Gənc təDQİqatçI, 2020, VI cild, №1

Cədvəl 2 
Nümunələrin kimyəvi tərkibləri üzrəstatistikqiymətləndirmələr 
 
Kimyəvi elementlər Cu 
Zn 
Pb 
Ni 
Cr 
Ti 
Au 
Ag 
La 
Mo 
As 
Ədədi orta 
52,41 
85,22 
22,12 45,83 32,20 
83,66 
0,60 
1,12 
38,07 
12,21 
14,17 
Median 
44,65 
72,13 
21,05 45,02 34,29 
88,23 
0,37 
0,80 
33,89 
10,01 
12,40 
Variasiya 
47,32 
40,40 
32,07 45,41 29,65 
40,14 
47,33 44,61 
38,10 
37,43 
44,38 
Asimmetriya 
0,72 
0,90 
0,06 
0,33 
0,28 
-0,02 
0,90 
0,84 
0,50 
0,62 
0,49 
Ekses 
-0,44 
-0,50 
-0,98 
-0,55 
-0,75 
-0,41 
0,13 
-0,56 
-0,79 
-0,42 
-0,94 
Dispersiya 
615,03 1 185,48 50,31 433,21 91,15 1 127,74 
0,27 
1,12 
672,09 89,41 
39,58 
Min 
21,40 
46,00 
10,30 13,10 17,50 
22,50 
0,03 
0,02 
4,20 
0,06 
5,30 
Max 
105,50 
155,30 
34,32 95,55 55,00 
153,10 
2,01 
3,38 
99,45 
35,84 
27,00 
Bu məlumatları dəqiqləşdirmək üçün tətbiq edilən“Statgraph” proqramının nəticələri hesabla-
nan rəqəmlərin üst-üstə düşməsini göstərmişdir. Aşağıdakı qrafiklər elementlərin normal paylanma-
sını aydın şəkildə izah etdirir (şəkil 2). 
a
b
c 
ç
d 
e 

---

GƏNC TƏDQİQATÇI, 2020, VI cild, №1 
66 
ə
f
g 
ğ
h 
 
Şəkil 2.
Kimyəvi elementlərinin normal paylanma qrafikləri(a(Cu), b(Zn), c(Pb), ç(Ni), d(Cr), e(Ti), ə(Au), 
f(Ag), g(La), ğ(Mo), h(As)). 
Məlumdur ki, normal paylanmada elementlərin miqdarlarına uyğun gələn nöqtələr qrafikdə-
düz xəttin (median) ətrafında və ona yaxın düzülməlidir [3]. Pb, Ni, Cr, Ti, Mo, La kimi elementlər 
normal paylanmanı əks etdirən qrafiklərdə (şəkil 2) Cu, Au, Ag, Zn-ə nisbətən normal paylanmaya 
daha uyğundur. 
Dispersiya orta qiymət və mediana yaxın qiymətlər alarsa, o zaman həmin element sahə üzrə 
bircins, əgər çox fərqlənən qiymətlər alarsa, qeyri-bircins paylanmış olur. Aldığımız dispersiya, 
ədədi orta və median qiymətlərinə əsasən aydın olur ki, Au, Ag, As və Pbelementlərindən başqa di-
gər elementlər qeyri-bircins paylanmışdır (cədvəl 2). 
Tədqiqat apardığımız obyektdə yayılan elementlər arasında əlaqələrin mövcudluğunu aydın-
laşdırmaq məqsədi ilə korrelyasiya analizindən istifadə olunmuşdur. Götürdüyümüz nümunələr 
üçün kritik əmsalın 0,37-ə bərabər oldugu məlumdur [1].