Hayot faoliyati

I


8-rasm. 0 ‘q bo‘ylab havo harakatini ta’minlovchi ventilator.


Markazdan qochma kuchga asosolangan ventilatorlar asosan spiralsimon tashqi qobiqqa joylashtirilgan kurakchali g'ildirakdan


tashkil topgan. G'ildirak aylanma harakat qilishi asosida kurakchalarga urilgan havo kuch bilan tashqariga markaziy o'qqa perpendikular ravishda markazdan qochma kuch asosida harakatlantirilib yuboriladi va bu havo spiralsimon tashqi qobiq bo'ylab yo'naltiriladi. Bunday markazdan qochma kuchga asoslangan ventilator anchagina katta bosimdagi havo harakatini ta’minlay oladi.
9-rasm. SP7-40 N 8 ventilatorning aerodinamik ko'rsatkichlari.

66

Ventilatorlar qanday maqsadlarda foydalanishga qarab ma’lum nomerlarga va markazlarga ega boMadi. Ventilatorlaming nomeri uning ishchi kurakchali gMldiragining dm larida ifodalangan diametridir, ya’ni N 4 boMsa, unda kurakchali gMldiragi 400 mm li ventilyatorlar tushuniladi. Markazdan qochma ventilatorlaming hamma oMchanadigan birliklari GOST 10616-73 «Markazdan qochma va o‘q bo‘ylab harakat hosil qiluvchi ventilatorlar. Asosiy oMchamlari va xususiyatlari»da ventilatorlaming I dan 50 nomergacha keltirilgan va izohlangan. Ventilatorlaming kurakchali gMldiragini elektrodvigatel yordamida harakatga keltiriladi.


Ventilator tuzilishi va ishlatiladigan joyiga qarab turli-tuman ko‘rinishlarga ega. Masalan, changli havoni harakatga keltirish uchun ishlatiladigan ventilatorlar SP7-40 tartibidagi ventilatorlar seriyasini tashkil qiladi va bular birmuncha mustahkam ishchi gMldirakka ega boMib 4 tadan sakkiztagacha kurakcha bilan ta’minlangan boMadi. Bunday kurakchalarning siyrak joylashuvchi ventilatorlarga har xil havo tarkibidagi tolasimon materiallar va changning tiqilib qolmasligini ta’minlaydi. 9-rasmda SP7-40 ventilatorlaming ish unumi, hosil qiladigan bosimi kurakchali gMldiragining aylanish soni ham foydali ish koeffitsiyenti o'rtasidagi umumiy bogManishlar keltirilgan. Har bir ventilator uchun bunday chizmalarning berilishi kerakli joyga munosib ventilator tanlab o'rnatish imkoniyatini beradi. 0 ‘q bo'ylab havo harakati hosil qiluvchi ventilatorlaming bosimi kam boMib (30:3000Pa), ammo ancha ko‘p miqdorda havoni harakatlantirish imkoniyatiga ega. Bir-biridan parraklarining tuzilishi bilan farqlanadigan ventilatorlar mavjud. Ular ichida eng ko‘p tarqalgani tomga o'rnatiladigan ventilator boMib (10-rasm), mashinasozlik sanoati korxonalari xonalarini umumiy shamollatishda keng qoMlaniladi.