Fizika” yo‘nalishi 21. 12-guruh talabasi ning Fizika o‘qitish metodikasi fanidan

Kurs ishining mavzusi: “Umumta’lim maktabining fizika kursida “Galileyning nisbiylik prinsipi. Inersial va noinersial sanoq sistemalari” interfaol ta’lim metodlaridan foydalanish”.
Kurs ishining maqsadi: Umumta’lim maktabining fizika kursida “Galileyning nisbiylik prinsipi. Inersial va noinersial sanoq sistemalari” mavzusini o‘qitishda interfaol ta’lim metodlaridan foydalanishni o‘rganish.
Kurs ishining vazifasi:

• 
  fizikada darslarida interfaol ta’lim metodlarni qo‘llashni o‘rganish;
  
• 
  fizika fanini o‘qitishda “Fikrlarning shiddatli hujumi” metodidan foydalanishning ahamiyatini o‘rganish;
  
• 
  interfaol ta’lim metodlardan foydalanib “Galileyning nisbiylik prinsipi. Inersial va noinersial sanoq sistemalari” mavzusini o‘rgatish.
  

Kurs ishining tuzulishi: Ushbu kurs ishi 26 ta sahifa, kirish, 2 bob, 4 bo‘lim, xulosa, foydalanilgan adabiyotlardan iborat.

I.BOB. FIZIKADA DARSLARIDA INTERFAOL TA’LIM METODLARINI QO‘LLASHNING AHAMIYATI.
1.1. Fizikada darslarida interfaol ta’lim metodlarni qo‘llash.
Fizika darslarida interfaol metodlardan foydalanish bo‘yicha metodik tavsiyalar.
Bugungi kunda fan, madaniyat, axborot texnologiyalari jadallik bilan rivojlanib borayotgan mamlakatimizda ta’limni rivojlantirish eng asosiy masalaga aylanib bormoqda.
Darsni qanday tashkil etish, unda qanday metodlardan va usullardan foydalanish o‘qituvchining ixtiyoriy yondashuviga bog‘liq, bunda unga aniq qolip berilmaydi. Demak, ko‘zlangan maqsadga erishmoqchi bo‘lgan pedagog darsni shunday tashkil etsinki, toki o‘quvchilar mavzuni qiynalmasdan tushunib olsin, fanga bo‘lgan qiziqishi yanada kuchaysin. Bu esa o‘z navbatida, o‘qituvchining mahoratiga bog‘liq, uning qo‘llagan innovatsion texnologiyalariga bog‘liq.
Bugungi kunda bir qator rivojlangan mamlakatlarda o‘quvchilarning o‘quv va ijodiy faolliklarini oshiruvchi hamda ta’lim-tarbiya jarayonining samaradorligini kafolatlovchi pedagogik texnologiyalarni qo‘llash borasida katta tajriba to‘plangan bo‘lib, ushbu tajriba asoslarini tashkil etuvchi metodlar interfaol metodlar nomi bilan yuritiladi.
Fizikani o‘qitishning samarali vositasi sifatida kompyuterni ishlatish pedagogik texnologiyalarning imkoniyatlarini sezilarli darajada kengaytiradi: shaxsiy kompyuter entsiklopediyalari, interfaol kurslar, turli xil dasturlar, virtual eksperimentlar va laboratoriya ishlari talabalarning fizikani o‘rganishga bo‘lgan qiziqishini oshirishi mumkin. Fizikani o‘qitish fanning o‘ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqib, zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanish uchun yaxshi zamin hisoblanadi. Fizika darslarida axborot texnologiyalarini qo‘llashning asosiy yo‘nalishlaridan biri, menimcha, kompyuterda fizik laboratoriya tajribasini o‘tkazishdir.
Fizika darslarida namoyish eksperimentisiz buni amalga oshirish mumkin emas, ammo ofisning moddiy bazasi har doim ham zamonaviy fizika kabinetining talablariga javob bermaydi. Va shuning uchun bu yerda kompyuter tajribasi yordamga keladi. Kompyuter nafaqat talabaning, balki o‘qituvchining ham yordamchisiga aylanadi.
Kompyuter modellari yangi materialni tushuntirishda proektor orqali yoki dasturni kompyuter sinfiga o‘rnatish orqali talabalarning individual qobiliyatini shakllantirish uchun namoyish qilinishi mumkin. Kompyuter modellari o‘quvchilarning mustaqil ishlashini tashkil qilish uchun qulay bo‘lgan modelning maqsadini nazariy tavsifi bilan birga keladi.
Interfaol virtual laboratoriyalardan foydalanganda, siz o‘zgaruvchan parametrlar bilan qayta-qayta sinab ko‘rishingiz, natijalarni saqlashingiz va o‘zingizning tadqiqotlaringizga qulay vaqtda qaytishingiz mumkin. Bundan tashqari, kompyuter versiyasida siz ancha katta miqdordagi tajribalarni o‘tkazishingiz mumkin. Ushbu turdagi tajriba qonun, hodisa, jarayon va hokazolarning kompyuter modeli yordamida amalga oshiriladi.
O‘quvchilar uchun makrokosmik va mikroto‘lqinli ba’zi hodisalarni tasavvur qilish qiyin, chunki o‘rta maktab fizikasi kursida o‘rganilgan individual hodisalar real hayotda kuzatilmaydi va bundan tashqari, fizik laboratoriyada eksperimental ravishda takrorlanishi mumkin, masalan, atom va yadro fizikasi hodisalari va boshqalar. Ko‘pgina interfaol modellar boshlang‘ich parametrlar va eksperimental sharoitlarning vaqt doirasiga qarab o‘zgarishi, shuningdek haqiqiy eksperimentlarda mavjud bo‘lmagan vaziyatlarni modellashtirish imkoniyatlarini taqdim etadi.
Shuni ta’kidlash kerakki, fizikada odatiy laboratoriya ishlari ham olib boriladi, shuningdek, o‘quv ma’lumotlarini olishning an’anaviy usullari samarasiz yoki imkonsiz bo‘lgan hollarda kompyuter ishlatiladi.
Fizika darsida kompyuterni tizimli ravishda qo‘llasa, talaba kompyuter bilimlaridan real ob'ektlar va hodisalarni o‘rganish uchun foydalanishi mumkin. Kompyuter yangi ma’lumotlarni olishning tanish vositasiga - dars mavzusidagi bilimlarga, shuningdek o‘lchash va tadqiq qilish vositasiga aylanmoqda.
O‘quv jarayonida axborot texnologiyalaridan foydalanish rejalashtirilgan o‘quv natijalarining ikkita guruhini ajratishga imkon beradi:
Talabalar uchun: talabalarga kompyuter modellari bilan individual tadqiqotlar olib borish imkoniyati beriladi, ular davomida mustaqil ravishda tajriba o‘tkazish, gipotezalarini tezda sinab ko‘rish, jismoniy hodisalar va jarayonlar qonuniyatlarini belgilash;
-har bir o‘quvchi uchun individual o‘quv sur’ati belgilanadi, shu bilan tajribani noaniq vaqtlarda takrorlash mumkin bo‘ladi;
-maktab laboratoriyasida bajarib bo‘lmaydigan kompyuter laboratoriya ishlarini bajarish uchun haqiqiy imkoniyat mavjud;
-talabalar shaxsiy kompyuterdan o‘quv vositasi sifatida maqbul foydalanish ko‘nikmalariga ega bo‘ladilar;
-talabalar elektron ko‘nikmalarni o‘rganadilar.
O‘qituvchiga kelsak:
-o‘qituvchi talabalar bilan ishlash uchun bo‘sh vaqtni bo‘shatadi (ayniqsa orqada qolganlar);
-o‘quv jarayoni natijalarining tezkor individual diagnostikasini o‘tkazish mumkin.
Ammo shuni ta’kidlash kerakki, o‘qitish jarayonida kompyuter o‘qituvchini almashtirmaydi, bu haqda ba’zan aytiladi va bu ta’limni kompyuterlashtirishga salbiy munosabatda bo‘lishga olib keladi, ammo uning yordamchisi hisoblanadi. Xuddi shunday, kompyuter darsligi an’anaviy, an’anaviy darslikning o‘rnini bosmaydi, balki uni to‘ldiradi.
O‘quvchi tomonidan o‘quv versiyasida ilmiy bilimlar uslubini tatbiq etish va ilmiy bilimlarga ega bo‘lish tuyg‘usini shakllantirish uchun kompyuter modelidan foydalanish uchun o‘qituvchi kompyuter modelini didaktik qayta ishlashni amalga oshirishi va laboratoriya ishining tavsifi shaklida topshiriq berishi kerak. Ta’kidlash joizki, zamonaviy maktab o‘quvchilarining kompyuterlari bilan aloqa qilish qulayligiga qaramasdan, ma’lum bir aloqa to‘siqlari mavjud bo‘lib, ular faqat akademik ishlarni bajarish paytida manbani didaktik qayta ishlash orqali bartaraf etiladi.
Pedagogik texnologiyalardan majburan foydalanish mumkin emas. Aksincha, tajribali pedagoglar tomonidan asoslangan yoki ular tomonidan qo‘llanilayotgan ilg‘or texnologiyalardan maqsadga muvofiq foydalanish bilan birga, ularni ijodiy rivojlantirish maqsadga muvofiqdir. Bugungi kunda bir qator rivojlangan mamlakatlarda o‘quvchilarning o‘quv va ijodiy faolliklarini oshiruvchi hamda ta’lim-tarbiya jarayonining samaradorligini kafolatlovchi pedagogik texnologiyalarni qo‘llash borasida katta tajriba to‘plangan bo‘lib, ushbu tajriba asoslarini tashkil etuvchi metodlar interfaol metodlar nomi bilan yuritiladi. Quyida amaliyotida foydalaniladigan interfaol metodlardan bir nechtasining mohiyati va ulardan foydalanish borasida so‘z yuritamiz.
“YALPIY FIKRIY HUJUM” METODI
Ushbu metod J.Donald Filips tomonidan ishlab chiqilgan bo‘lib, uni bir necha o‘n (20- 60) nafar o‘quvchilardan iborat sinflarda qo‘llash mumkin.
Metod o‘quvchilar tomonidan yangi g‘oyalarning o‘rtaga tashlanishi uchun sharoit yaratib berishga xizmat qiladi. Har bir 5 yoki 6 nafar o‘quvchilarni o‘z ichiga olgan guruhlarga
15 daqiqa ichida ijobiy hal etilishi lozim bo‘lgan turli xil topshiriq yoki ijodiy vazifalar belgilangan vaqt ichida ijobiy hal etilgach, bu haqida guruh a’zolaridan biri axdorot beradi.
Guruh tomonidan berilgan axborot (topshiriq yoki ijodiy vazifaning yechimi) o‘qituvchi va boshqa guruhlar a’zolari tomonidan muhokama qilinadi va unga baho beriladi. Mashg‘ulot yakunida o‘qituvchi berilgan topshiriq yoki ijodiy vazifalarning yechimlari orasida eng yaxshi va o‘ziga xos deb topilgan javoblarni e’lon qiladi. Mashg‘ulot jarayonida guruhlar a’zolarining faoliyatlari ularning ishtiroklari darajasiga ko‘ra baholab boriladi.