“Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari” ISSN 2181-1784 196
w www.oriens.uz 2021 December Innovasion faoliyatga aksiologik yondashuv insonning o‘zini yangilik yaratish
jarayoniga baxshida qilishi, uning tomonidan yaratilgan pedagogik qadriyatlar jamini
anglatadi.
Aksiologiya insonga oliy qadriyat va ijtimoiy taraqqiyotning birdan-bir
maqsadi sifatida qaraydi.
O‘qituvchining innovasion faoliyatiga yaratuvchilik jarayoni va ijodiy faoliyat
natijasi sifatida qaraladi.
V.A.Slastenin o‘qituvchining innovasion faoliyatini tuzishda unga akmeologik
jihatdan yondashadi.
Akmeologiya (akme) - yunoncha oliy nuqta, o‘tkir, gullagan, yetuk, eng yaxshi
davr degan ma’nolarni bildiradi.
Innovasion faoliyat tuzilmasi tahlilida akmeologik yondashuv o‘qituvchining
kasbiy mahorati cho‘qqilariga erishuvida uning shaxsi rivojlanish qonuniyatlarini
ochish imkonini beradi.
O‘qituvchi innovasion faoliyatining yana muhim tavsiflaridan biri kreativlikdir.
Kreativliktermini angliya-amerika psixologiyasida 60-yillarda paydo bo‘ldi. U
individning yangi tushuncha yaratishi va yangi ko‘nikmalar hosil qilish qobiliyati,
xislatini bildiradi.
O‘qituvchi faoliyatidagi kreativlikning bir necha bosqichlarini belgilash
mumkin:
Birinchi bosqichda tayyor metodik tavsiyanomalar tuzukkina ko‘chiriladi; ikkinchi bosqichda mavjud tizimga ayrim moslamalar (modifikatsiyalar), metodik
usullar kiritiladi; uchinchi bosqichda g‘oyani amalga oshirish mazmuni, metodlari,
shakli to‘la ishlab chiqiladi; to‘rtinchi bosqichda o‘qitish va tarbiyalashning o‘z
betakror konsepsiyasi va metodikasi yaratiladi.
O‘qituvchining innovatsiya faoliyati tuzilmasidagi yana bir komponent bu
refleksiyadir.
Refleksiya o‘qituvchining o‘z ongi va faoliyatini belgilash va tahlil qila olish,
o‘z fikri va harakatlariga tashqaridan nazar solish deb qaraladi[2].
Pedagogikaga oid adabiyotlarda reflektiv jarayonlarni izohlashning ikki
an’anasi mavjudligi aytiladi:
ob’ektlar mohiyatini izohlashga va ularni konstruksiyalashga olib
keladigan ongning reflektiv tahlili;
shaxslararo muloqot ma’nosini tushunish refleksiyasi;
Bu bilan bog‘liq ravishda pedagog olimlar quyidagi reflektiv jarayonlarni
farqlaydilar: