Hayvonlar tabiatda va inson faoliyatida katta ahamiyatga ega. Ko’pchilik hayvonlar yashil o’simliklar bilan oziqlanadi. Ular o’txo’r hayvonlar deyiladi. Boshqa hayvonlarni yeydigan hayvonlar yirtqich; odam, boshqa hayvon va o’simlik to’qimalarida yashaydigan hayvonlar esa parazit hisoblanadi. O’txo’r hayvonlar o’simliklar va ularning qoldiqlarini maydalab, chirishini tezlashtiradi. Ular faoliyati tufayli o’simlik uchun zarur bo’lgan mineral moddalar to’planadi; tuproq unum dorligi oshadi. Hayvonlar orasida hayvonlar murdasi, organik qoldiqlar va mikroorganizmlarni suvdan filtrlab oziqlanadigan turlari ko’p uchraydi. Bunday hayvonlar tabiiy sanitarlar deyiladi. Ular yer yuzini va suv havzalarini ifloslanishdan saqlaydi. Uy hayvonlari faqat go’sht va sut beribgina qolmasdan, sanoat uchun mo’yna, iðak va boshqa mahsulotlar ham beradi. Arilar, kapalaklar o’simliklarni changlatib, ular hosildorligini oshirishga yordam beradi. Hasharotxo’r va yirtqich hayvonlar, qushlar, ko’rshapalaklar, baqalar o’rmon va qishloq xo’jalik zararkunandalarini qirib, foyda keltiradi. Hayvonlar orasida odamlar, chorva mollari va o’simliklarga ziyon keltiradigan turlari ham ko’p uchraydi. Qon so’ruvchi hasharotlar va kanalar parazitlik qilish bilan birga, o’lat, terlama, bezgak kasalliklarini tarqatadi. Atoqli vatandoshimiz Abu Ali ibn Sino o’zining «Tib qonunlari» asarida kasallik paydo qiladigan hayvonlardan saqlanish haqida yozib qoldirgan.
DNKni o'z ichiga olgan va boshqa hujayra tuzilmalaridan yadro membranasi bilan ajratilgan haqiqiyga ega bo'lish. Ikkala turdagi hujayralar mitoz va meiozni o'z ichiga olgan ko'payish (bo'linish) jarayonlarini birlashtiradi. Hayvonlar va o'simlik hujayralari bu jarayonda o'sish va normal ishlashni ta'minlash uchun foydalanadigan energiyani oladi. Shuningdek, har ikkala turdagi hujayralarga xos xususiyat - bu normal faoliyat uchun zarur bo'lgan o'ziga xos funktsiyalarni bajarish uchun ixtisoslashgan hujayra tuzilmalarining mavjudligi. Hayvon va o'simlik hujayralari yadro, endoplazmatik retikulum, sitoskeleton va boshqalar mavjudligi bilan birlashadi. Hayvon va o'simlik hujayralarining o'xshash xususiyatlariga qaramay, ular ham ko'p farqlarga ega, ular quyida muhokama qilinadi.
Dostları ilə paylaş: |