, müxtəlif dərman, zəhərlərin və ağır metalların təsirindən 
də baĢ qaldırır. Hepatit viruslar vasitəsilə insandan-insana ötürülən təhlükəli bir xəstəlikdir. Hepatit 
A və E bağırsaq infeksiyası və yaxud ―çirkli əl‖ xəstəliyi hesab edilir. Bu xəstəlik insana qida və su 

---

173 
 
ilə, ən nəhayət anal və oral intim əlaqələr zamanı keçə bilir. Hepatit B, D, G qan vasitəsilə yoluxur. 
Bundan baĢqa infeksiyalı Ģpris, iynə,  ülgüc, manikur avadanlığı, qan köçürmə, xəstə insanla cinsi 
əlaqə  vasitəsilə  də  keçə  bilir.  Bundan  baĢqa  bu  xəstəlik  ana  vasitəsilə  də  uĢaqlara  ötürülə  bilir. 
Hepatit C-də qan, cinsi əlaqə, tiryək, heroin qəbul edən insanlarla da yayılır. Statistik məlumatlara 
görə Rusiyada hər iki nəfərdən biri praktiki olaraq, hepatit xəstəliyinə tutulmuĢdur. 
Bu xəstəliyi nizamlamaq çox çətindir. Hepatitə tutulmuĢ insanlar bu xəstəliyi həftələr, hətta 
aylar  keçdikdən  sonra  bilirlər.  Hepatitə  tutulan  insanlar  bilmədən  baĢqa  insanlara  da  bu  xəstəliyi 
keçirirlər.  Hepatit  qrip  kimi  baĢlayıb,  insanda  baĢağrıları,  zəiflik,  damarlarda  ağrıların  müĢahidə 
olunması  və  temperaturunun  yüksəlməsi  ilə  özünü  birüzə  verir.  Bir  neçə  gündən  sonra  iĢtahın 
pozulması,  ürəkbulanma,  qusma,  qabırğalarda  ağrılar  baĢ  verməyə  baĢlayır.  Ən  əsas  əlamətlərdən 
biri də sidiyin tündləĢməsi və nəcisin ağarması baĢ verməsi ilə özünü birüzə verir. Sarılıq və dəridə 
qaĢınmalar baĢ verir. Xroniki hepatit çox qorxunc fəasdlar – sirroz, qara ciyər, xərçəng və qara ciyər 
koması yaradır. Bu zaman tez həkimə müraciət etmək lazımdır. Ən təhlükəli cəhəti ondan ibarətdir 
ki,  hələlik  hepatit  virusunun  müalicəsi  tapılmamıĢdır.  BaĢqa  sözlə,  praktiki  olaraq  o  müalicə 
olunmayan  xəstəlikdir.  Bəs  nə  etməli?  ÇalıĢmaq  lazımdır  ki,  hepatitə  tutulmayasan.  Sonra 
profilaktik tədbirləri həyata keçirmək lazımdır. Bunun üçün gigiyena qaydalarına, o cümlədən diĢ 
pastasından,  Ģotkadan,  ülgücdən  yalnız  özünüz  istifadə  edin.  Sizin  əĢyalarınızdan  istifadə  etməyə 
baĢqalarına icazə verməyin.  
Cinsi  əlaqədə  olan  zaman  prezervativdən  istifadə  edin,  zəif  qələvi  məhlul  ilə  əl-üzünüzü 
yuyun. Qanköçürmə və ineksiya zamanı həddindən artıq ehtiyatlı olmaq lazımdır. Hepatitə tutulmuĢ 
insanlarla əlaqədə olmayın.  
Hepatit  B-yə  tutulmuĢ  xəstənin  müalicəsində  dünyanın  qabaqcıl  təĢkilatları  tərəfindən 
yaradılan toksinlərdən istifadə edilir.