Феъл сыз туркуми


tikildi. Uzoqdan nayning mayin ovozi eshitila boshladi. Gapni kam so'zla



Yüklə 0,57 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə33/39
tarix05.01.2023
ölçüsü0,57 Mb.
#78522
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   39
Феъл сыз туркуми

tikildi. Uzoqdan nayning mayin ovozi eshitila boshladi. Gapni kam so'zla, 
ishni ko'p ko'zla.  
Ravish turkumiga oid so'zlar ba'zan sifat yoki otga bog'lanib kelishi 
mumkin. Lekin bunday holatlarda ravish belgining belgisini yoki predmetning 
belgisini emas, o'zi boglanib kelgan sifat yoki otdan anglashiladigan harakat
holatning belgisini bildiradi. Masalan: Bu yil bahor erta keldi. 
Ravish qanday?, qachon?, qayerda?, qayerdan?, qancha? kabi 
so'roqlarga javob bo'ladi va gapda asosan, hol vazifasida qo'llaniladi. Masalan: 
Jamoa xo'jaligi a'zolari fidokorona mehnat qilayotirlar. Ravishlar mustaqil 
so'z turkumi sifatida o'ziga xos morfologik belgilarga ega. Bunday belgilardan biri 
ravishning o'zgarmasligidir. Ravishlar biror so'zga bog'langanda, formasi 
o'zgarmaydi. Ular tarkibida uchraydigan ko'plik egalik va kelishik qo'shimchalari 
ham forma yasovchi sifatida qatnashmaydi. Bu qo'shimchalar ravishning o'zak 
qismiga kiradi, ya'ni shu qo'shimcha bilangina u so'z ravish hisoblanadi yoki bu 
qo'shimcha forma yasovchilardan boshqa vazifada qatnashadi. Masalan: 
birdan, birga, chalqanchasiga, birdaniga, qatorasiga, kunda kabi.
Ravishlardagi kelishik va egalik qo'shimchalari o'z asl ma'nosi va 
vazifasini yo'qotgan. Bu so'zlar xuddi shu ko'rinishda ravishga aylangan. 


35 
Masalan: Oqshom paytida muvozanatni yo'qotdi-da, chalqanchasiga yerga 
quladi. Shuningdek, avvallari, ilgarilari kabi ravishlar tarkibidagi –lar va –i 
ko'plik va egalikni ifodalovchi qo'shimchalar emas. Bulardagi –lar qo'shimchasi 
ilgarigiga oid noaniq davomli qavatni ko'rsatsa, -i qo'shimchasi egalik ifodalash 
(shaxs ko'rsatish) xususiyatini butunlay yo'qotgan. Masalan: oqshomlari 

Yüklə 0,57 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   39




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin