Fan ilmiy dunyoqarash shakli

Fanning eng asosiy funksiyasi bu uning sosial (ijtimoiy) funksiyasidir. Fanning sosial funksiyalari haqida fikr bildirar ekamiz, avvlam bor shuni aytib o’tish joizki, fanning sosial funksiyasi mutlaq o’zgarmas emas, albatta. Aksincha fan rivojlangani singari uning vazifalari ham tarixan o’zgarib va taraqqiy etib boradi. Shu bilan birga sosial funksiyalarining rivoji fan rivojining muhim tomonini tashkil qiladi.

Fanning eng asosiy funksiyasi bu uning sosial (ijtimoiy) funksiyasidir. Fanning sosial funksiyalari haqida fikr bildirar ekamiz, avvlam bor shuni aytib o’tish joizki, fanning sosial funksiyasi mutlaq o’zgarmas emas, albatta. Aksincha fan rivojlangani singari uning vazifalari ham tarixan o’zgarib va taraqqiy etib boradi. Shu bilan birga sosial funksiyalarining rivoji fan rivojining muhim tomonini tashkil qiladi.

Hozirgi zamon fani juda ko’p munosabatlarda bundan yuz yoki ellik yillar avvalgi fanlardan jiddiy ravishda tubdan farq qiladi. Jamiyat bilan o’zaro aloqasining butun qiyofasi va xarakteri ham o’zgardi.

Jamiyat va inson hayotining turli sohalari bilan o’zaro ta’sirda bo’lgan hozirgi zamon fani haqida gapirar ekanmiz, uning uchta sosial funksiyasini ajartishimiz mumkin. Bu, birinchidan, madaniy-dunyoqarash funksiyasi, ikkinchidan, bevosita ishlab chiqaruvchi funksiyasi, va, uchinchidan, sosial kuchlar sifatida ijtimoiy taraqqiyot jarayonida yuzaga keluvchi turli muammolarning echimini berishida keng foydalanilayotgan ilmiy bilim va usullar funksiyasi.

Fan rivojlanishining asosiy bosqichlari.Miloddan avvalgi I ming yillikdan XVI asrgacha bo’lgan davr ilk fan davridir. Bu davrda asrlar mobaynida avloddan-avlodga o’tib kelgan, hayot tajribasi va mehnat faoliyati jarayonida olingan amaliy bilimlar bilan bir qatorda juda umumiy va mavhum mushohadalarga asoslangan nazariyalar xususiyatiga ega bo’lgan tabiat haqidagi dastlabki falsafiy tasavvurlar (naturfalsafa) vujudga kela boshlagan. Ilmiy bilim kurtaklari naturfalsafa doirasida uning elementlari sifatida shakllangan. Matematik, astronomik, tibbiy va boshqa masalalarni echishda foydalaniladigan ma’lumotlar, usullar va metodlar jamlanishi bilan falsafada tegishli bo’limlar vujudga kelgan va keyinchalik asta-sekin shakllanayotgan ayrim fanlar: matematika, astronomiya, tibbiyot va hokazolarga ajralib chiqgan.