15. DAXILI IFRAT G RGINLIKL RIN XÜSUSI M S L L RI
Elektrik
b k v sisteml rinin üç fazlı sxeml rin baxıldıqda, real
qur ularda daxili ifrat g rginlikl rin bir çox lav s b bl ri v m nb l rinin
oldu u a ikar olur. Üçfazlı real sxeml rin h rt r fli analizi riyazi modell m
usulları il aparılır. Çünki t crüb d yüks k g rginlik x ttl rinin açılıb,
qo ulması o q d r d asan h yata keçiril n hadis deyildir. Dig r t r fd n real
t crüb l rd fazların qo ulmasına ixtiyari v t sadüfi gecikm verm k onların
intiqalında xüsusi qur ular qoyulmasını t l b edir. Bir sözl real t crüb l r çox
bahalı v texniki c h td n ç tin olur. Bu f sild h m d uzunmüdd tli
ferrorezonans g rginliyin baxılacaqdır.
Qo ulma eyni anda olarsa, x tt veril n faz g rginlikl ri simmetrik
120
0
faz f rql ri il vektor c minin sıfır oldu u rejim dü ür. Xüsusi hallarda
yüks k g rginliy qo ulan EÖX-d is , açarların intiqallarının eyni anda
komanda almasına baxmayaraq, qo ulmada faz f rql ri olur. Üst lik YG
açarları pill li qo ulma v
sas kontaktlardan vv l komutasiya edil n lav
kontaktlara malikdir k.14.1.3.
lav kontaklar is müqavim tin qiym ti
2500-3000 Om olan untla dövr y qo ulur. Bu zaman x ttin
vv li v
sonundakı g rginlikl r h min müqavim td n, qo ulma buca ından, x ttin
uzunlu u, ötürül n güc v m nb in daxili parametrl rind n asılı olaraq
d yi ir. G rginlikl rin bel rejiml rd , mövcud Furye çevirm l ri v dig r
_________________Milli Kitabxana__________________
394
( dur un, qaçan dal alar, Runqe-Kutt, Z- çevirm l r metodları) metodlarla
hesabatları mür kk b v h tta mümkünsüz olur [29-31]. Ona gör inteqral
t nlikl r metodunu t tbiq ed k.
15.1.1. Inteqral t nlikl r v bükülm teoreminin t tbiqi
Son zamalar hiperbolik tip x tt t nlikl rinin h llinin yeni üsullarından
biri, inteqral çevir m l r v bükülm teoreminin t tbiqi geni istifad edilir.
O metodun sas üstünlüyü, EÖX-nin yuxarıdakı qeyri simmetrik
kommutasiyalarında görünür. Qeyri simmetrik kommutasiya rejiml ri üçün,
faz g rginlikl rinin simmetrik t kil edicil ri v onların Z çevirm l ri çox saylı
toplananlardan ibar t olur. Ona gör hesabat alqoritml ri d yorucu olmaqla
yana ı mür kk b yazılı v çoxlu hesablama yadda ı t l b edir. Bununla
yana ı, Z çevirm l rd b zi parametrl rin qeyri x tti v dig r funksional
asılılıqlarını n z r almaq ç tinl ir. Bu halda dur un v qaçan dal alar
metodları da kifay t q d r s m r li olmurlar [28-30]. Xüsusi il , yüks k
g rginlikli uzun x ttl r n z r alındıqda v hesabat sxemind bu x ttl r aid
kompensasiya qur uları i tirak etdikd m s l daha da ç tinl ir.
Kommutasiyanın b zi hallarında üç fazlı
b k nin qeyri simmetrik rejiml ri,
böyük aktiv müqavim tl r v g rginlik - c r yan k s n qeyri x tti
xarakteristikalı mühafiz aparatları olduqda, dur un dal alarla m xsusi
kökl rin tapılması mümkün olmur v ya x talar çox artır. Qaçan dal alar
metodu da düyün nöqt l rd sxem daxil olan t nziml yici qur uların n z r
alınması halı üçün s m r siz olur. Göst ril n hallarda bu kitabın mü llifi
t r find n i l nmi inteqral t nlikl r v diskret çevirm l r metodu daha
effektlidir [24]. Bu metodun sasını (14.1.1) – 14.1.6) t nlikl rind verilmi
funksiyaların Laplas t svirind n zaman oblastına keçdikd istifad edil n,
impulsiv- funksiyalar v inteqral bükülm teoremi t kil edir. Nisb t n a ır
rejim olan üç fazlı x ttin faz ardıcıllı ının pozuldu u v intiqalın zamana gör
gecikm l rl faz sürü m si verdiyi kommutasiya rejimin baxaq. Q zadan
sonra
b k avtomatik olaraq yenid n simetrik g rginlik m nb in qo ulmu
olur k. 15.1.1.
kild A fazasının birinci, C –ikinci, B is üçüncü qo ulması
göst rilmi dir. slind qo ulmada fazlar f rqi 1 msan–d n çox olmamalıdır.
Qo ulmamı fazada c r yanın sıfır olmasına baxmayaraq, vv l qo ulan
fazanın yaratdı ı elektromaqnit induksiyası sonra qo uluan fazada g rginlik
yaradır. Zaman keçdikc qo ulma tamamlanır v sxem simmetrik rejim
dü ür. Bu arada elektromaqnit r qsl nm l rinin mü yy n - U(t
1
,l) qiym tind
v sxemin sönm zaman sabitin uy un müdd td t sir ed n bir g rginlik qalır.
Deyildiyi kimi, x ttin uzunlu undan asılı olaraq qalıq g rginlik- u
0
x tt boyu
mü yy n qanunla d yi ir. M s l n, A
2
açarı açıq olduqda bu g rginlik,
(15.1.10) – a uy un
kild kosinus qanunu il d yi c kdir. Lakin, x ttin
_________________Milli Kitabxana__________________
395
uzunlu u böyük, qo ulmalar arası müdd t dal anın bu x tt boyu yayılma
müdd tin nisb t n qısa olarsa, kosinusoidal d yi m ni n z rd n atmaq olar.
Onda qon u fazlarda induksiya g rginlikl ri sabit q bul edilir v sad
toplanma il n z r alınırlar. Qeyri simmetrik qo ulmalar üçün yazılmı
t nlikl rd n orijinal oblastda t yin edil n g rginlik v c r yan funksiyaları, 1
v 2 nöqt l ri üçün a a ıdakı kimi ifad edilir. Hesabat sxemind bunlardan
lav , fazların öz maksimumlarına qo ulma halı üçün gecikm l r n z rd
tutulur
k.15.1.1.
N tic d operator kilind a a ıdakı hesabat ifad l ri alınır. I fazın
qo ulması halında x ttin sonu v
vv lind ki g rginlikl r üçün,
.
2
,
0
,
0
2
,
,
2
2
,
0
1
0
1
1
0
1
0
0
1
1
0
1
0
0
1
p
E
z
z
z
z
p
U
p
U
p
E
z
z
p
k
z
p
k
z
p
U
p
U
p
E
z
z
p
k
z
p
k
z
p
U
A
gir
gir
C
B
A
gir
gir
C
B
A
gir
gir
A
(15.1.1)
Qo ulmamı (B v ya C fazası üçün) x ttin vv lind g rginliyin ifad si –
p
E
z
z
z
z
p
U
CK
gir
gir
B
1
0
0
2
2
,
0
(15.1.2)
II (B v ya C) fazın qo ulmasından sonra, x ttin son nöqt l rind ki
g rginlik üçün a a ıdakı ifad l ri yazmaq olar:
p
E
z
z
p
k
z
p
k
z
p
U
p
E
z
p
k
z
z
z
p
k
z
p
k
z
p
U
p
E
z
p
k
z
z
z
p
k
z
p
k
z
p
U
CK
gir
gir
B
CK
gir
gir
gir
C
CK
gir
gir
gir
A
1
0
0
0
2
1
1
0
0
0
2
1
1
0
0
0
2
2
,
2
2
5
,
0
,
2
2
5
,
0
,
(15.1.3)
_________________Milli Kitabxana__________________
396
k.15.1.1. Üçfazlı hesabat sxemi a) v A,B,C fazlarının maksimal
qiym tl rind (A,C,B) kilind qo ulma ardıcıllı ı-b)
3-cü fazanın qo ulması il sxem simmetrik v ziyy t g lir. Burada B
fazası qo ularsa, U
A3
=U
C3
v ya C fazası qo ularsa, U
A3
=U
B3
kimi q bul edilir.
(15.1.1-15.1.4) ifad l rind A,B,C v 1, 2, 3 indeksl ri faz g rginlikl ri v
onların qo ulma ardıcıllı ını göst rirl r.
Birinci variant üçün a a ıdakı operator t nlikl rini yazmaq olar:
p
E
z
p
k
z
z
p
k
z
p
U
p
E
z
p
k
z
z
p
k
z
p
U
p
U
Bk
gir
gir
B
Bk
gir
gir
C
A
1
0
0
0
3
1
0
0
0
3
3
3
3
,
3
3
,
,
(15.1.4)
Bu halda hesabat üçün yazılmı h min t nlikl rd qo ulmanın A, C, B
ardıcıllı ı götürülmü dür. Bu üçfazlı EHQ-si üçün sinusoidal funksiyaların
maksimal qiym tl rinin sıra ardıcıllı ına uy un g lir. Lakin yuxarıda deyildiyi
kimi A, B, C –ni d qo ulma ardıcıllı ı kimi götürm k olardı. Bu halda bütün
fazların maksimal nöqt d qo ulması üçün, intiqalın faz kecikm l ri
3
2
bucaq q d r normal zaman periodu t kil etmi olardı. Baxılan metodla buna
_________________Milli Kitabxana__________________
397
asanlıqla nail olunur:- a) birinci fazanın qo ulma buca ı –
a
verilir; 2) B v ya
C fazasının maksimala qo ulması üçün hesabat addımlarının sayı verilir. Bu
halda sonrakı fazaların qo ulması anına q d r keç n zamanda, açarın faz
kontaktlarnıdakı g rginlikl r a a ıdakı kimi t yin edilirl r: - A, C, B ardıcıllı ı
üçün :
t
u
t
u
t
t
e
t
u
t
t
e
B
B
a
Bk
c
a
ck
,
0
,
0
3
2
sin
,
0
3
4
sin
2
1
1
1
1
(15.1.5)
A, B, C ardıcıllı ı üçün is ,
t
u
t
u
t
t
e
t
u
t
t
e
c
c
a
ck
B
a
Bk
,
0
,
0
3
4
sin
,
0
3
2
sin
2
1
1
1
1
(15.1.6)
(15.1.5) v (15.1.6) ifad l rind n görünür ki, sonra qo ulan fazlarda x tti
qo an açarların kontaktlarnıdakı faz g rginlikl ri, h r d f bir vv lki
qo ulmadan yaranan (induksiyalanan) g rginlikl rin n z r alınması il
hesablanır.
g r A fazasından sonra B v C-l r gecikm d n qo ularsa, x tt
üçfazlı sistemin simmetrik rejimi v ya bir fazlı qo ulmada keçid prosesi kimi
hesablanır. (15.1.5) v (15.1.6) sistem t nlikl rinin birinci ifad l ri istifad
edilirl r. Riyazi modell dirici funksiyalar üçün k. 15.1.2 –d verilmi sxem
v onun parametrl ri n z r alınır. Sxem gör ötürm funksiyaları v giri
müqavim tl ri a a ıdakı kimi t yin edilir [27].
Faz f rql ri il qo ulan üç fazlı elektrik verili hava x ttl rind keçid
prosesl rinin riyazi modell dirilm si üçün hesabatlara aid, (t) v
(t)
kilind olan k.15.1.2, impuls funksiyaları, ifrat g rginlikl rin fiziki
mahiyy tin uy undur. Bu funksiyalar (15.1.8) – (15.1.16) ifad l ri
kilind
inteqral t nlikl rin nüv sin daxil edilir. N tic d g rginlikl rin simmetrik
t kiledicil ri v onların vasit si il faz g rginlikl rinin hesabatları asanla ır.
Bu riyazi model v (14.1.7), (14.1.8) formulalarının t tbiqi simmetrik
t kiledicil rin hesabatına uy un g lir v dig r metodlara nisb t n
hesablamalarda sad lik v d qiqlik daha yax ı t min edilir. g r hava x ttinin
vv li v sonuna L
r1
, L
r
induktivlikli reaktorlar ( v ya kondensator
batareyaları) qo ularsa, operator sxeminin d r c si müst qil budaqlara
qo ulan reaktiv elementl rin sayı q d r artır.
_________________Milli Kitabxana__________________
398
0
0
0
0
1
10
1
10
1
0
1
1
1
1
0
0
0
0
;
,
;
,
1
;
1
)
(
gir
m
m
gir
m
m
gir
r
gir
r
gir
gir
r
gir
r
gir
r
c
r
d
z
PL
R
z
z
PL
R
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
sh
z
z
ch
p
k
sh
z
z
ch
p
k
(15.1.7)
Riyazi modell m d alqoritm daxil edil n ümumil dirici
(t)
v
(t) -
riyazi funksiyalar t nlikl rin t rtibl rini iki d r c azaldır v hesabatları
xeyli sad l dirirl r.
k.15.1.2. Ümumil dirilmi
(t)v
(t) funksiyaları
Alınan alqoritml r reaktorsuz sxeml rl eyni t rtibd olurlar. Daxil
edil n bu impulsiv funksiyalar sxemd olan s rb st R müqavim ti v
pL
induktiv müqavim tl ri lazımi anlarda impuls kilind hesabata qo urlar.
M s l n, R-i t=0 anından, pL-i is , birinci hesabat anında (t=1 v ya n=1
diskret nöqt sind ) hesabata daxil edirl r. Zaman oblastında s rb st h dd
R· (t) v
PL asılıl ı L· (t) kimi hesabalnır. Dig r inteqral altı funksiyalar
m xr cd P-nin artan üstlü nisb tl ri
kilind
3
3
2
2
1
,
,
P
A
P
A
P
A
v s. yazılır [47].
Baxılan m s l d x ttin vv li v sonuna qo ulmu iki reaktor üçün inteqral
altı funksiyaların n böyük üstü iki d r c azalaraq 4 olur :-
4
4
p
A
. Orijinal
oblastında is bu funksiya
6
3
4
t
A
- çevirilir. Bu keyfiyy tl ri il yana ı
inteqral t nlikl r v diskret çevirm l r metodu müxt lif zamanlarda qo ulan
fazların kecikm l rini asanlıqla n z r alır. H r bir yeni qo ulma anında
modell dirici funksiyalar vasit si il , proses qo ulan fazalara uy un yeni
hesabat funksiyaları daxil olur. Riyazi modell dirici funksiyaların çıxarı ları
_________________Milli Kitabxana__________________
399
v yazılı ın sad liyi üçün, sxemin parametrl ri v kommutasiya rejiml rin
uy un olan a a ıdakı xüsusi msallar v nisbi vahidl r daxil edilir: -
z
d0
=2·z
d
, z
d
=1,
m
=1, E
m
=1, R
1
=2·R
m
+R
m0
,
R
2
=2·R
m0
+R
m
, L
1
=2·L
m
+L
m0
, L
2
=2·L
m0
+L
m
, L
3
=L
2
/ L
r1
2
1
11
1
10
1
,
1
1
2
1
r
r
r
r
L
L
L
L
L
L
,
,
1
1
2
1
2
12
r
r
L
L
L
(15.1.8)
(15.1.7) ifad l rind n, ötürm funksiyaları v giri müqavim tl rinin
toplananları düz, ks v sıfır ardıcıllıqı müqavim tl rd n t kil olundu u
görünür. (15.1.1)-(15.1.3) t nlikl rinin yazılı ında, x ttin sonu üçün sur td
z
gir·
k(p), z
gir0
k
0
(p), x ttin ba lan ıcı üçün is , z
gir0
, z
gir
kimi ifad l r v
t nlikl rin m xr cind 2z
1
+z
0
v 2z
0
+z
1
; z
1
v z
0
kimi ifad l r vardır. Ona gör
yuxarıdakı t nlikl rin sur t v m xr cl rinin ayrı-ayrılıqda orijinal
funksiyalarının tapılması m qs d uy un olur. Orijinallar t yin edil rk n,
bütün modell dirici funksiyalar üçün gecikm l r uy un sönm
msalları
hesablanır. Balansla dırılmı x tt parametrl ri üçün sönm dekrementi:- =
R
+
G
= R/2L+G/2C k miyy tin b rab r olur. Onda (15.1.7) ifad sind
göst ril n
=(p+ ) v
0
=(p+
0
)
0
kimi hesablanacaqdır. X ttin natamam
qo ulması zamanı düz v
ks ardıcıllıqlı dal alar
sıfır ardıcıllıqlı dal alar
is ,
0
· -in g tirilmi ifad l ri il n z r alınır.
(15.1.1) v (15.1.2) t nlikl rind , 2z
1
+z
0
v 2z
0
+z
1
m xr cl ri olan,
ifad l rin sur tl rind ki z
gir
k(p) v
z
gir0
k
0
(p) h ddl ri orijinal zaman
oblastında analoji olan a a ıdakı formula il yazılır:
7
0
2
11
7
0
2
10
7
0
2
2
4
2
1
1
4
2
D
t
D
t
L
D
t
D
t
L
D
t
D
t
p
k
z
gir
(15.1.9)
6
0
3
0
11
6
0
3
0
10
6
0
3
0
0
0
2
2
1
1
2
2
2
D
t
D
t
L
D
t
D
t
L
D
t
D
t
p
k
z
gir
(15.1.10)
X ttin birinci fazasının qo ulmasında
hansı fazanın birinci
qo ulmasından asılı olmayaraq, sas xarakteristik funksiyalar üçün-(2z
1
+z
0
) –
olan uy ün orijinal funksiyalar a a ıdakı kimi yazılır:
_________________Milli Kitabxana__________________
400
)
11
.
1
.
15
(
2
2
1
1
6
2
2
2
2
2
4
2
2
2
2
3
2
2
1
2
1
2
1
1
3
2
2
1
9
2
1
2
1
1
9
2
2
2
3
2
2
3
2
2
2
2
5
,
0
2
2
3
2
2
3
2
2
2
2
3
2
2
2
2
2
2
9
2
2
9
2
2
2
1
3
2
1
2
1
1
3
2
2
2
2
5
.
0
2
8
0
8
0
8
0
2
8
0
5
2
0
4
2
2
11
1
11
8
0
5
0
4
1
12
1
8
0
5
0
4
11
8
0
5
0
4
10
8
0
5
0
4
1
8
2
0
5
2
0
4
2
2
11
10
8
3
0
5
3
0
4
3
3
11
2
8
0
5
0
4
12
8
0
5
0
4
11
8
0
5
0
4
10
8
0
5
0
4
1
0
1
D
t
t
L
D
t
t
D
t
t
L
D
t
D
t
D
t
t
L
L
L
L
D
t
D
t
D
t
t
L
L
L
D
t
D
t
D
t
t
L
D
t
D
t
D
t
t
L
D
t
D
t
D
t
t
L
D
t
D
t
D
t
t
L
L
D
t
D
t
D
t
t
L
D
t
D
t
D
t
t
L
D
t
D
t
D
t
t
L
D
t
D
t
D
t
t
L
D
t
D
t
D
t
t
R
z
z
r
r
r
r
Ikinci fazanın qo ulmasında sür t z
gir0
·k
0
(p)+0,5 z
gir
·k(p) v m xr c
funksiyalarının 2z
0
+z
1
orijinal funksiyası üçün a a ıdakı ifad l ri yazmaq
olar.
Funksiyasının sur ti üçün a a ıdakı zaman ifad sini yazmaq olar:
z
gir0
·k
0
(p)+0,5z
gir
·k(p)
13
.
1
.
15
2
4
2
1
1
4
2
2
2
2
1
1
2
4
7
0
2
11
7
0
2
10
7
0
2
6
0
3
0
11
6
0
3
0
6
0
3
0
10
D
t
D
t
L
D
t
D
t
L
D
t
D
t
D
t
D
t
L
D
t
D
t
D
t
D
t
L
2·z
0
+z
1
- m xr ci üçün is a a ıdakı a a ıdakı zaman funksiyası yazılır:
_________________Milli Kitabxana__________________
401
1
0
2
Z
Z
)
12
.
1
.
15
(
2
2
3
4
2
3
4
2
3
4
3
4
2
2
2
6
8
2
2
2
8
2
2
8
2
2
6
8
2
2
6
6
18
7
2
10
2
2
4
6
2
6
2
2
4
14
2
2
6
12
7
18
2
2
10
2
2
1
2
2
7
6
6
14
2
1
6
2
2
2
2
2
1
6
2
2
2
2
1
2
2
7
6
14
2
2
5
2
3
2
3
5
2
2
2
2
8
3
0
2
11
2
5
3
0
2
11
2
4
3
2
11
2
3
2
11
2
8
2
0
2
11
2
11
10
2
1
11
5
2
0
2
11
2
11
10
2
1
11
4
2
2
11
2
1
11
11
10
2
2
2
11
2
11
10
2
1
11
8
0
2
1
2
2
1
2
1
2
12
2
2
1
2
5
0
11
10
2
1
2
12
2
2
1
2
4
11
10
2
1
2
12
2
2
1
2
10
11
2
1
2
12
2
2
1
2
8
0
3
12
2
11
2
1
2
5
0
11
2
3
12
2
1
2
4
11
2
3
12
2
1
2
12
2
3
1
2
1
2
8
0
2
5
0
2
4
2
2
8
0
5
0
4
2
D
t
L
R
D
t
L
R
D
t
L
R
t
L
R
D
t
L
L
L
L
R
L
L
D
t
L
L
L
L
R
L
L
D
t
L
L
L
L
L
L
R
t
L
L
L
L
R
L
L
D
t
L
L
L
L
L
L
L
L
R
L
R
L
R
D
t
L
L
L
L
L
R
L
R
L
R
D
t
L
L
L
L
L
R
L
R
L
R
t
L
L
L
L
L
R
L
R
L
R
D
t
L
L
L
L
L
L
L
R
D
t
L
L
L
L
L
L
L
R
D
t
L
L
L
L
L
L
L
R
t
L
L
L
L
L
L
L
L
R
D
t
R
D
t
R
D
t
R
t
R
D
t
D
t
D
t
t
L
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
(15.1.4)
t nlikl rind n göründüyü kimi üçüncü qo ulmada sistem
simmetrik rejim keçir v EVX – d davam ed n elektromaqnit keçid prosesi
_________________Milli Kitabxana__________________
402
z
1
v z
0
kimi xarakteristik funksiyalarla hesablanır. Bu halda z
gir
k(p) v z
gir0
k(p)
orijinal funksiyaları da ba qa
kild v daha sad hesablanacaqdır:
2
2
D
t
p
k
z
gir
(15.1.14)
3
0
0
0
2
D
t
p
k
z
gir
(15.1.15)
(15.1.12)
v (15.1.13), (15.1.14) v (15.1.15) ifad l rinin müqayis si
göst rir ki, inteqral t nlikl r metodu il qurulmu riyazi modell rd eyni
funksiyalar f rqli orijinallara malik olur. Bunun s b bi qo ulma rejiml rind n
asılı olaraq sxemin v xarakteristik m xr c funksiyalarının d yi m sidir.
Sxemin v orijinalların d yi m si, faz f rql ri il qo ulan elektrik
b k l rind keçid prosesinin m xsusi tezlikl rini ifad edir.
(15.1.4)
ifad l rinin z
1
v z
0
kilind olan m xr cl ri is , a a ıdakı
orijinal funksiyalarla yazılır. Faz f rql ri il qo ulan x ttin riyazi modelind I
v II qo ulmalarda x ttin qo ulmamı fazasında da g rginlik induksiyalanır.
X ttin vv lind induksiyalanan (15.1.1)-in 3-cü t nliyi v (15.1.3) t nliyi il
hesablanan - U
b1
(0,p) v
U
b2
(0,p) g rginlikl ri, h r qo ulmada m nb in
qo ulan faz g rginliyi il toplanacaqdır.
4
4
10
4
4
4
4
10
4
1
2
1
1
2
2
2
2
1
1
1
2
2
1
1
2
2
D
t
t
D
t
t
L
D
t
t
L
D
t
t
L
D
t
t
D
t
t
L
D
t
t
R
z
m
r
m
(15.1.16)
5
0
11
5
0
10
5
0
2
5
0
5
0
5
0
10
5
0
0
0
2
1
2
2
2
/
2
2
2
1
2
1
1
2
2
2
1
1
2
/
2
2
2
D
t
L
D
t
t
L
D
t
t
L
D
t
t
L
D
t
t
D
t
t
L
D
t
t
R
z
r
r
m
(15.1.17)
Zaman oblastında z
gir0
-z
gir
funksiyasının 2z
1
+z
0
v 2z
0
+z
1
m xr cl ri
yazılan ifad l ri m xr cl rin f rqli olmasına baxmayaraq, eyni bir formula il
a a ıdakı kimi hesablanacaqdır:
_________________Milli Kitabxana__________________
403
8
0
5
0
4
2
8
0
5
0
4
8
0
5
0
4
0
2
2
2
3
2
2
5
2
2
5
2
3
1
2
2
1
2
1
2
1
1
5
,
1
2
2
2
3
2
3
2
1
D
t
D
t
D
t
t
L
D
t
D
t
D
t
t
L
D
t
D
t
D
t
t
z
z
r
r
gir
gir
(15.1.18)
Bel likl (15.1.8) - (15.1.16) ifad l ri, faz f rql ri il qo ulan üç fazlı
x ttin, zaman oblastında elektromaqnit r qsl rini v bu d yi n rejiml rd
x ttin vv li v sonundakı g rginlikl rin hesablanmasını t min edir.
Indi is , baxılan m s l d hesabatların
d di h llini göst r k.
Qo ulmaların bütün m rh l l rind x ttin
vv li v sonunda g rginlik
funksiyası iki m rh l d hesablanır. Birinci m rh l d (15.1.1)-(15.1.4)
t nlikl rin daxil olan (15.1.7) ifad l rind verilmi ilkin parametr v ötürm
funksiyalarına gör qeyri simmetrik rejimin a a ıdakı qar ılıqlı impuls
xarakteristikaları kimi rekurrent ifad l ri hesablanır:
1
0
0
0
n
m
Q
m
n
Q
m
W
Q
T
n
G
n
W
(15.1.19)
Ikinci m rh l d is , axtarılan g rginlik funksiyasının zaman oblastında
h qiqi qiym tl ri hesablanır:
m
n
E
m
W
T
n
U
n
m 0
(15.1.20)
Bu ifad l rd
G[n], Q[n] – uy un olaraq k sir
kilind yazılmı
ötürm funksiyalarının sür t v m xr cl rinin orijinal ifad l ri, W[n] ötürm
funksiyasına uy un olan xarakteristik orijinaldır.
Keçid prosesinin t nlikl rini v çevirm l rini i l dikd istifad edil n
sinqulyar
(t) v
(t) v requlyar 1(t), t, t
2
v s. kilind sad
d di
hesablamalara malikdirl r [32-34]. Bu funksiyalar hesabatlara t=0 qo ulma
anında v ya elektromaqnit dal asının x ttin vv li v sonuna g ldiyi uc
nöqt l rind a a ıdakı kimi n z r alınırlar : - (t- ),
(t- ), (t-
0
)
(t-
0
), (t-
2 )
(t-2
0
) (t-2 -2
0
)
(t-2 -2
0
) v s . El c d 1(t), t, t
2
v s. funksiyalar ,
0
, 2 , 2
0
, 2 +
0
, 2
0
+ , 2( +
0
) gecikm l rl hesabatlara daxil edilirl r. Onlar
qeyri simmetrik qo ulmanın riyazi alqoritml rind qar ılıqlı laq sini t min
edirl r. Göründüyü kimi, bu ifad l r özünd bütün sxem d yi m l rini,
_________________Milli Kitabxana__________________
404
m xsusi r qsl nm l ri, x ttin v m nb in düz v
ks ardıcıllıqlı sabit
parametrl rini n z r alır.
(15.1.8)-(15.1.18)
funksiyaları,
vv li v sonuna reaktor qo ulmu 3
fazlı EÖX-nin qeyri simmetrik kommutasiya rejiminin universal ifad l ridir.
Çünki, bu ifad l rd L
r
, L
r1
h r ikisi v ya h r hansı biri üçün sonsuz
böyük qiym tl r q bul etm kl , x tt qo ulan reaktorları alqoritml rd n v
hesabatlardan çıxarmaq olar. Ba qa metodlarda is bel bir imkan yoxdur.
(15.1.8) - (15.1.18) - da verilmi bütün funksiyaları hesablayaraq,
(15.1.19) - (15.1.20) ifad l ri il x ttin
vv li v sonunda g rginlikl rin
simmetrik t kiledicil rini t yin edirl r. I, II, III qo ulmalara uy un olan
g rginlikl rin simmetrik t kiledicil ri a a ıdakı qaydada faz g rginlikl ri kimi
tapılır:
b
c
b
c
b
c
n
n
C
n
n
C
C
C
n
n
B
n
n
B
B
B
n
n
A
n
n
A
A
A
n
U
n
U
n
U
n
U
n
U
n
U
n
U
n
U
n
U
n
U
n
U
n
U
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
3
2
1
3
2
1
3
2
1
(15.1.21)
(15.1.19) v (15.1.20) hesabatdar n=1 addımından ba layır. Bu addımda
hesablanan g rginliyin bir vv lki addımdakı qiym ti n z r alınır.
U(l,t)faz
g rginlikl rinin ifad sinin
yril r
kilind verilmi
funksiyaları h r qo ulmadan sonra qon u fazda induksiyalanan ba lan ıq u
c1
,
u
b1
, u
c2
, u
b2
g rginlikl rinin müxt lif (±) i ar l ri v mütl q qiym tl ri üçün
alınmı dır. Burada xüsusi hal kimi u
0
=0, sonu açıq olan x tin (15.1.15)
ifad sin gör alınmı
yrisinin
k.15.1.3, forması göst rilir.
Göründüyü kimi bu usulda hiperbolik tipli t nlikl ri, modell dirici
(sinqulyar (t) v
(t) v requlyar 1(t), t, t
2
) funksiyaların vasit si il c bri
kild qapalı c m g tir r k h ll edirl r. Alınmı g rginlik yril ri k.15.1.3-
d göst rilmi dir.
k.15.1.3 x ttin, vv lin v sonuna reaktorlar (L
r1
, L
r2
) birl dirilmi
halda faz f rql ri il natamam qo ulması zamanı hesablanmı g rginlik
yril ridir. yril r x ttin sonu üçün verilmi dir. Göründüyü kimi reaktorların
t siri il , x ttin sonunda meydana çıxan ifrat g rginliyin misli 2,3 –d n böyük
deyildir. Ifrat g rginlik, maksimal sinusoidal g rginliy birinci qo ulmu A
fazasında yaranır. Hesabatlar n-in 600– çatan qiym ti üçün aparılmı dır. Bu 5
s naye tezliyin v ya 0,1 san müdd tin uy undur.
Daxili ifrat g rginlikl r gör izolyasiyanın koordinasiyası v
mühafiz si aparılark n, ventil bo aldıcılarının bo alma aralıqları g rginliyin
0,1 san-lik h min müdd tin gör t nziml nir.
_________________Milli Kitabxana__________________
405
k.15.1.3. Sonu açıq olan üçfazlı elktrik ötürücü x ttinfazlarının
müxt lif geçikm l rl qo ulması halında yaranan ifrat g rginlik yril ri,
yuxarıdan a a ı A, C, B ardıcıllı ı il fazlarının g rginlikl ri verilir
_________________Milli Kitabxana__________________
406
yril rd n göründüyü kimi 3-cü qo ulan B fazası hesabat sxeminin 3
fazlı rejim dü m sinın son m rh l si v simmetrik rejimin ba lan ıcıdır. Ona
gör B fazası qo ulduqdan sonra, bütün fazlar üçün keçid prosesinin
q rarla ması daha s lis yri kimi mü ahid edilir. 15.1.3. –d alınmı
yril r
texniki d biyyatlarda veril n n tic l rl müqayis d real osilloqramlara daha
yaxın olur [27,39].
Dostları ilə paylaş: |