o`smirlik, o`spirinlik, yoshlik, yetuklik davrini bosib o`tadi. Odam hayotning har
bir davrida shu davrning xarakterli xususiyatlari oldingi davrning qoldiqlari
7,kattalarda 1-8ga teng. Odam yoshi bilan birga boshini o`sishi sekinlashadi, oyoq
qo`llar o`sishi tezlashadi. Jinsiy balog`atga yetguncha qiz va o`gil bolalar gavda
propatsiyasida majoziy tafovut sezilmaydi. Biroq balog`at yosh davri kelishi bilan
jinsiy farq yuzaga keladi. O`g`il bolalarda oyoq qo`llar uzunlashadi, gavda
27
Bola bo`yining uzunligi va notekis
o`sishi va rivojlanishi quyidagilarda misol
ko`rish mumkin. Bola bo`yining uzunligidagi
notekislik: bola 1 yoshga bo`y uzunligi 25sm
uzayib 75 sm ga yetadi. Hayotning ikkinchi
yilida atigi 10 sm o`sadi. 6-7 yoshgacha bo`y
o`sishi yana sekinlashadi. Boshlang`ich maktab
yoshida
7-10sm
o`sadi.
Jinsiy
yetilish
munosabati bilan qizlarda 12 yoshgacha, o`g`il
bolalarda 15 yoshdan boshlab bo`yiga o`sish
tezlashadi (5-rasm).
5-rasm. Bo`y uzunligini o`lchash texnikasi
Tananing vazni yoshga qarab o`zgaradi. Yangi tug`ilgan chaqaloq o`rtacha
vazni 3,5kg (6-rasm). Bola tug`ilgandan kunidan 1 oyda 600gr. 2 oyda 800gr
ortadi. 1yosh -9-10kg,
2 yoshda vazniga 2,5
–3,5 kg qo`shiladi. 4-
5-6 yoshlarda har yili
1,5 –2 kg qo`shiladi.
7-yoshdan
uning
vazni
tez
ortib
boradi.14-15 yoshda
har yili 5-8kg ortadi.
6-rasm. Chaqaloqning vaznini o`lchash texnikasi.
Aqliy rivojlanishning notekisligi barcha sinf o`quvchilarda ko`rish mumkin.
Bunda o`quvchi o`z sinifdoshlaridan o`zib ketishi mumkin. Bolaning yoshlariga
nisbatan aqliy kamol topishi ularning shaxsiy qobilyatiga va atrof muhit sharoitiga
ham bog`liqdir. Shu bilan birga kichik maktab yoshdagi bolalar o`rtasida o`ta
qobilyatlilari ham uchrab turadi. Bular vunderkindlar (nemis tilida - sexirli bolalar)
28
deyiladi. Ko`pgina atoqli olimlar yoshligidanoq katta qobilyatiga ega
bo`lganlar.Abu Rayxon Beruniy, Ibn Sino, Alisher Navoiy misol bo`ladi. Ibn Sino
16-17 yoshida mashhur tabib bo`lgan.
Dostları ilə paylaş: