Hamidova Dilbar G`Iyosovna
Yüklə 1,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Suyaklar tasnifi
Suyaklar shakliga ko`ra quyidagi guruxlarga bo’linadi:
1-Naysimon: A. Uzun naysimon (elka, bilak tirsak, son suyaklari) B. Kalta (qo’l va oyoq panja suyaklari) 10
2-G`ovak. A. Uzun (qovurg’a, to’sh suyagi) B. Kalta (umurtqa, qo’l va oyoq panja suyaklari) V. Sesamasimon (tizza qopqog’i va nuxasimon suyak)
3-Yassi. (peshona, tepa, ensa, ko’rak va chanoq suyaklari). Xar qaysi naysimon suyaklarning o’rta qismi diafiz (tanasi), oxirgi ikki uchlari tanaga yaqin uchlari proksimal epifiz va tanadan yiroq uchi distal epifiz deb nomlanadi. Diafiz bilan epifiz oraligi metafiz deyilib, suyakning usish sohasiga to’g’ri keladi. Suyakning oxirgi uchlaridagi bo’rtma, do’mboq va shunga o’xshash hosilalar apofiz deyiladi. Aynan shu hosilalarga boylamlarning birikishi suyak bo’g’imini mustahkamlasa, mushaklar birikishi bo’g’imdagi harakatni yuzaga keltiradi. Naysimon suyakning ko’ndalang kesimi ko’zdan kechirilganda, sirtki yuzasi suyak usti pardasi (periosteum) bilan qoplangan, u ikki kavatdan iborat. Tashqi kavati yupqa, pishik fibrioz tolalaridan tashkil topgan, uning ichki qavatidagi osteogen xujayralari suyakning eniga o’sishiga imqon beradi.Suyak pardasidagi teshiklar esa qon tomirlar va asab tolalari o’tadigan oziqlantiruvchi teshik bo’lib xizmat qiladi Suyakning ichki tuzilishi 2 xil moddadan hosil bo’lgan tashqi tomoni zich ya'ni, qattiq (substantia compacta) moddadan tuzilgan bo’lib suyak pardasi bilan bevosita birikadi, g’ovak modda (sustantia spangiosa) suyakning ichki tomonida joylashgan bo’lib mayda-mayda turga o’xshash katakchalar hosil qilib suyak ko’migiga davom etadi. Unda qizil va sariq ilik hamda qon tomirlar talaygina bo’lib, suyak nayi (kanali)ga ochiladi.Kalla skeletidagi ba'zi suyaklar tanasida bo’shliqlar borligi bilan boshqa suyaklardan farq qiladi va xavo saqlovchi (pnevmosteum) suyaklar deb ataladi. Bunday suyaklarga peshona, ponasimon (asos),g’alvirsimon va yuqori jag’ suyaklari kiradi, bo’shliqlar ko’z kosasi va burun bo’shlig’i atrofida joylashgan bo’lib o’ziga xos funksional xususiyat kasb etadi, ya'ni so’zlashganda tovushni jarangdorligini hamda kalla skeleti yengilligini ta'minlaydi. Chakaloqlarda bu bo’shliqlar shakllanmagan bo’ladi.
Katta yoshdagilarda bu bo’shliqlarda yiring yoqi qon tuplangan xollarida 11
tovush jarangdorligi bo’ziladi va boshqa asoratlarga olib kelishi mumqin. Shuning uchun bu xastalikni faqatgina jarroxlik usulida davolashga to’g’ri keladi. Yüklə 1,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|