FəLSƏFƏ, onun predmeti VƏ CƏMİYYƏTİn məNƏVİ İNKİŞafinda rolu

Şüur –
qeyri
–maddidir. Şüuru təsvir etmək olduqca çətindir. 
Onun reallığı gizli, sürüşkən və ələkeçməz olur.
 
Fəlsəfə tarixində şüura münasibətdə çox müxtəlif mövqe və konsepsiyalar 
olmuş. 
Materialist konsepsiya
hesab etmişdir ki, şüur materiyanın uzun sürən 
təkamülünün nəticəsidir. Materiya, təbiət həmişə mövcud olmuş, insan isə daha 
sonralar meydana çıxmışdır.
Şüur isə materiyanın yüksək inkişaf etmiş 
təzahürünün, insan beyninin xassəsi, məhsuludur.
Qədim fəlsəfənin materialist filosofları: 
Demokrit, Epikür, Lukretsi Kar 
və b. 
iddia etmişlər ki
, şüur insan bədənindən asılıdır. O, “ruh, şüur” insanın anadan 
olması ilə meydana gəlir. Ə
gər uşaqda duymaq, hiss etmək zəifdirsə, fikirlər isə 
yoxdursa, bunlar hamısı bədənin, cismin təkmilləşməsi və inkişafı ilə
 
əlaqədar 
tədricən yaranır və inkişaf edir ki, təfəkkür meydana gəlir. Bədən zəifdirsə, məhv 
olub getdikcə şüur zəifləyir,
 
yox olur. 
Demokrit və Epikürə görə, bədənin səthinin 
altında incə atomlar təbəqəsi vardır
, 
onlar xarici siqnalı alır, şüura çevirir
. 

---

Şüurun (ruhun) daşıyıcıları həmin maddi “obrazlardır”, “bədənsiz ruh boş sözdür, 
əbəsdir”.
Qədim Yunan filosofu
 Heraklitin 
“loqos” təliminə görə sözlər, ideyalar, 
fikirlər
 
və s. bütün maddi şeylərin mahiyyətini təşkil edir
. Sofistlər, xüsusilə də 
Sokrat fəlsəfə tarixində ilk dəfə maddi və idealı, şeylərlə fikirləri fərqləndirmək 
ideyasını irəli sürmüşlər.
 
Platon 
isə xüsusi “İdeyalar aləmini” “maddi aləmə” qarşı 
qoymuş, birincini müəyyənedici hesab etmişdir
.