Hayot faoliyati xavfsizligi

2.2. Ishlab chiqarishda faoliyat xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha qabul qilingan asosiy 
qonunlar, standartlar, nizomlar, qoidalar va meyoriy hujjatlar tizimi. 
Ishlab chiqarishda faoliyat xavfsizligini ta’minlashda mehnat to‘g‘risidagi qonunlar asosiy 
o‘rin egallaydi. Mehnat qonunlari hujjatlari – jamiyatning mehnat sohasidagi va u bilan bog‘liq 
o‘zaro munosabatlarni tartibga soluvchi meyoriy hujjatlarning yigindisi.
Faoliyat xavfsizligini ta’minlash to‘g‘risidagi qonun hujjatlari - texnika xavfsizligi bilan 
uzviy bog‘lik bo‘lgan mehnat jarayonlarining meyorlarini o‘rnatish, ishchi xodimlarni ish 
jarayonidagi munosabatlarini tartibga solish va ularni huquqlarini himoya qilishdan iboratdir. 
Faoliyat xavfsizligini ta’minlash to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ishchi va xizmatchilarni 
mehnat huquqlarini va burchlarini, mehnat intizomini, ishga qabul qilish kafolatlarini va mehnat 
sharoitlarni sog‘lom va xavfsizligini ta’minlash, texnika xavfsizligi, sanoat sanitariyasi va Hayot 
faoliyati xavfsizligining boshqa qonunlari bo‘yicha yo‘riqlarni o‘tkazish bo‘yicha 
majburiyatlarini o‘rnatadi.
Faoliyat xavfsizligini ta’minlash to‘g‘risidagi qonunlarni asosiy maqsadlari:
• Fuqarolarni mehnat huquqlarini va erkinligini Davlat tomonidan kafolatlanishi; 
• Qulay mehnat sharoitlarini yaratish; 
• Ish beruvchilarini va xodimlarni huquq va istaklarini himoyalash; 
• Ishlovchilarni ularni sog‘lig‘i va ish joyidagi jismoniy xavfsizligiga ta’sir etuvchi xavfli 
va zararli ishlab chiqarish omillaridan himoyalash (mehnat xavfsizligi va gigiyenasini 
ta’minlash); 
• Ishlab chiqarishda sodir bo‘lgan baxtsiz hodisalar va kasb kasalliklar sodir bo‘lganida 
tovon pulini to‘lanishi kafolatlanadi;
• Ishlab chiqarishda jarohat olganlar uchun tibbiy va kasbiy reabilitatsiyasini o‘tkazish. 
Davlat tomonidan; 
- ish beruvchilar uchun ish beruvchi xodimlarni o‘z mehnat vazifalarini bajarish va ish 
beruvchining mulkiga ehtiyotkorona munosabatda bo‘lish talablari, 
- ishchi-xodimlar uchun xodimlarni Hayot faoliyati xavfsizligi talablariga javob beradigan 
mehnat sharoitlarda ishlash huquqlarini himoyalash kafolatlanadi. 
Faoliyat xavfsizligini ta’minlash to‘g‘risida qonunlarni asosiy yo‘nalishlari: 
Mehnat munosabatlari tomonlarining o‘zaro manfaatlari, davlatning manfaatlarini bir-
biriga muvofiqlikka erishish uchun kerakli huquqiy sharoitlarni yaratish, shuningdek; 

mehnat munosabatlari va boshqa shu bilan bog‘liq huquqiy munosabatlarni tartibga 
solish:

mehnatni tashkil etish va mehnatni boshqarish; 

shu ish beruvchida ishga joylash; 

shu ish beruvchida xodimlarni kasbiy tayyorlash, kayta tayyorlash va malakasini oshirish; 

ijtimoiy sheriklik, jamoaviy muzokaralar olib borish, jamoaviy shartnomalar va 
kelishuvlarni tuzish; 

---


qonunda qo‘zda tutilgan hollarda xodimlar va kasaba uyushmalar ishtirokida mehnat 
sharoitlarini o‘rnatish va mehnat qonunchiligini qo‘llash;

mehnat sohasida ish beruvchi va xodimlarni moddiy javobgarligi; 

tekshirish va nazorat (shu jumladan kasaba uyushmaning tekshiruvi) mehnat 
qonunchiligiga amal qilish (shu jumladan mehnatni muhofaza qilish qonunchiligiga); 

mehnat nizolarini ko‘rish.