UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES 7 Xo'jalik operatsiyalarini hisobga olish uchun asos bo'lib, operatsiyalar faktlarini qayd etadigan birlamchi buxgalteriya hujjatlari va ularni amalga oshirish bo'yicha ko'rsatmalar hisoblanadi. Tadbirkorlik subyektlari tomonidan savdo va xizmat ko‘rsatish sohasida xarid qilingan tovarlar (ishlar, xizmatlar) uchun bank korporativ plastik kartochkalaridan foydalangan holda to‘lov amalga oshirilganda to‘lov terminallarining cheklari ham birlamchi buxgalteriya hujjatlari sifatida e’tirof etiladi.
Birlamchi buxgalteriya hujjatlari xo'jalik operatsiyalari paytida yoki ular amalga oshirilgandan keyin tuziladi.
buxgalteriya hisobi sub'ektining nomi;
hujjatning nomi va raqami, tuzilgan sanasi va joyi;
o'lchov birliklari (jismoniy va pul ko'rinishida) ko'rsatilgan xo'jalik bitimining nomi, mazmuni va miqdoriy o'lchovi;
lavozimlarning unvonlari va familiyasi va bosh harflari yoki xo'jalik operatsiyasini amalga oshirgan shaxslarni (shaxslarni) aniqlash uchun zarur bo'lgan boshqa rekvizitlarni ko'rsatgan holda imzolar.
Birlamchi buxgalteriya hujjatlarining majburiy rekvizitlari quyidagilardir:
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES 8 Birlamchi buxgalteriya hujjatlariga xo'jalik bitimi ishtirokchilari tomonidan tasdiqlanmagan o'zgartirishlar kiritishga yo'l qo'yilmaydi. Bank va naqd pul hujjatlarida tuzatishlar va blokirovkalarga yo'l qo'yilmaydi..
Birlamchi buxgalteriya hujjatlarini tuzgan va imzolagan shaxslar o'z vaqtida, to'g'ri va ishonchliligi, shuningdek ularni buxgalteriya hisobida aks ettirish uchun o'z vaqtida taqdim etilishi uchun javobgardirlar. Birlamchi buxgalteriya hujjatlari elektron hujjat shaklida tuzilishi va taqdim etilishi mumkin. UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES 9 2. Buxgalteriya hujjatlarining tasnifi Buxgalteriya hujjatlari quyidagi mezonlarga ko'ra tasniflanadi:
Maqsadiga ko`ra;
Tuzulish tartibiga ko`ra;
operatsiya yo'li bilan.
Korxonalar o'z mazmuniga ko'ra farq qiladigan xo'jalik operatsiyalarini amalga oshiradilar. Bu ular bilan tuzilgan turli xil hujjatlarga olib keladi.
Hujjatlarni buxgalteriya hisobida to'g'ri qo'llash ularni barcha shakllarda tahlil qilishni talab qiladi. Bu hujjatlar tasnifi.
