F. R. Abduraxmonov

Kasb psixologiyasini aniq va ijtimoiy fanlar bilan aloqasi Yangi kasblarni paydo bo‘lishi
Kasb psixologiyasi fan sifatida o‘z vazifalarini bajarib bo- rar ekan, u o‘z o‘zidan emas balki aniq fanlar bilan o‘zaro alo- qada rivojlanib boradi. Kasb psixologyasi o‘z predmetini yechish davomida bu aniq fanlardan foydalanadi. Aniq va texnik fanlar qatoriga ko‘plab fanlami kiritish mumkin. Deylik matematika fani uni hayotdan uzib bo‘lmaydi. Insonga xos bo‘lgan jarayonlarni matematik o‘lchami mavjuddir. Kasb psixologiyasi ham o‘z izla- nish obyektlarini o‘rganayotganda matematik usullarga suyanadi. Deylik, yoshlami kasbga qiziqish davri, yoshi, sababi va shu kabilar. Yoki o‘sib borayotgan yoshlami fiziologik va anatomik tuzilishi ji- hatidan sog‘lomligi, yoshlaming qancha foyizi ishga yaroqligi, aqliy va jismoniy jihatidan mehnat qilishga layoqatligi meditsinada keng o‘rganiladi. Statistik sonlarda ulami ko‘rsatib berish orqali jamiyatni o‘zini boqa olishligi masalasi ko‘rsatiladi. Ishga layoqatli degani bu kasb tanlash o‘zi qiziqqan kasbi bilan jamiyatga o‘z ulushini qo‘shish deganidir.




Ijtimoiy — gumanitar fanlar


Texnik fanlar

Kasb psixologiyasi fani aniq va ijtimoiy fanlarga suyanib, lear­ning yaratgan yangiliklaridan ham foydalanib boradi.Biz uni bu tomonlarini kasb psixologiyasi fanini o‘rganish davomida tanishib boramiz.

Shuningdek, kasb psixologiyasi fani ijtimoiy fanlar bilan ham uzviy bog‘liq hisoblanadi. Deylik falsafa uning uchun metodologik fan hisoblansa, ahloqiy fanlar unga kasb etikasi bilan bogiiq ma­salalarni yechishga imkon beradi. Estetika kasb psixologiyasiga go‘zallik haqida o‘z ulushlarini qo‘shsa, sotsiologiya kasb psixo­logiyasini jamiyatdagi masalalarini ko‘rsatib beradi. Kasb psixo­logiyasi insonga xos boigan ahloq va go‘zallik tomonlami o‘zida mujassamlab inson yaratayotgan mahsulotlarda, ish jarayonidagi go‘zalliklami o‘rganib boradi. Ayniqsa tikish va bichish ishlarida tikuvchi dizayn qonuniyatlariga rioya qiladi. Insonni go‘zallik qo- nunlari asosida kiyintiradi.
Hozirgi vaqtda dunyo miqiyosida kompyuter va uning о‘mi kengayib bormoqda. Internet orqali inson dunyoni hamma chekka- lari bilan aloqada boiib, u yerlardan informatsiyalar olib bormoqda. Buning natijasida yangi kasblar paydo boimoqda. Ulaming ba’zilari yaxshi tomonni ko‘rsatsa ba’zilari yomon tomondan insonga ziyon yetkazib kelmoqda. Deylik xakkerlar kompyutemi yaxshi biladilar va o‘z foydalariga foydalanadilar. Ular o‘zlarini faoliyatlari bilan jami­yatga va insonlarga ziyon yetkazib kelmoqdalar. Programmistlar va boshqa sohalar esa ko‘plab foydali ishlami amalga oshirmoqdalar.
0‘zbekistondagi o‘zgarishlar ham ko‘plab yangi kasb egalarini paydo boiishiga olib kelmoqda. Deylik, fermerlar, tijoratchilar, ish- bilarmonlar, boshqaruvchilar, bankirlar va shu kabilar. Bu kabi kasb egalari endigina tashkil topayotganligi va hayotga sekin - asta- lik bilan kirib kelishi tufayli bular haqida yetarli informatsiyalar ham yo‘q.