Ətraf mühi̇tə və sosi̇al sahəyə təsi̇rlər və təsi̇razaltma tədbi̇rləri̇
Yüklə 4,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 10.7.4 Ekoloji təsirlərin azaldılması
- 10.7.5 Ekologiyaya qalıq təsirlə r
|
C
ə dv ə l 10-5: H ə ssas yerl ə rd ə v ə / v ə ya reseptorlarda ekoloji qiym ə tl ə ndirm ə Yer
ə ssas Reseptor Potensial T ə sirl ə r Potensial T ə sirin Ə h ə miyy ə ti* T ə sirl ə rin Azaldılması Qalıq t ə sir inƏhə mi yy ə ti* KG0–8 v
ə
KG18-34 Iris acutiloba (QK-a
daxil edilmiş bitk
inövlə ri)
Iris acutiloba
növyerli bitki qrup
l ar ı n ı n kiçik faizinin itirilmə
si C3
O rta
X7-32, 19-10
C1 Aş a ğı
KG3.5- KG4.7 S əhra tipli tə bii yaşayış mühitlə ri Eroziya riski s ə b ə bind
ə n t ə bi i yaşayış mühitinin itkisi v ə bitki örtüyünün t ə
ərpası prosesinin asta sür ətlə
inkişaf
etməsi ehtimalı
D2 Orta X7-25b, 19-10 D1 Aşağı
KG18-34
BTC boru k əmə ri ma r ş rutu
ya xı n lığı nda
bitki örtüyün ün
b ə rpas ı n ı n z ə if getdiyi s ə hra mühitlə
ri BTC KS-d
ə
as tatemplə
b ə rpa
da daxil olmaqla
t ə bii mühitinkumulyat iv itirilmə si, parçal
a nm as ı
v ə kor
l an m as ı ehtimalı D2 Orta
X7-25a, X7-25b D1 Aşağı
Iris acutiloba
(QK- ə
daxil edilmiş növlə r)
Iris acutiloba növlərinin yerli populyasiyasını n kiçik faizd ə
C3 Or ta X7-32, 19-10 C1
Aşağı
T əsirlə r v
ə T əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə r) 10-32
CQBK- nin Genişləndirilmə si Layih ə si, Az ə rbaycan
Ə traf Mühit ə v
Sosial Sahə y ə
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə si
Yekun variant
KG18
(Pirsaat) Sahilyanı tə bii yaşayış mühitlə ri v ə onların canlı t ə
ə t üçün d
əhliz kimi istifadə
edilmə
si T əbii yaşayış mühitinin itkisi, parçalanması v ə
ə tic
ə d ə çaydan h
ə r ə k ə t d əhlizi kimi istifad ə
ə t ə sir C2
Aşağı
X7-28a-b, 17-14, 19-11a-e, D5 -045,
17-05, 17-07,
17-10, 17-11 C1
Aşağı
* 3-11 v ə 3-12
saylı cə dv əllə rd ə n istifad ə
etməklə qiymətləndirilib
CQBKG üzr ə
MSSTQ- nin son variantının 10.7.4 Bölmə sind ə
əsvir edilə n v
ə
Əlavə E-d ə
sadalanan ümumi ekoloji təsirazaltma tədbirlə ri t
ətbiq edilə c ə k v ə
ona görə d
ə , t əkrarlanmaya yol verməmə k üçün t
ədbirlə r burada yenid ən qeyd edilmir.
CQBKG üzr ə
Ə MSSTQ-
nin son variantlında nə z ə rd ə
tutulan müvafiq ümumi təsirazaltma t ədbirlə ri Layih ənin layihələndirilmə sind ə
ə z ə rd ə
tutulan dəyişikliklə r ə t ətbiq edilə c ə
t əsirazaltma tədbirləri aşağıdakı fəaliyyətlərlə
əlaqəlidir:
• Avtomobillə rin h ə
ə k əti, ovçuluq, balıqçılıq və ya məhsulların icazəsiz yığılmasının məhdudlaşdırılması; işçi qüvvə sinin t
əlimi
• Ağacların inventarlaşdırılması, kompensasiya, ağacların əkilmə si v ə
monitorinq
• Vəhşi heyvanların hə r ə
ə tin
ə
maneələrin azaldılması üçün tədbirlə r • Mü ə yy ən hallarda suyun çıxarılmasından ə vv əl balıqları qoruyucu torlardan istifadə
•
ə rpa v
ə
bitki örtüyünün təkrar salınması və bio-b ə rpa f əaliyyətlərinin monitorinqi
• Torpaq, s əth suları və
qrunt sularına təsirlərlə əlaqə
dar t əsirazaltma tədbirlə ri h
s ələn, torpağın məhsuldarlığının və ya s
sinin a zaldılması.
ənin layihələndirilmə sind
ə n
ə z ə rd ə
tutulan dəyişikliklə rin sah
ə y ə xarakterik olan t əsirlə
ri C ə dv əl 10-5-d
ə
sadalanan öhdəliklə rd ə n istifad ə
etməklə n ə z ə rd ən keçirilə c ə k. Bunlar həmçinin CQBKG üzrə
Ə MSSTQ- nin son variantı üçün işlənib hazırlanmış öhdəliklə rdir v
ə
ona görə d ə, bu informasiya üçün CQBKG üzrə
Ə
variantının 10.7.4 Bölmə si v
ə CQBKG üzr ə
MSSTQ- nin son variantının E Qoşmasına istinad edilməlidir.
ə z ə rd ə
tutulan əlavə hiss
ə sind
ə
növünün mövcudluğunun tikintidə n öncə
qiymətləndirilmə sinin h əyata keçirilmə sini t əmin etmə k üçün X7- 32 öhdəliyində kiçik d əyişiklik edilməlidir :
• Şir
k ə t tikinti ön c ə si t ə dqiqat (ap rel v
ə
may ayla
r ı nda, mövsüm d ə n as ılı
olara
q) apararaq K əmə r sah
ə si v
ə ya
Şirkətin müə yy ənləşdirdiyi xüsusi yerlə rd ə ki i ş çi
sah ələ
rd ə itik ə nar
lı sü s ə n ( İ ris acutil oba) bitkisinin mö vcud
l u ğ u nun müə
yy ə n edi lmə
sini n ə z ə rd ə tutacaq v ə sah ə üçün s ə ciyy
ə vi
ə traf
m ühitin idar əedilmə si
planı haz
ırlanacaq. Bu, bitki lə r
gör
ün ə bi lə n old uqda, y ə ni ap rel v ə may
ayla
r ı aras ı nda, bitki lə rin çiç
ə k ləmə fazas ı nda v ə ya ondan sonra h ə yata ke
çirilə c ə k. 10.7.5 Ekologiyaya qalıq təsirlə r Bu
bölmə d ə CQBKG üzr ə
Ə MSSTQ-
nin son variantındakı C ə dv əl 1
0-12-d ə v ə
elə c ə d ə
C ə dv əl 10-5-d ə
verilmiş ard
ı c ıllığa uy ğun
ol araq t ə sir
lə rin aza
l d ılma s ı
ilə ba
ğlı t
ə dbi
rlə r h ə yata keç irildikdə n sonra q alı q
t ə sir lə r n
ə z ə rd ən keiril ir. Proqnoz l a ş d ı r ılan
daha az ə h əmiyyə t ə malik
ehti mal
olunan
q alı
q t əsirlə
r a ş a ğı dak
ılardı r:
•
Avtomobillə rin h
ə r ə k ə ti n ə tic
ə sind
ə KS-d
ə kiçik
miqd arda torpaq ç ökmə si
Layih ə nin t ə sir etdiyi zona d axilində h
ə r hans
ı tə bii
mühit
növünün 1%-d ə n az T əsirlə
r v ə T əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə r)
10-33
CQBK- nin Genişləndirilmə si Layih ə si, Az ə rbaycan
Ə traf Mühit ə v
Sosial Sahə y ə
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə si
Yekun variant
hiss ə sin
ə t
ə sir edir. Su t ə bii
mühitinin ke yfiyy
ə ti v
ə
ya verilə n ə ra zinin flora və
faunas ı na cüzi t ə sir ed
ə n v
ə ya heç t əsir etməmə k lə su kanalla r ına daxil olan cüzi miqdarda eroziyaya uğ ra mış torpaq •
B ərpa olu nan torpa ğı n eko loji
funksiyal ar ı nda çox kiç ik az
almalar, uz un
m üdd
ə t b ə rp a olu nur •
Torpaq v ə ya su t ull ant
ıla r ı n ı n t ə sadüfi
buraxılma s ı nə tic ə sind ə
flora v ə faunaya q ısamüddə
t li,
kiçi k miq
yas lı t əsirlə rin kiçik riski •
ağı n art
ı q üst qat ı n
n istifad ə si n ə tic
ə sind
ə
yerli t ə bii mühitə kiçik risk layihə nin
t ə sir etdiyi zona daxilin d ə h ə r hans ı t ə bii mühit
növ
ünün 1%-d ə n az hiss ə sin
ə t ə sir edir
•
Eroziyan ı n kiçik miq yas
lı , q
ısamüd d ətli t ə siri, xə nd ə k suyu v ə ya hidros ı naq
suyunun istifad ə sind ə n su
kanall ar ı ndak ı
mü v ə ə ti ç ö küntü
lə rd ə kiçik art ımı
n fon s
ə viyy
ə sini ke
çmə s i ehtimalı azd ı r •
Balıqla r ı n kürü t ökmə f
əsli
olm ad ı qda, su v ə sa
hilboyu faunan
ı n h
ə r ə k ə tini məhdudlaşdıra n su ka
nall ar ında axı n ın m
üv ə ə ti dayand ırılma s
n ı n mümkünlüyü
• Çay
axı n ı n ı n dayand ı r ılma s ı n ə tic
ə sind
ə
sahil b oyu mühitə cüzi v ə
ı f ı r t ə sir •
Qurut m a n
ə tic
ə sind
ə
balı q v ə ya di gə r s
u aləminə cüzi v
ə ya s
ı f ı r t ə sir •
Quruda olan bitkilə rin bio
müxtəlifliyini n, t
ə bii
mühit in strukturunun v ə KS-da
vegetasiya örtüyünün mü v ə əti itirilmə si, be ş
on il ə rzind
ə b ə rp a olun
ur •
Çay k ə si şmələ rind
ə sa
hil boyu v
ə ya su bitk ilə ri
t əlifliyinin
müvə
ə ti itmə si, bir-üç il ə rzind
ə b ərpa olu nur •
Əgə r çayları n k ə si şmə sind
ə d
əmir -beton konstruksiyaya ehtiyac yaranarsa, t ə bii
mühitin həm i şəl i k itmə
s i ehtimalı , yerd ə
şmə
ilə k om pensa siya ol unur
•
Quru faunas ı üçün
yem v
ə art
ım
mühitinin mü v ə ə ti itkisi, f ə rd lə rin yerd ə yi
si ilə
n ə tic ələnir, lakin mə sk unlaşm an ın azalma s ı
ə si r etmə si v ə ya bird ən çox n ə s lə n ə z ə r ə çarpacaq t ə sir
ə
mal i k olma
ehtimalı
azd ır
•
Tikinti za m an ı quruda olan faun an ı n yay ılma s ı n ın yaxud hə r ə
ə tinin qar şı s
n ı alan
mü v ə ə ti s ə dd davran ışı n d
ə yi şmə sin ə s ə b ə b ol ur, amma
çox az hallar
da məskunl
a şmanın mə hvi v ə
azalm as ı ehtimal olun ur. Lakin, t əsirazaltma t ədbirlərinı daxil edilmiş, iş sahə sin ə
davamlı giriş - çıxışın təmin edilmə si say ə sind ə , t ə sirin
ə h əmiyyətli olması ehtimal edilmir. Bununla yanaşı, boru kəməri bölgə d ə
mövcud olan təbii mühitlərin yalnız çox az hissə sin
ə t
ə sir edir. Bu t əbii mühitlə r h ə ddind
ən artıq geniş və
eyni mənşəlidir. Belə olduqda, heyvanların tə k sah ə
ə
c əmləşə
bilə c əyi heç bir ayrıca ərazi mövcud deyil. Ona görə d ə, heyvanlar yenə d ə
boru k əməri marşrutunun istənilə n t ə
ə find
ə
geniş ərazilə rd ə h ə r ə k ə t ed ə
bilə c əklə
r (v ə müə
yy ən yerlə
rd ə boru k əməri marşrutundan keçə c əklə r). Bu ə razid ə
müə yy ə n edilmiş heyvanlar ilə
bağlı heç bir ə h əmiyyətli təsir proqnozlaşdırılmış, çünki boru k əməri marşrutunun hə r iki t ə r əfi növlərin bütün ekoloji tələblə rini t
əmin etmə k üçün
yen ə d ə
əlverişli olacaq •
Tikinti za m an ı balalamay an quruda ya ş ayan heyvan l ar ı n mü v ə ə ti ç ıxa
r ılma
s ı , başqa ye
rlə r ə apar ılma
s ı v ə ya narahatç ılığı çox nadir h allarda
hv olma
v ə ya mə skun
l a şm an ın azalm
a sı
ilə n ə tic ələ
n ə bi lə r • Çaylarla kəsişmə
ə
ə
çaylarda asılı çöküntülərin qısa müddətli artımı aşağı ə h əmiyyə t d ə r ə c ə sin ə
malikdir, çünki bu çay kəsişmə sind
ə h ər hansı mühüm balıq növlərinin kürü tökməsi ehtimal edilmir
• Aç ıq tipli ç ay k ə si şmələ rind
ə
balal a m ayan sahi l boyu h
eyvanların mü v ə ə ti yerlə rinin d
ə yi ş diri lmə
si v ə
ya onlara müdaxilə
• Q ı r mı z ı Kitaba dü şə n bitki növlə rinin (
mümk ün itik
ə na rlı süs ə n ( Iris acutiloba) v ə ya tap
ılarsa di
gə r QK-da
kı bitki
növlə ri) KS-dan k ə nar yer
ə d
ə yi şdirilmə si n ə tic ə sind ə f ərdlə rin azsay lı itkisi •
İstism ar z amanı
boru k əməri mühafi z əsinin bitki örtü yünün b ə rpas ı na t
ə sir
lə ri
•
Tikinti dü şə r gə si, boru anbar ı , d əmir yolu şaxə si v
ə
yük boşaltma sah ələ
rinin hüdudundak ı bitki
v ə ya ağ ac l ara t ə sir lə r.
T əsirlə
r v ə T əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə r)
10-34
CQBK- nin Genişləndirilmə si Layih ə si, Az ə rbaycan
Ə traf Mühit ə v
Sosial Sahə y ə
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə si
Yekun variant
B ə zi f əaliyyə t lə r is ə orta ə h əmiyyətli t əsirlərlə n ə
ələ n ə bilə
r, bu is ə on l ar ı n nec ə
idar ə
edilmə sind
ə n as
ılı d ı r , lakin bu halda qalıq təsirin aşağıda qeyd edilmiş qaydada aşağı sə viyy
ə d ə qalacağı gözlənilir:
Aralıq də nizi t ı
ğa s ı na ( T estudo g r aeca) v ə digə
r quruda v ə çay ı n sahilində mə sk ən salmış
olan proqno zl a ş d ı r ılan
İUCN
Q ı r mı z ı Siyah ı s ı v ə ya Az ə rbaycan ı n Q ı r mı z ı K itab ı na dü
şə n faunaya proqno zlaş d
r ılan
t əsirlə
r n ə z ə rd ə tutulan
t əsirlə
rin az aldılma s ı t ədbirlə rin
ə
gö r ə
old uqca azd ı r. T
əsirlə rin orta s ə viyy
ə d ə o lma
s ı ilə
ba ğlı az risk mövcu
ddur. Buna baxm
ayaraq, t əsirlə
rin aza l d ılma s ı i lə
bağlı t
ədbirlə r t əklif
ol unsa da, n əsil
art ımı
na t ə sir var, lakin, bunun n
ə z ə rd ə
tutulan əlavə boru
k əməri seksiyası üçün real risk təşkil edə c əyi hesab edilmir, buna görə d ə
qalıq t əsirin aşağı sə viyy ə d ə
qalacağı proqnozlaşdırılır. Yüklə 4,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|