Guruh talabasi Turdaliyeva Dildora Ona tili o’qitish savodxonligi va uni o’qitish metodikasi fanidan tayyorlagan Taqdimoti

96-22-guruh talabasi Turdaliyeva Dildora Ona tili o’qitish savodxonligi va uni o’qitish metodikasi fanidan tayyorlagan Taqdimoti

MILLIY VA ADABIY TIL Reja:

• Milliy til va adabiy til.
• Adabiy tilning belgilari.
• O’zbek tili – davlat tili.
• O’zbek tili va shevalari.

Tildagi so‘zlarni, o‘zak-negiz va affikslarni, yagona me’yoriy talab asosida yozish qoidalarining yig‘indisi orfografiya deyiladi. Orfografiya yunoncha "orthos" - to‘g‘ri "grapbo" – yozaman, degan ma’noni anglatadi. Unda so‘zlarning o‘zak va negizlari hamda va affikslarining to‘g‘ri yozilishi, qo‘shma, takroriy

qisqartma so‘zlar qismlarining qo‘shib yoki ajratib yozilishi, bosh harflarning ishlatilishi, bo‘g‘in ko‘chirish qoidalari xususida batafsil ma’lumot beriladi. O‘zbek adabiy tilining orfografiyasi quyidagi yozuv qoidalariga asoslanadi:

Mazkur yozuv qoidasiga ko‘ra so‘zlar va ularga qo‘shiladigan affikslar talaffuz me’yoriga mos ravishda yoziladi. Masalan: 1) ko‘ngil, o‘g‘il, shahar singari so‘zlarga egalik affikslari qo‘shib talaffuz qilinganda o‘zakdagi i va a fonemalari tushiriladi va shu tarzda yoziladi;

• Mazkur yozuv qoidasiga ko‘ra so‘zlar va ularga qo‘shiladigan affikslar talaffuz me’yoriga mos ravishda yoziladi. Masalan: 1) ko‘ngil, o‘g‘il, shahar singari so‘zlarga egalik affikslari qo‘shib talaffuz qilinganda o‘zakdagi i va a fonemalari tushiriladi va shu tarzda yoziladi;

yosh, ong kabi so‘zlarga -a yoki -la so‘z yasovchi affikslari qo‘shilib talaffuz qilinganda, o‘zakdagi o unlisi a tarzda o‘zgaradi va shunday yoziladi; 3) ikki, yetti sonlariga - ov affiksi qo‘shilganda o‘zak oxiridagi i unlisi talaffuzda tushiriladi va shunday yoziladi;

• yosh, ong kabi so‘zlarga -a yoki -la so‘z yasovchi affikslari qo‘shilib talaffuz qilinganda, o‘zakdagi o unlisi a tarzda o‘zgaradi va shunday yoziladi; 3) ikki, yetti sonlariga - ov affiksi qo‘shilganda o‘zak oxiridagi i unlisi talaffuzda tushiriladi va shunday yoziladi;