oeiAsn \
12-rasm.
Palearktika zoogeografik oblasti (Darlington, 1966).
Palearktikaning ekologik sharoitlarini turli-tumanligi uning geo
grafik joylashuvi va tarixiy shakllanishi bilan tushuntiriladi. Paleark
tikaning tabiiy sharoiti juda xilma-xil. Faunasi o ‘zining kelib chiqi-
113
shiga ko‘ra, qadimgi tropik Yevrosiyo faunasiga tegishli. Fauna
uchlamchi davming oxiri va to‘rtlamchi davrdagi, ya’ni muz bosish
davridagi cho ilashish va iqlimiy omillaming almashinuvi kabi xil
ma-xil ekologik sharoitlar natijasida tubdan o ‘zgarishlarga uchragan.
Buning oqibatida fauna tarkibidagi turlar soni, birinchidan, juda ka
maygan, ikkinchidan, unda juda ko‘p filogenetik yosh guruhlar paydo
boigan. Bu guruhlar sovuq va issiq sharoitda yashashga moslashgan.
Fauna tarkibida nisbatan kam sonda endemiklaming uchrashi, uning
qadimda boshqa faunistik oblastlar bilan aloqada boiganligini tas
diqlaydi.
Mazkur hududda tipik tropik o ‘rmonlar uchramaydi. Keng may
donni egallaganbalandtog‘ tizmalari, choilar, dashtlar, tundra, tayga,
nina bargli va keng bargli o ‘rmonlar landshaftning turli-tumanligini
ta’minlaydi. Bu yerdagi to g ii hududlar iqlim hamda o ‘simliklar ola-
mining vertikal mintaqal xususiyat namoyon qilishiga sabab boiadi.
Palearktika zoogeografik oblasti geografik va ekologik xususiyat-
lari bilan bir-biridan farq qiluvchi juda keng maydonni egallaganligi
hamda faunaga xos xususiyatlami oydinlashtirish maqsadida, ushbu
oblastni turli mintaqalarga (tundra, tayga, nina bargli va keng barg
li o‘rmon, dasht, c h o i va boshqalarga) ajratgan holda o‘rganish
maqsadga muvofiq (4-jadval). Shu asosda, quyida Mustaqil davlatlar
hamdo‘stligi hududidagi turli geografik mintaqalar va ulaming fauna
siga xos ayrim umumiy xususiyatlar bayon etildi.
114
P
a
le
a
rk
ti
k
a
o
b
la
sti
g
a
teg
ish
li
ay
ri
m
m
in
ta
q
a
la
r
va
u
la
rn
in
g
fau
na
si
ga
xo
s
b
a
’z
i
x
u
su
si
y
a
tl
a
rn
in
g
qi
yo
si
y
ta
v
si
fl
I
Dostları ilə paylaş: |
