Guruh: 109-21-ri bajardi: Fattohov Mirshod Tekshirdi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI

MUSTAQIL ISH

MAVZU: Yorug’lik interferensiyasini kuzatish usullar
Guruh: 109-21-RI
Bajardi: Fattohov Mirshod
Tekshirdi: Xujaniva Dilafruz

Samarqand – 2022
Reja :
1. Interferensiya hodisasi.
2. Nyuton halqalari. Yung tajribasi.
3. Interferension had tushunchasi.
4. Xulosa.

1. Interferensiya hodisasi
Interferensiya yorug'likni to'lqin tabiatini namoyon bo'lishining bir isbotidir. Interferensiya so'zi lotin tilida interfere - "xalaqit bermoq" degan ma'noni anglatadi. Bu juda va chiroyli manzara maʼlum shartlar bajarilganda, ikkita yoki bir nechta'lqinlarning qoʻshilishi natijasida olingan. Ikki yorug'lik to'lqini qo'shilib, bir-birini kuchaytiradi yoki susaytiradi. Natijada ekranda markazi bir nuqtada yotuvchi yorug'lik va qorong’u halqalar navbat bilan joylashadi. Bular interferensiyasi maksimal va minimal deb yuritiladi.Interferensiya hodisasini biz kundalik hayotimizda juda ko'p kuzatganmiz. Masalan, suv betiga to'kilgan neft maxsulotlarining har xil rangda tovlanishi, kapalaklar qanotining tovlanishi, “Havoga uchirilgan sovun pufagi atrofdagi narsalarga xos bo'lgan barcha rang bilan tovlanadi. Sovun pufagini tabiatning eng ajoyib, eng nozik mo'jizasi desa bo'ladi” deb ta'riflagan edi Mark Tven.
Sovun pufagining kishiga shunchalik zavq baxsh etishiga shunday ana shu yorug'lik interferensiyasi sababdir. Ingliz olimi Tomas Yung yupqa pardalarning har xil rangda tovlanish sababini biri pardaning tashqi yuzasidan, 2-si esa ichki yuzasidan qaytuvchi 1 va 2 to'lqinlarning qo'shilishidan deb tushuntirish mumkin , degan genial fikrni maydonga tashladi.
Bunda yorug’lik to’lqinlarining interferensiyasi sodir bo’ladi – ikki to’lqin qo’shiladi, buning oqibatida natijaviy (yig’indi) yorug’lik tebranishlari fazoning turli nuqtalarida kuchayadigan yoki zaiflashadigan vaqt o'tishi bilan oʻzgarmaydigan manzara ko'zatiladi. Interferensiya (yigʻindi tebranishlarining vaqt o'tishi bilan oʻzgarmaydigan manzara kuzatiladi
Interferensiya kuchayishi yoki zaiflashuvi natijasi yorug'likning pardaga tushish burchagi, pardaning qalinligi va toʻlqin uzunligiga bogʻliq .
Agar singan ikkinchi toʻlqin qaytgan birinchi to'lqindan toʻlqinlar uzunligining butun soni qadar kechiksa, yorug'lik kuchayadi. Agar ikkinchi toʻlqin birinchi to'lqindan to'lqin uzunligining yarim to'lqinlarining toq soni qadar kechiksa , yorug'lik zaiflashadi. To'lqinlarning qo'shilishida turg'un interferension manzara hosil bo'lishi uchun to'lqinlar kogerent bo'lishi, ya'ni ularning to'lqin uzunliklari bir xil va fazalari farqi oʻzgarmas bo'lishi kerak.
Ikkita odatdagi mustaqil manbadan chiqadigan to’lqinlarga kelsak ular interension manzara hosil qilmaydi, chunki bunday manbalardan chiqadigan ikki to'ning fazalari farqi doimiy emas .
Yung rangdagi farq to'lqin farqdagi (yorug'lik to'lqinlarning chastotasidagi) farqda farq ham tushundi.