Farg’ona davlat universiteti filologiya fakulteti 23. 89-guruh

Taqdimot tayyorlashda ko’p uchraydigan xatolar
Xato 1. Sizning auditoriyangiz xuddi o’zingiznikiga o’xshash shaxsiyatga ega va muloqot qilish usulini afzal ko’radigan insonlardan tashkil topgan deb taxmin qilinishi. Agar mavzuni chuqur yoritish uchun 50 ta tafsilotlarga to’la slaydlar tayyorlansa, tinglovchilarning ichida ko’proq kontseptual o’ylaydiganlar bo’lsa, 11-chi slaydni o’zidayoq ular prezentatsiyadan “uzilib” qolib mobil telefonga tikilishni yoki yonidagi inson bilan gaplashishni boshlashlari mumkin. Yoki, taqdimotni boshidayoq keyingi qadamlar va xulosalarni keltirsangiz, auditoriyda o’tirgan nisbatan ehtiyotkorroq bo’lgan insonlar fikrlaringizda shoshqaloqlikni ko’rib sizning takliflaringizga qarshi chiqishlari mumkin. Agar ular auditoriyadagi qaror qabul qiluvchilar bo’lishsa, ushbu xato sababli muammo vujudga keladi.
Xato 2. Taqdimotchi nimani maqsad qilayotgani nuqtai nazaridan taqdimot maqsadlarini belgilanishi. Prezentatsiyani maqsadi faqat siz nima qilishingizni ko’rsatish bo’lishi kerak emas. Tinglovchilar taqdimotdan so’ng xonadan chiqib ketayotganda ularning berilgan mavzudagi oldingi fikrlari va amallari qanday o’zgarishi xaqida bo’lishi kerak. Agar prezentatsiyadan so’ng bunday natijaga erishilmasa, nega siz ularning va o’zingizning vaqtingizni bekor bo’lishiga sababchi bo’lmoqdasiz?
Xato 3. Taqdimotda e’tiboringizni faqat sizning tinglovchilaringizdan nimani xohlashingizga qaratilishi. Prezentatsiyani tayyorlashga vaqt va resurslarimizni sarflashdan maqsad ko’pincha biror mahsulotni, g’oyani yoki ko’nikmani biror auditoriyadagilarga sotish bo’lishi mumkin. Lekin shu taqdimotga kelib sizni eshitishlari uchun ularda qanday sabab bo’lishi kerak? Yagona sababi – shu insonlar o’zlarining hayotlarida uchragan turli muammolar uchun yechim xaqida ma’lumot olishga umid qiladilar. Agar siz ularning e’tiborini jalb qilmoqchi va uni ushlab turmoqchi bo’lsangiz, butun diqqatingizni prezentatsiya davomida ularning muhim muammolarini hal qilishga yo’naltiring.
Xato 4. Taqdimot faqat sizning tavsiyangizni tasdiqlovchi dalillarni o’z ichiga olishi. Empirik tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, agar prezentatsiyada o’zimizni tavsiyamizga qarshi boshqa fakt va dalillarni ham ko’rsatsak va ularni ehtiyotkorona birma-bir rad qilsak, auditoriya tomonidan o’zimizga va takliflarimizga nisbatan ko’proq ishonch paydo bo’ladi. Advokatlar buni “momaqaldiroqni o’g’irlash” deb atashadi: agar biror e’tirozni birinchi bo’lib o’zingiz bildirsangiz, auditoriyadagi tinglovchilaringizning xuddi shu e’tirozi nisbatan kamroq kuchga ega bo’ladi.
Xato 5. Ma’lumotlarni o’zingiz uchun mantiqiy bo’lgan tartibda taqdim etilishi. Odatda taqdimotchilar materiallarni o’zlari uchun mantiqiy bo’lgan tartibda joylashtiradilar. Masalan, oldin kirish qismi, keyin loyiha haqida ma’lumotlar, keyin amalga oshirilayotgan o’zgarishlar va hokazo. Bu tinglovchilar uchun juda zerikarli bo’lishi mumkin. Shuning uchun prezentatsiyani hammaga qiziq bo’lgan muammo bilan boshlash zarur, keyin yechimi bo’yicha o’z takliflaringizni berganingiz ma’qul. Slaydlarda keyingi qadamni aniqlash uchun ushbu savolga javob berib ko’ring: “Prezentatsiyamni hozir tugatsam, auditoriyadan berilgan taqdimot haqida birinchi e’tiroz nima bo’lishi mumkin?”. Birinchi e’tirozga keyingi slaydda javob berib, savolni yana qaytarish mumkin. Shu tarzda taqdimotni ketma-ketligini o’zingizga yoqqan holda emas, auditoriya eshitishni xohlagan ketma-ketlikda tayyorlasa bo’ladi.
Xato 6. Taqdimotni professional ko’rinishga keltirish uchun rang, tovush va klipartlardan foydalanilishi. PowerPointda ishlatiladigan qo’shimcha vizual bezaklarning foydalanilishi sizni professionallik darajangizni yuqoriroq ko’rsatishi mumkin. Ammo, bu sizning auditoriya bilan muloqotingizga zarar yetkazadi. Ilmiy tadqiqotlar ham quyidagi xulosaga kelishgan: har qanday qo’shilgan rang, tovush yoki rasm sizning slaydingizdagi xabarni to’g’ridan-to’g’ri kuchaytirmaydi. Aksincha, bu sizning tinglovchilaringizni ushbu xabardan chalg’itadi.