Hamza Hakimzoda — o‘zbek shoiri, dramaturg, jamoat arbobi, O‘zbek SSR xalq shoiri (1926). U mumtoz she’riyat vaznini (Aruz) xalq she’riyati (Barmoq) vazni hisobiga to‘ldirgan. Hamza O‘zbekiston madaniyati tarixi rivojiga nafaqat shoir va dramaturg, balki teatr arbobi, bastakor va musiqachi sifatida ham sezilarli iz qoldirgan. Bugun O‘zbek davlat akademik va drama teatri uning sharafiga nomlangan.
1889 yil 22 fevral kuni (6 mart) tabib oilasida tug‘ilgan. Maktabda savod olgach, madrasa saboh oladi. Kambag‘allar uchun bepul maktab tashkil etadi va unda dars beradi. She’rlar yozishni 1899 yildan, o‘zbek ma’naviyatshunoslar Muqimiy va Furqatlar ijodidan ilhomlanib yoza boshlaydi. Hamzaning inqilob yillaridan oldingi asosiy asari o‘zbek va tojik tillarida yozilgan she’riy “Devon” (1905 - 1914) asari vafot etganidan so‘ng nasho etilgan.
“Devon”ning ayrim g‘azallarida an’anaviy ayriliq sevgi timsoli bilan bir qatorda, ijtimoiy tengsizlik farqi mavjud. Hamzaning birinchi nashrdan chiqqan asarlari ham ushbu mavzularga to‘yingan: “Ramazon” (1914), “Yangi baxt” dostoni (1915), “Zaharlangan hayot” (1916).
1916 - 19 yillar Hamza yettita she’riy to‘plamini nashr etadi, ularda shoirning inqilobiy-demokratik ma’naviyatshunoslik yo‘lidan inqilob jangchisi tomon o‘tgani seziladi. “Xushbo‘y atirgul” to‘plamidan joy olgan she’rlari o‘zbek tilidagi proletarl she’riyatning ilk namunalariga aylandi.
Oktyabr inqilobidan so‘ng, 1917 yil Hamza Qo‘qon va Farg‘onada ishtirok etib, Turkiston frontida Qizil Armiyaga xizmat ko‘rsatuvchi sayyor teatr tashkillashtiradi, Turkfront Siyosat bo‘limida ishchi bo‘lib xizmat ko‘rsatadi, keyinroq tuman siyosat ma’naviyat bo‘limida ishlaydi. 1918 yil u o‘zbek sovet dramaturgiyasidagi ilk asar bo‘lgan “Boy ila xizmatchi” sahna asarini yaratadi.
“Devon”ning ayrim g‘azallarida an’anaviy ayriliq sevgi timsoli bilan bir qatorda, ijtimoiy tengsizlik farqi mavjud. Hamzaning birinchi nashrdan chiqqan asarlari ham ushbu mavzularga to‘yingan: “Ramazon” (1914), “Yangi baxt” dostoni (1915), “Zaharlangan hayot” (1916).
1916 - 19 yillar Hamza yettita she’riy to‘plamini nashr etadi, ularda shoirning inqilobiy-demokratik ma’naviyatshunoslik yo‘lidan inqilob jangchisi tomon o‘tgani seziladi. “Xushbo‘y atirgul” to‘plamidan joy olgan she’rlari o‘zbek tilidagi proletarl she’riyatning ilk namunalariga aylandi.
