|
Kvint Tertullian (təq. 160-220) Roma İmperiyasının əyaləti olan Karfagendə anadan olub. O, Romada təhsil almış, otuz beş yaşında xristianlığı qəbul etmiş, qısa zamanda xristian kilsəsinin nüfuzlu xadiminə çevrilmişdir.
Tertullian erkən patristikanın əsas problemi: elm, xüsusilə fəlsəfənin xristian ehkamları ilə qarşılıqlı münasibəti problemini həll etməyə çalışmışdır. Ona görə İlahi vəhydən kənarda, zəka gücünə dünyanı dərk etməyə çalışanlar yanılırlar. Onun fikrincə zəkanın gücü imana tabe olmalıdır. Çünki, yalnız iman gerçək dərketmə imkanı verir. Hətta dini ağılsızlıq belə, hər hansı insani müdriklikdən ucadır.
Origen (185-254) Xristian ilahiyyatının elmi sistemini hazırlamış ilk filosoflardandır. Fəlsəfə və xristianlığın qarşılıqlı münasibətləri probleminin həllində, Origen Tertullianın tam əksinə getmişdir. Origen hesab edirdi ki, xristianlıq bütün Antik fəlsəfənin məntiqi yekunudur. Xristianlıq həqiqətlərini tam şəkildə anlamaq üçün fəlsəfəni öyrənmək zəruridir.
Origen Allahın qeyri-maddiliyini, sonsuzluğunu, kamilliyini və əbədiliyini əsaslandırmış ilk ilahiyyatçı filosofdur. O, sübut edir ki, Allahın sonsuzluğu onun qeyri-maddiliyindən törəyir –cisimsiz olan maddi ola bilməz. Allahın dünyanı heçdən yaratması probleminə toxunan Origen ilk xristian apologetlərinin Allahın dünyanı yaradarkən artıq mövcud olan materiyadan istifadə etməsi fikrini qəbul etmir. Ona görə Allahın dünyanı heçdən yaratması daha başadüşülən, daha az ziddiyyətlidir. Materiyanın əvvəldən mövcud olması Allahın sonsuz qüdrətliliyini məhdudlaşdırır. Onun baxışları gələcək xristian ilahiyyatçılarının fikirlərinə böyük təsir göstərmişdir.
Dostları ilə paylaş: |
