Guliston davlat universiteti sotsial psixologiya

Ruhiy vaziyat qachon muammoga aylanadi?
O‘z hayoti mobaynida har qanday inson ba’zi hodisalarga javoban qayg‘uga tushishi normal holat. Lekin qayg‘uli ruhiyat saloamtlik muammosiga aylangan vaqti ham bo‘ladi.
Klinik ruhiy tushkunlik - depressiya nima?
Inson normal holatda hayotning past-balandliklariga bardosh berib, o‘zi va yaqinlari g‘amini eyishni davom ettiradigan, o‘z mavjud potensiallaridan foydalanish va jamiyatga foyda keltira oladigan vaziyatda bo‘ladi.
Har qanday inson qayg‘uga botgan yo-da asabiylashish holatini boshdan kechiradi. Lekin bu alomatlarning ruhiy kasallikka aylanganligining dastlabki belgisi - bu holatning uzoq, mutassil davom etishi va turtki sifatida biron hodisa yuz
bermagan vaqtda ham ro‘y berishidir.
Bu alomatlar shaxsning kundalik hayotiga salbiy ta’sir ko‘rsatadigan darajaga etgan vaqti jiddiy psixologik yoda ruhiy muammoga aylangan hisoblanadi.
Masalan, klinik tushkunlikka duchor bo‘lgan odam o‘ta chuqur va uzoq muddatli qayg‘uga tushadi, odamovi bo‘lib, g‘ayratdan qoladi.
Odatda bu alomatlar asta-sekinlik bilan bir necha hafta yo-da oylab rivojlanib keladi, lekin ba’zida birdaniga shiddat bilan paydo bo‘lishi ham mumkin.
Klinik ruhiy tushkunlik muammosi bilan samarali yo‘lda kurashish uchun ular klassifikatsiya qilinadi. Kasallik asosan ikki keng guruhga bo‘linadi - asabiy va psixologik.
Asabiy guruhga inson normal holatining anchayin sezilarli turlari kiradi, masalan depressiya, kuchli mutassil xavotir yo-da biron harakatni qayta-qayta qilaverish. (masalan, qo‘lni qayta-qayta yuvaverish, hamma narsaning hamisha o‘z o‘rnida bo‘lishiga intilish kabi). Bu kabi alomatlarni o‘z hayoti mobaynida taxminan har 10 kishidan bittasi boshdan kechiradi.
Psixologik turdagi tushkunlikni esa taxminan har 100 kishidan biri boshdan kechirib, ular shaxsning voqelikni qabul qilishi, va shu asosda fikrlashi, qarorlar qabul qilishiga ta’sir ko‘rsatadi. Ularga shizofreniya va bipolyar kasalliklari kiradi.
Ruhiy kasalliklar keng tarqalgan bo‘lsa ham, ko‘plar undan halos bo‘la oladilar yo-da u bilan qanday yashash yo‘llarini o‘rganadilar.