Fidan Bağırova Elmi rəhbər: dos. Ramin Bayramlı
Yüklə 103,88 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
HEPATİT C
Fidan Bağırova Elmi rəhbər: dos.Ramin Bayramlı
Nuklein turşusu
Kapsid proteini Superkapsid VİRUSUN QURULUŞU E1 E2 QLİKOPROTEİNLƏR
97000 nukleotiddən ibarətdir
- dan (open reading frame) təşkil olunub və hər iki ucu oxunmayan UTRs sahələri ilə əhatələnib
‘UTRs: translyasiya prosesini idarə edir
‘UTRs: virus replikasiyası zamanı ( - )RNT sapının sintezini idarə edir
Patrick Murray, Ellen Jo Baron, James H.Jongensen (2003) Hepatit C, Clinical Microbiology P1480
VİRUSUN GENOMU VİRUSUN GENOMU EPİDEMİOLOGİYA
1a – Cənubi və Şimali Amerika, Avstraliya 1b – Avropa və Asiya 2a – Yaponiya və Çin 2b – Şimali Avropa və ABŞ 2c – Şərqi və qərbi Avropa 3a - Avstraliya 4a - Misir 4c – Mərkəzi Afrika 5a – Cənubi Afrika 6a - Viyetnam 7a and 7b - Tayland
Estee Török, ED Moran, Fiona Cooke (2013) Hepatit C, Oxford Handbook of IDM P462
Ə n sıx rastlanan 1 və 3 Qan və qan məhsulları ilə
Hemodializ, kolonoskopiya və digər tibbi prosedurlar
Cinsi əlaqə
Vertikal yolla anadan dölə YOLUXMA YOLLARI HCV lipoproteinlərdən istifadə edir Hüceyrəyə daxil olarkən Yeni virus hissəcikləri formalaşarkən Hüceyrədən xaric olarkən E2 qlikoproteini vasitəsilə hepatositlərin səthindəki CD81 və LDL reseptorlarına bağlanaraq hüceyrəyə daxil olur
Virus kapsiddən azad olur
Viral genom ribosomlara bağlanır və erkən proteinlərin sintezi başlayır
gəlir
NS5 hesabına (+)RNT- dən aralıq (-)RNT əmələ gəlir və yeni (+)RNT sintezi baş verir
Şemseddin Ustaçelebi (1999) Hepatit C, Temel ve Klinik Mikrobioloji p884
Struktur proteinlərdən və (+)RNT- dən yeni virus hissəcikləri formalaşır
Tumurcuqlanma yolu ilə xaric olur VİRUSUN REPLİKASİYASI 6-8 həftəlik inkubasiya dövründən sonra 15% hallarda kəskin hepatit Simptomlar: • Yorğunluq • İştahasızlıq • Halsızlıq • Qaşıntı • Sağ qabırğaaltı nahiyyədə ağrı • Qusma
• Əzələ və oynaq ağrıları
85% hallarda isə xroniki hepatit KLİNİKA KLİNİKA KƏSKİN HEPATİT
XRONİKİ HEPATİT
SİRROZ (20 -30%) HSK (5-10%) Ölüm (5
-10%) 18il 21 il 28il KLİNİKA Xroniki hepatit Sirroz Hepato sellular karsinoma KLİNİKA Qaraciyərdən kənar manifestlər
Krioqlobulinemiya Non- Hodgkins limfoması
Glomerulonefrit Porphyria cutanea tarda Tiroid pozğunluqlar
Digər autoimmun xəstəliklər
Donald Jensen, Nancy Reau (2013) Hepatitis C , OAIDL p85
KLİNİKA Pankreas hüceyrələrində çoxala bildiyindən
Şəkərli diabetə səbəb olur !!!!!
KLİNİKA Uzm. Dr. Bahri TEKER (2007) Hepatit C, Mikrobioloji P 302
Virus hepatosit ləri zədələyir
• Tc limfositlərin vasitəsilə
•
Kanserogenliyi
isbat olunmayıb
PATOGENEZ Uzm. Dr. Bahri TEKER (2007) Hepatit C, Mikrobioloji P 302
• Transaminaza səviyyəsi yüksək olanlar
• Qan və qan məhsullarından istifadə edənlər • Qan, orqan və ya toxuma donorları
• Resipiyentlər • Hemodializ xəstələri
• HBV və HİV virusu aşkarlanan şəxslər • Narkotik istifadəçiləri
• HCV pozitiv ananın dünyaya gətirdiyi körpələr • HCV pozitiv şəxslə cinsi əlaqədə olanlar
• HCV pozitiv material ilə çalışan tibb işçiləri RİSK QRUPU
Təməl l
aborator test lər
ALT səviyyəsinin təyini
ALT/AST indeksi Qan hüceyrələrinin sayılması
PT/İNR Seroloji testlər
Anti
– HCV
RİBA
PA Viroloji testlər
HCV RNT nucleic acid test Kəmiyyət
Keyfiyyət HCV core antigen EİA
HCV genotipləndirilməsi 1a - 6
Qaraciyər biopsiyası
Fibrozun qeyri- invaziv markerləri
APRİ Fibro test Transient elastrography Genetik markerlər
İL28B
TƏMƏL LABORATOR TESTLƏR
• Biluribinin serumda səviyyəsi 10 mg/dl yüksəkdir (4 həftə müddətində normaya enir)
• ALT səviyyəsi 100-
1000 IU/L arasında dəyişir
(xəstələrin 40% - də
normal səviyyədə)
• ALT/AST indeksi sirrozun indikatorudur
•
• PT ↑ • İNR ↑
Sercan Ulusoy, Hakan Leblebicioglu (2011) Hepatit C, Viral İnfeksiyonlar
p73 SEROLOJİ TESTLƏR
Anti- HCV spesifikliyi aşağıdır
6 aydan sonra yaranır
İmmunsupressiv xəstələrdə isə yaranmır
Skrininq əhəmiyyətli testlərdir Antigen kimi rekombinant HCV proteinləri istifadə olunur
SEROLOJİ TESTLƏR EİA
1 – ci nəsil
NS4 proteini aşkarlanır
2 –
ci nəsil (95%)
NS4 + core proteinləri aşkarlanır
3 –
cü nəsil Ns4 + core +NS5 proteinləri aşkarlanır
(99%) SEROLOJİ TESTLƏR SEROLOJİ TESTLƏR RIBA (recombinant immunoblot assay)
Anti HCV testlərini təsdiqləyici testdir
4 virus antigenini və superoksid dismutazanı aşkarlayır
Təyin olunan protein sayı ≥2 olduqda nəticə pozitivdir
Üstün xüsusiyyəti : ilk 3
–
10 gündə belə virusu aşkar etmək mümkündür
SEROLOJİ TESTLƏR Keyfiyyət testləri: RT - PCR (reverse transcriptase)
Kəmiyyət testləri: bDNT və PCR – based
Viral yükün həm diqnozun qoyulmasında, həm də
müalicənin gedişini izləmək üçün istifadə olunur
Həssaslığı ən yüksək olan real time PCR
Metod 10 –
15 IU/ml belə virusu aşkarlaya bilir
VİROLOJİ TESTLƏR VİROLOJİ TESTLƏR Qaraciyərdə fibroz və nekrotik proseslərin dəyərləndirilməsində
Müalicəyə başlamaq qərarının verilməsində
Müalicənin gedişini izləmək üçün
HİSTOLOJİ SKORLAMA SİSTEMLƏRİ SKOR METAVİR SİSTEMİ İSHAK SİSTEMİ 0 Fibroz yoxdur Fibroz yoxdur 1 Yayılmış periportal fibroz Bəzi sahələrdə fibroz ±
Qısa fibroz septalar 2 Porta – portal septalar (>1 septa) Bir çox sahədə fibroz ±
Qısa fibroz septalar 3 Porta – sentral septalar Bir çox sahədə fibroz ±
Porta - portal körpülər
4 Sirroz Yayılmış portal fibroz
Porta -
portal körpülər
5 - Porta - portal, porta – santral körpülər və İnkomplet sirroz
6 - Sirroz
Anti - HCV pozitiv Təsdiqləyici testlər
RİBA pozitiv və ya HCV – RNT pozitiv RİBA negativ və HCV – RNA negativ Araşdırmanı dayandır
Serum ALT səviyyəsi Yüksək
Normal
Biopsiya və müalicəyə başlamaq
qərarına bax
Bir ay fasilə ilə iki dəfə təkrarla Yüksək
Normal
Altı ay fasilə ilə iki dəfə təkrarla
Normal olduqda bir il fasilə ilə təkrarla Sercan Ulusoy, Hakan Leblebicioglu (2011 ) Hepatit C, Viral İnfeksiyonlar p73
18 yaşdan yuxarı olan şəxslər
–
RNT pozitiv olan şəxslər Serum ALT səviyyəsi yüksək olan şəxslər Qaraciyər biopsiyası: Metavir skoru ≥2 ; İshak skoru
olan şəxslər Biokimyəvi və hemolitik göstəriciləri: hemoqlobin kişilərdə >13g/dl ,qadınlarda >12g/dl ; neytrofil sayı
>1500/mm ³ ; kreatinin<1.5 mg/dl Kompensasiya oluna bilən qaraciyər xəstəliklərində: total biluribin <1.5g/dl, albumin >3,4g/dl, trombosit >75.000/mm ³ Depressiv halda olan, kontrolu mümkün şəxslər KİMLƏR MÜALİCƏ OLUNA BİLƏR? Sercan Ulusoy, Hakan Leblebicioglu (2011) Hepatit C, Viral İnfeksiyonlar
p73 Kontrolu mümkün olmayan depressiya
İmmun xəstəlikləri olan şəxslər
Müalicə olunmamış tiroid xəstəlikləri
Yaş <2
Hamiləlik
Digər xəstəliklər (diabetes mellitus, koronar arteriya xəstəlikləri, hipertenziya və s.)
Donald Jensen, Nancy Reau (2013) Hepatitis C , OAIDL p85
Ə KS GÖSTƏRİŞLƏR İlk seçim preparatı: İnterferon Hüceyrəvi immuniteti stimulə edir Sitokin ifrazına təkan verir
Kombinasiyalı müalicədə: Ribavirin Quanozin nukleozidlərinin analoqu olmaqla replikasiya prosesini pozur
Donald Jensen, Nancy Reau (2013) Hepatitis C , OAIDL p87
MÜALİCƏ İFN həftədə 3 dəfə genotipdən aslı olaraq
–12 aya subkutan təyin olunur
Ən mükəmməl interferon yarım –
parçalanma ömrü ən uzun olandır
həftədə 1dəfə inyeksiya
Bu məqsədlə İFN molekuluna etilen glikol əlavə edilərək peqilə olunmuş İFN əldə edildi
Donald Jensen, Nancy Reau (2013) Hepatitis C , OAIDL p88
MÜALİCƏ MÜALİCƏ MÜALİCƏ PEG - İFN PEG
–
İFN alfa2a (Pegasys) PEG
–
İFN alfa2b (Peg – intron)
Genotipdən asılı olmayaraq təyin olunan doza
180
µg/həftə
Çəkidən asılı olaraq
təyin olunan doza 15 µg/kq/həftə Donald Jensen, Nancy Reau (2013) Hepatitis C , OAIDL p88
Genotip 1 Genotip 2, 3 PEG –
İFN alfa 2a
≤ 75 kq =1, 000 mq > 75 kq =1, 200 mq
–
İFN alfa 2b < 65kq = 800 mq 65-85kq = 1,000 mq 85-105 kq = 1,200 mq >105 kq = 1,400 mq PEG –
İFN alfa 2a və 2b
800 mq çəkidən asılı olamayaraq gündəlik doza
Donald Jensen, Nancy Reau (2013) Hepatitis C , OAIDL p88
Qripə bənzər əlamətlər
əlamətlər:
Depresiya Maniya və s.
Dermatit Gastrointestinal əlamətlər Anoreksiya Diarreya Qusma Trombositopeniya Anemiya
Leykopeniya Digər
İFN VƏ RBV FƏSADLAR NS3/4 proteaza fermentinin inhibitorları: Telaprevir Boceprevir 1- ci genotipin səbəb olduğu xroniki hepatitlər zamanı
PEG+Ribavirin=48 həftə
PEG- İNF+Ribavirin+Telaprevir və ya Boceprevir = 24 həftə
YENİ NƏSİL PREPARATLAR Yüklə 103,88 Kb. Dostları ilə paylaş:
|