Hakamlar ishoralari va siginal berish

Huquqlar. Sudya quyidagi huquqlarga ega:

• 
  Qoidalarning har qanday buzilishi uchun oʻyinni toʻxtatish, vaqtincha toʻxtatish yoki tugatish;
  
• 
  har qanday tashqi aralashuv boʻlsa, oʻyinni toʻxtatish, vaqtincha toʻxtatish yoki toʻxtatish;
  
• 
  agar uning fikricha, oʻyinchi jiddiy jarohat olgan boʻlsa, oʻyinni toʻxtating va uning maydondan chiqib ketishini taʼminlash;
  
• 
  agar oʻyinchi, uning fikricha, faqat yengil jarohat olgan boʻlsa, toʻp oʻyindan tashqariga chiqqunga qadar oʻyinni davom ettirish;
  
• 
  qoidabuzar jamoa bunday ustunlikdan foydalansa (masalan, toʻpga egalik qilish) oʻyinni davom ettirish va agar jamoa moʻljallangan ustunlikdan foydalanmagan boʻlsa, dastlabki qoidabuzarlikni jazolash;
  
• 
  agar oʻyinchi bir vaqtning oʻzida bir nechta qoidabuzarliklarga yoʻl qoʻygan boʻlsa, Qoidalarni jiddiyroq buzganligi uchun jazolash;
  
• 
  ogohlantirish yoki chetlatish bilan jazolanadigan qoidabuzarliklarda aybdor boʻlgan oʻyinchilarga nisbatan intizomiy choralar koʻrish. Undan bunday harakatni zudlik bilan amalga oshirish talab qilinmaydi, lekin toʻp oʻyindan chiqqan zahoti buni amalga oshirishi kerak;
  
• 
  o‘zini noo‘rin tutgan jamoa mansabdor shaxslariga nisbatan chora ko‘rish va ularni o‘z xohishiga ko‘ra maydondan va maydonga tutash hududlardan chetlashtirishi mumkin;
  
• 
  uning koʻz oʻngida boʻlmagan hodisalarda yordamchilari va toʻrtinchi hakamning maslahati bilan harakat qiladi.
  

Hakam, uning yordamchilari va zaxira hakam ikkala jamoaning oʻyinchilari va darvozabonlaridan rangi bilan ajralib turadigan jihozlardan foydalanishlari kerak. Qoidaga koʻra, jamoalar birinchi navbatda forma rangini, keyin hakamni, undan keyin esa darvozabonlarni tanlaydilar. Barcha hakamlar jamoasi bir xil formaga ega. Hakamlar anjomlari maxsus sintetik matodan tayyorlangan boʻlib, u terni chiqaradi va tana haroratini qulay ushlab turadi. Oʻyin formasidan farqli oʻlaroq, hakamlar formada choʻntaklari bor. FIFA endi hakamlarga 5 rangda — qora, qizil, sariq, yashil va koʻk rangda kiyishga ruxsat beradi. Ammo shortiklar va poyabzallar qora boʻlishi kerak. Getralar har doim ham qora emas, ular futbolkaning rangida ham boʻlishi mumkin.

• 
  Hakam, uning yordamchilari va zaxira hakam ikkala jamoaning oʻyinchilari va darvozabonlaridan rangi bilan ajralib turadigan jihozlardan foydalanishlari kerak. Qoidaga koʻra, jamoalar birinchi navbatda forma rangini, keyin hakamni, undan keyin esa darvozabonlarni tanlaydilar. Barcha hakamlar jamoasi bir xil formaga ega. Hakamlar anjomlari maxsus sintetik matodan tayyorlangan boʻlib, u terni chiqaradi va tana haroratini qulay ushlab turadi. Oʻyin formasidan farqli oʻlaroq, hakamlar formada choʻntaklari bor. FIFA endi hakamlarga 5 rangda — qora, qizil, sariq, yashil va koʻk rangda kiyishga ruxsat beradi. Ammo shortiklar va poyabzallar qora boʻlishi kerak. Getralar har doim ham qora emas, ular futbolkaning rangida ham boʻlishi mumkin.
  

Hakamlarning jihozlari bosh kiyimlarini oʻz ichiga olmaydi, diniy sabablarga koʻra majburiy qoplamalar bundan mustasno. Quyosh koʻzoynaklariga ham ruxsat berilmaydi. Ular oʻyinchilar bilan koʻz bilan aloqa qilish uchun toʻsiq yaratadi va shuningdek, yomon koʻrish illyuziyasini beradi.

Oʻyinga kartochkalar, hakam daftarchasi va hushtakdan tashqari, hakamlar soat, tanga, yordamchilar bilan muloqot qilish uchun quloqchinlarni olib ketishadi, ular oʻyinga ratsiya kabi ishlaydi. Baʼzi chempionatlarda hakamlar oʻchib ketadigan spreyni ham ishlatishadi.