Generator-dvigatel sxemasi Reja

I.Issiqlik V=constda beriladigan sikl.

(u Otto sikli ham deyiladi)
Bu sikl ikkita adiabata va ikkita izoxorodan iborat. Gazning boshlangich holati 1 nuqtaga mos keladi. (2- rasm). Gaz 1-2 adabiyoti bo’yicha siqiladi, bunda gazning hajmi kichrayadi, bosimi ortadi, harorati ko’tariladi.
bu yerda
- siqish darajasi, k – adiabata kursatgichi. Vc – silindr yonish kamerasining hajmi.


II. Issiqlik P = const bo’lgandagi sikl. (Dizel sikli)
Bu sikl issiqlik P = const bo’lganda kiritiladigan sikl hisoblanadi va uni Dizel sikli deb ham nomlaydilar.
Bu sikl 2 ta adiabata, 1 ta izoxora va 1 ta izobaradan iborat. (3 - rasm)
Siklning termik foydali ish koeffisientini adiabatik siqish va kengayish jarayonlaridagi adiabata ko’rsatgichi, hamda koeffisientlar va ( orqali qo’yidagicha yozish mumkin
bu yerda
- siqish darajasi,
- izobarik kengayish darajasi. k – adiabata ko’rsatkichi
Demak, P = const bo'lgan holatda ish yoqilg’isiga tashqaridan issiqlik miqdori q1 kiritilganida termik f.i.k. V3 va k – adiabata ko’rsatkichlariga ko'proq bog’liq bo'lar ekan.


III. Siklga V = const P = const bo’lganda aralash (ketma - ket) issiqlik

kiritilishi. (Trinkler – Sabate sikli).
Bu sikl Otto va Dizel siklining birlashtirilgani bo’lib, ish yoqilg’isining ma‘lum qismi
V = const (izoxora) bo’lganda yonsa, qolg’an qismi P = const (izobara) bo’lganda yonadi. (4-rasm)
Siklning termik f.i.k. qo’yidagicha bo’ladi:
bu yerda
- bosimning ortish darajasi.

IYoDlarida ishlatilib atmosferaga chiqarib tashlanadigan gazlar tarkibidagi xilma-xil zaharli moddalar kishi organizmini doimo zaharlab keladi va turli kasalliklar kelib chiqishiga sabab bo’lmoqda.

Avtomobil transport sanoati rivojlangan sharoitida katta shaxarlar, yirik korxona va x.k.da qolishiga yul quyish mumkin emas. Shuning uchun butun dunyoda bu masalaga jiddiy e‘tibor berilmoqda va bunday zaharli moddalar ajralib chiqishini kamaytirish maqsadida katta ilmiy izlanishlar hamda tadqiqotlar olib borilmoqda.
Karbyuratorli dvigatellarning asosiy kamchiliklaridan biri, ular nagruzkasiz (salt) ishlaganida ayniksa ko’p miqdorda zaharli moddalar ajralib chiqishidir. Bu kamchilikni kamaytirish maqsadida maxsus siyraklikni cheklagichlar urnatilmoqda. Karbyuratorli dvigatellar kichik va urtacha nagruzka bilan ishlaganida ularning tejamliligi keskin kamayadi. Bu kamchiliklarni yuqotish uchun yonilgini alanga (mash‘al) bilan yondirish usuli qullaniladi. Dizellardagi ishlatilgan gazlar tarkibida zaharli moddalarning va tutunning ko’p yoki kam bo’lishida yonilgi o’zatuvchi asboblarning to’gri va soz ishlashi katta ahamiyatga ega.
Agar yonilgi purkash asboblari ya‘ni yuqori bosimli nasos va forsunkalar to’gri va puxta rostlangan bulsa, zaharli moddalar juda kam ajralib chiqadi, bu esa atrof – chiqadi, bu esa atrof-muhit muhofazasi uchun uta muhimdir.