Guruh Raqamli qurilmalarni loyihalash
trigger kirishlar turlarini tayinlash
Yüklə 56,97 Kb.
|
|
trigger kirishlar turlarini tayinlash
R - nol holatda o'rnatilgan alohida kiritish qurilmasi degan ma'noni anglatadi. S - bir rejimida kommutatsiya qurilma. K - kirish nolga universal trigger sozlamani o'rtoqlashdi. J - bir davlat alohida kommutatsiya yarimo'tkazgichlar qurilmasi degan ma'noni anglatadi. T - Kirish qurilma hisoblash. D -, trigger kirish rejimini kommutatsiya kiritish darajasini takrorladi. C - kirish qurilmasi bilan sinxronlashtirish. V - nazorat, hissa beruvchi. trigger asosiy turlari Mos kelmaydigan, RS-arg'imchoq. R va S - Bu qurilma ikki barqaror davlatni va ikki usuli mavjud T-trigger - eng mashhur turi yarimo'tkazgich qurilmalar, u faqat bitta ma'lumot (T) usulidan ega, hali u schetnym.Sinhronny RS-arg'imchoq qo'shimcha nazorat qilish (C) usulidan ega deyiladi. D-arg'imchoq. Ushbu turdagi qurilmalar ham bir ma'lumot (D) usulidan bor va doim kechikish vakili. DV-tepki - mohiyatiga ko'ra, ayni D-arg'imchoq, lekin qo'shimcha (V) ega usulidan nazorat qiladi. JK-arg'imchoq. qurilma bu turi, deb ham mos kelmaydigan, dan, teskari tarjima qilingan hech RS-turi qurilma birikmalar bir qiymatini farq saqlanadi ma'lumot. Agar kombinatsion sxemalarga xotira kiritilsa, u holda ularning yordamida hisoblagichlar, arifmetik registrlar va boshqa “aqlli” sxemalarni hosil qilish mumkin. Bunda ular bir funktsiyani bajarib bo‘lgach, keyingisiga o‘tadi. Bunday sxemalarning asosiy tuguni bo‘lib trigger hisoblanadi. ME va triggerlardan tuzilgan sxemalar, ya’ni ketma-ketli sxemalar kirish signalarining hozirgi holati bo‘yicha yoki ularning avvalgi holatini bilgan holda kombinatsion funktsiya shakllantirishi mumkin. Har bir trigger asosida bir-biri bilan o‘zaro kesishib ketgan teskari aloqalari mavjud bo‘lgan ikkita invertorli zanjir yotadi. Bu holat 9.1-rasmda keltirilgan. Bu zanjir bistabil yacheyka (BYa) deb ataladi va u ikkita turg‘un holatga ega. BYa ma’lumotlarni ikkilik sanoq tizimida qayta ishlashga mo‘ljallangan, chunki bunday yacheykadagi Q chiqish potentsiali bir-biridan sezilarli farqlanuvchi mantiqiy 0 va mantiqiy 1 ga mos keluvchi qiymatlarni olishi mumkin. Yacheykaga yozilgan ma’lumot YeK kuchlanish manbai ulangan vaqtda saqlanib turadi. Bir BYadagi ma’lumotni keyingisiga uzatish mumkin emas, chunki ularda tashqi boshqaruv zanjiri mavjud emas. Asinxron RS-trigger. Agar BYa boshqaruv zanjirlari bilan to‘ldirilsa, u holda unga 1 bit ma’lumotni yozish va saqlash mumkin bo‘lgan trigger qurilmasi hosil bo‘ladi. Trigger invers ma’lumot kirishlariga ega bo‘lgan ikkita YOKI-EMAS ME (9.2, a-rasm), yoki HAM-EMAS ME (9.2, b-rasm) yordamida tuzilishi mumkin. Sinxron RS-trigger. Elementar asinxron RS-triggerli yacheykalar – turli kombinatsion qurilmalarning asosi bo‘lib hisoblanadi. Ular qatoriga hisoblagichlar, registrlar va chastota bo‘luvchilari kiradi. Bu qurilmalarda takt signali yoki sinxronlash signali deb ataluvchi maxsus signal yordamida avval kiritilgan ma’lumotni chiqishga uzatish va keyingi xotira yacheykasiga yozib qo‘yish kerak Bunday rejimni amalga oshirish uchun RS-trigger qo‘shimcha S (clock) takt kirishi bilan to‘ldiriladi, va u sinxron trigger deb ataladi (9.3-rasm). 9.3-rasm. Sinxron RS-trigger shartli belgilanishi (a) va uning tuzilma sxemasi Hodisalarni ro‘y berish ketma-ketligidan kelib chiqqan holda, kirishda bir xil o‘zgaruvchili signal bo‘lgan holatda bunday sxemalarning chiqishidagi signal turlicha bo‘lishi mumkin. Shuning uchun sxemalarni loyihalashtirish va tahlil qilishda hodisalarni ro‘y berish ketma-ketligini ajratib olish muhim hisoblanadi. D-trigger. D-trigger yagona D (data) ma’lumot kirishiga ega. Uning kam miqdorda ishlab chiqarilishiga sabab, narxi yuqori bo‘lgan chiqishlarning kichik soni. D-trigger uchun to‘rtta tashqi chiqish kifoya: D-ma’lumot kirishi, S-takt kirishi, ikkita Q va Q chiqishlar (ularning biri mavjud bo‘lmasligi ham mumkin) ( 10.1 – rasm). 10.1 -rasm. D-trigger shartli belgisi (a) va uning tuzilma sxemasi (b). D-trigger chiqishidagi ma’lumot navbatdagi sinxrosignal kelguncha o‘zgarishsiz qoladi, ya’ni kechikish mavjud. Shunga asosan D-trigger kechikish triggeri deb ataladi. D-triggerning MAFi quyidagicha bo‘ladi T-trigger. Ikki pog‘onali triggerlar registr va hisoblagich kabi ko‘prazryadli qurilmalar ishi uchun mo‘ljallangan bo‘lib, ularda triggerli yacheykalarning ishonchli va aniq ishlashi talab etiladi. T-trigger sanoq triggeri deb ham ataladi, chunki kirishga aktiv mantiqiy signal berilganda u o‘z holatini qarama-qarshi (teskari) holatga o‘zgartiradi (10.2-rasm). 10.2-rasm. T-trigger shartli belgisi (a) va uning ikki pog‘onali sxemasi(b). JK-trigger universal trigger hisoblanadi (10.3-rasm), chunki uning asosida sodda kommutatsion o‘zgartirishlarni bajarib, ixtiyoriy turdagi trigger hosil qilish mumkin. JK-trigger man etilgan kirish signallar kombinatsiyasiga ega emas. Agar mantiqiy 1 signali aktiv bo‘lsa, u holda JK-triggerning o‘tishlar jadvali quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi (10.1-jadval). 10.3-rasm. JK-trigger shartli belgisi (a) va uning ikki pog‘onali sxemasi (b). T-trigger Trigger o‘zini ikkiga bo‘luvchi kabi tutadi, chunki har takt impulsining sinxronizatsiya tsiklida ma’lumot faqat bir marta o‘zgaradi. Natijada trigger chiqishidagi signal o‘zgarish chastotasi takt impulslari chastotasidan ikki marta kichik. Bir necha triggerli – chastotani ikkiga bo‘lish sxemalarini ketma-ket ulab, ikkilik ma’lumotlarni nafaqat saqlash, balki chastotani bo‘lish va uning kirishiga kelayotgan impulslarni sanash uchun ishlatish mumkin. Agar qurilma uning kirishlariga berilayotgan impulslarni hisoblashni amalga oshirsa, bu qurilma hisoblagich deb, agar chastota bo‘lishlarini hisoblasa – chastota bo‘luvchi deb ataladi. Hisob natijalari hisoblagich chiqishida ikkilik son ko‘rinishida berilgan kod va talab etilyotgan vaqt davomida saqlanishi mumkin. Hisoblagichlar va chastota bo‘luvchilari EHM va boshqa raqamli avtomat qurilmalari, hamda aloqa va nazorat-o‘lchov apparaturasida hisob-kitob amallarini boshqarishda keng qo‘llaniladi. 11.1-rasm. Ketma-ket uzatiluvchi ikki pog‘onali T-triggerli uch razryadli jamlovchi hisoblagich sxemasi. 11.1-jadval Jamlovchi hisoblagichning holatlar jadvali D-triggerlar Dinamik boshqaruvli triggerlar yuqorida aytib o‘tilgan kamchilikdan holi. Ketma-ket uzatishli dinamik D-triggerlarda bajarilgan uchrazryadli jamlovchi hisoblagich sxemasi 11.2-rasmda keltirilgan. 11.2-rasm. Ketma-ket uzatishli dinamik D-triggerlarda bajarilgan uchrazryadli jamlovchi hisoblagich sxemasi Reversiv hisoblagichlar. Hisoblagichlardagi sanoq yo‘nalishi (tartibi) razryadlararo aloqalar turini o‘zgartirib turlicha bo‘lishi mumkin. Masalan, har triggerning sanoq kirishlariga T0 MQK1MQ amalini bajaruchi, ya’ni multipleksor bo‘lgan HAM-YoKI-EMAS MElarini kiritib reversiv hisoblagich hosil qilish mumkin. Dinamik T-triggerida bajarilgan bunday reversiv hisoblagich sxemasi 11.3-rasmda keltirilgan. V kirish trigger ishini to‘xtatadi va unga yozilgan ma’lumot ancha muddat ichida saqlanishi mumkin. Ketma-ket uzatishli hisoblagichlar ichki tuzilmasining soddaligi bilan ajralib turadi, lekin kichik tezkorlikka ega, chunki triggerning har bir ulanishi, avvalgisi qayta ulangandan so‘ng amalga oshadi. 11.3-rasm. Reversiv hisoblagich fragmenti. Parallel hisoblagichlar. Bu turdagi hisoblagichlarda T0 sanoq impulslari barcha razryadlarda triggerlarning S sinxrokirishlariga bir vaqtda (parallel) uzatiladi. Parallel o‘tishli hisoblagich sxemasi fragmenti sxemasi 11.4-rasmda keltirilgan. Yüklə 56,97 Kb. Dostları ilə paylaş:
|