Farg’ona davlat universiteti Tarix fakulteti Milliy g’oya, ma’naviyat asoslari va huquq ta’limi yo’nalishi talabasining Konstitutsiyaviy huquq fanidan tayyorlagan
Yüklə 1,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Farg’ona davlat universiteti Tarix fakulteti Milliy g’oya , ma’naviyat asoslari va huquq ta’limi yo’nalishi 23.82-guruh talabasining Konstitutsiyaviy huquq fanidan tayyorlagan Bajardi:Abdukaxorova O’g’iloy Qabul qildi:Madumarova Nilufar TAQDIMOTI Reja: 1.Konstitutsiyaviy huquq tushunchasi va normalari 2.Konstitutsiyaviy huquq normalari turlari 3.Konstitutsiyaviy huquq normalari tasnifi Mavzu: Konstitutsiyaviy huquq normalari va ularning tasnifi Konstitutsiyaviy huquq tushunchasi va normalari "Konstitutsiyaviy huquq" huquqshunoslik fanida tez-tez uchrab turadigan va bir necha tushunchalarga nisbatan ishlatiladigan atamadir.Konstitutsiyaviy huquq huquq tarmogʻi sifatida mavjudligi uning huquqshunoslar tomonidan oʻrnatilishi zaruratini tugʻdiradi,bu oʻz navbatida "Konstitutsiyaviy huquq"fanining mavjud boʻlishini taqozo etadi Konstitutsiyaviy huquq mamlakatning konstitutsiyaviy tuzumini asoslarini,jamiyat va shaxs munosabatlarining jamiyatning iqtisodiy negizi ,jamoat birlashmalari, oila ,ommaviy axborot vositalari asoslarini,davlat asoslarini belgilovchi, oʻrnatuvchi normalar yigʼindisidir Konstitutsiyaviy huquq normalari Norma-umum tomonidan qabul qilingan va tan olingan, hamma uchun majburiy deb hisoblangan, qonun hukmiga kirgan tartib-qoida. Konstitutsiyaviy huquq normalari -shu huquqning predmeti hisoblanuvchi ijtimoiy-huquqiy munosabatlarni tartibga soladi Konstitutsiyaviy huquq normalari-Konstitutsiya asosida davlat organlari va fuqarolar,davlat hokimiyatini amalg oshirish va tashkil etish jarayonida vujudga keladigan munosabatlar asosida tashkil topgan jamiyat,davlat tuzilishi,ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy munosabatlarni tartibga soladi va mustahkamlaydi. Konstitusiyaviy huquq normalari orqali biz: -Oʻzbekistonning suverenligi, mustaqilligi toʻla taʼminlanganligi -inson huquq va erkinliklari xalqaro andozalarga mos ravishda belgilangan -shaxs va davlat munosabatlarida shaxs manfaatlarining ustuvorligi hisobga olinadi. Konstitutsiya moddalari "Amaldagi Vazirlar Mahkamasi yangi saylangan Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi oldida oʻz vakolatlarini zimmasidan soqit qiladi" 116-modda Konstitutsiya moddalari: "Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti oʻz vazifasini bajarib turgan davrda boshqa haq toʻlanadigan lavozimni egallashi,vakillik organining deputati boʻlishi, tadbirkorlik bilan shugʻullanishi mumkin emas" 107-modda Konstitutsiyaviy huquqning mazmun-mohiyatini,vazifasini normalarini toʻgʻri anglash,tasavvur qilish uchun har bir mamlakatning konstitutsiyalarini bilish zarur. Chunki Konstitutsiyaviy huquq normalarining aksariyati,mutlaq koʻpchiligi desa ham boʻladi, konstitutsiyalarda belgilangan va oʻz oʻrnini topgan. Konstitutsiyaviy huquq normalari turlari Barcha konstitutsiyaviy huquq normalari quyidagi asoslar boʻyicha turlarga boʻlinadi: ✅ 1.Mazmuniga qarab:yaʼni ijtimoiy munosabatlarni tartibga solish doirasiga qarab ✅ 2.Yuridik kuchiga qarab:bu huquqiy norma qaysi manbalarda,hujjatlarda mustahkamlanganligiga bogʻliq ✅ 3.Hududiy amal qilinishiga qarab:asosan,konstitutsiyaviy huquq normalari mamlakatimizning butun hududida amalda boʻlsa-da,ayrim holatlarda butun maʼlum hududgagina tegishli normalar qabul qilinishi mumkin. ✅ 4.Koʻrsatmasi,oʻrnatilishiga qarab:ayrim normalar vakolat bersa,ayrim normalar majburiyat yuklaydi,ayrim normalar esa taqiqlaydi ✅ 5.Imperativ va dispozitiv xarakterdagi normalar:imperativ xarakterdagi norma aniq koʻrsatma bajarilishi shartligi boʻlsa,dispozitivda subyektga imkoniyat beriladi,u asosida maʼlum harakatni qilishi yoki qilmasligi mumkin. ✅ 6.Maqsadi va amalga oshirish koʻra: konstitutsiyaviy huquqiy normalarning ayrimlari jarayonlarni tartibga solishni maqsad qilib qoʻygan. ✅ Konstitutsiyaviy huquq normalari konstitutsiyaviy huquq fanining barcha tarkibiy qismlarining asosidir.Ularning vujudga kelishi uchun asos vazifasini bajaradi. ✅ Chet el konstitutsiyasi moddalarida man etuvchi va vakolat beruvchi normalar. Konstitutsiyaviy huquq tizimi uchta asosiy elementlardan iborat: 1.Konstitutsiyaviy huquq tamoyillari ✅ 2.Konstitutsiyaviy huquq institutlari ✅ 3.Konstitutsiyaviy huquq normalari ✅ Konstitutsiyaviy huquq normalari tasnifi Konstitutsiyaviy huquq normalari tasnifi Konstitutsiyaviy huquq normalari konstitutsiyaning huquq sohasining mazmunini aks ettiruvchi asosiy normalardir. Konstitutsiyaviy huquq normalari jamiyatdagi eng muhim masala - inson va davlat munosabatlarini tartibga soladi. Buning eng muhim masala deb hisoblanishi jamiyatning rivoji yoki ak- sincha inqirozi, inson va davlat munosabatlarining to‘g ‘ri o‘rnatil- ganligiga bog‘liqdir. Konstitutsiyaviy huquq o‘z normalari orqali inson, uning huquq va erkinliklarini oliy qadriyat darajasiga ko'taradi, shaxs va davlat munosabatlarida shaxs manfaatlarining ustuvorligini belgilaydi, ijtimoiy adolat prinsipini bosh prinsip darajasiga ko'taradi. Har qanday huquq tarmog'ini tasniflash uchun uni tashkil eta- digan normalarning xususiyatlarini bilish, aniqlash zarur. Konsti- tutsiyaviy huquq normalarini aniqlar ekanmiz, birinchidan, ularga ham boshqa huquq normalariga xos umumiy belgilar, xususiyatlar xos ekanligi va ikkinchidan, faqat shu tarmoq huquqiy normalariga xos xususiyatlar ham mavjudligini hisobga olish zarur. Konstitutsiyaviy huquq normalari shu huquqning predmeti hisoblanuvchi ijtimoiy munosabatlar (huquqiy munosabatlar)ni tar- tibga soladi. Konstitutsiyaviy-huquqiy munosabatlar boshqa tarmoq huquqiy munosabatlaridan mazmuni, manbasi, o'ziga xos turi, ta’sis xarakteri, amalga oshirishning alohida mexanizmi, subyektlarning o'ziga xos xususiyati, tuzilishining o‘ziga xosligi bilan farq qiladi. Umumlashtirib aytadigan bo'lsak, Konstitutsiyaviy huquq ma’lum ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi huquqiy normalar yig'indisidan iborat. Bu ijtimoiy munosabatlar jamiyat, inson,davlat o'rtasida vujudga keladi. Konstitutsiyaviy huquq bilan tartibga solinuvchi ijtimoiy munosabatlar ijtimoiy munosabatlar tizimida asosiy, rahbariy, bosh munosabatlardan iborat bo'ladi va boshqa ijtimoiy munosabatlarning vujudga kelishi uchun asos, tayanch vazifasini o'taydi. Asosiy Qonunimiz yaratilishining murakkab va muhim, ayni chog‘da sharafli solnomasiga nazar solar ekanmiz, hech shubhasiz, O‘zbekiston Konstitutsiyasi xalqimizning mustaqillik sari uzoq yo‘ldagi izlanishlari natijasi ekaniga komil ishonch hosil qilamiz. Parlament deputatlari tomonidan loyiha moddama- modda muhokama qilinib, unga yana bir qator o‘zgartishlar kiritilgach, 1992 yil 8 dekabr kuni Bosh Qomusimiz qabul qilindi. Shu kundan e’tiboran , 8 dekabr – umumxalq bayrami deb e’lon qilindi. O ʻ zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 1992-yil 8-dekabr Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 30 yilligi Konstitutsiyamizning 30 yilligi munosabati bilan nishon taʼsis etildi.Nishon bilan mamlakat mustaqilligini mustahkamlash, uning iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy, ilmiy, ma’naviy salohiyatini yuksaltirish, mudofaa qudratini oshirish, davlat sarhadlari daxlsizligini ta’minlash, tinchlik va barqarorlikni, millatlararo do‘stlik va totuvlikni asrash kabi vazifalarni amalga oshirib kelayotgan barcha soha vakillari, mehnat faxriylari, harbiy xizmatchilar va huquqni muhofaza qiluvchi organlar xodimlari hamda boshqa shaxslar mukofotlanishi mumkin. Yangilangan O ʻ zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi O‘zbekistonning 65 foizga yangilangan va ancha “to‘lishgan” bosh qomusi 1 maydan e’tiboran kuchga kirdi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining yangi tahriri -muqaddima; -6 boʻlim; -27 bob; -155 moddadan iborat. E ʼ tiboringiz uchun rahmat!!! Yüklə 1,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|