«Hərbi xidmətkeçmə haqqında» Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə

ATTESTASİYA KEÇİRMƏ

 86. Hərbi kadrların düzgün seçilməsi, yerləşdirilməsi və tərbiyə edilməsi məqsədilə hərbi qulluqçuların (müddətli və müddətdən artıq həqiqi  hərbi xidmət hərbi qulluqçularından, hərbi təhsil müəssisələrinin kursantlarından başqa) attestasiyası keçirilir.

 Attestasiya zaman hər bir hərbi qulluqçunun işgüzar və mənəvi keyfiyyətlərinin obyektiv qiyməti verilir, tutduğu vəzifəsinə uyğunluğu və  onun xidməti istifadəsinin perspektivi müəyyənləşdirilir, xidmətdə irəli çəkilmək və təhsil almağa göndərilmək üçün namizədlərin ehtiyatı  aşkar edilir.

 Hərbi qulluqçuların attestasiyası üzrə bütün işlər onların xidmətdə və davranışda şəxsi nümunəviliyini təmin etməyə, onlarda tapşırılmış iş  üçün yüksək məsuliyyət hissi tərbiyə etməyə, şəxsi heyətin döyüş hazırlığı, qoşunların döyüş və səfərbərlik hazırlığı, hərbi intizamın  möhkəmləndirilməsi vəzifələrinin həlli üzrə onların təşkilatçılıq bacarığının inkişafına yönəldilməlidir.

 87. Dinc dövrdə zabitlərin attestasiyası dörd ildə bir dəfə keçirilir. Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının qərarı ilə  bütün hərbi qulluqçuların, yaxud ayrı-ayrı kateqoriyalarının attestasiyası başqa müddətlərdə də keçirilə bilər. Bu zaman zabitlərin  attestasiyası aşağıdakı qaydada keçirilir:

 ali hərbi təhsil müəssisələrinin (elmi-tədqiqat idarələrinin) zabitləri-dinləyiciləri (adyunktları) — hərbi təhsil müəssisələrini  (adyunkturaları) bitirdikdə onlar yeni xidmət yerində hərbi təhsil müəssisəsini (adyunkturanı) bitirdikləri il attestasiya edilmirlər;

  ilk zabit rütbəsi almış, yaxud həqiqi hərbi xidmətə ehtiyatdan könüllü qaydada qəbul edilmiş zabitlər — onların bir il zabit  vəzifələrində xidmət keçməsindən tez olmayaraq (əgər bu zabitlərin zabit vəzifələrində bir illik xidmət müddəti növbəti attestasiya  müddəti sona yetənədək bitməyibsə, onlar sonrakı attestasiya müddətinə attestasiya edilirlər);

  ehtiyatdan həqiqi hərbi xidmətə 1 il 6 ay müddətinə çağırılmış zabitlər — kadr zabit heyətinə daxil edildikdə.

 88. Zabitlərin attestasiyasından əvvəl hazırlıq işi (təşkilati və tərbiyəvi tədbirlər, attestasiya edilənlərlə fərdi şəxsi söhbətlər və s.) görülməlidir.

 Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən zabit heyətinin attestasiyasının keçirilməsi müddətləri müəyyən  edildikdən sonra Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri növlərinin müvafiq qurumları, qoşun növlərinin komandanları (rəisləri),  Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının və Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq yaradılmış  başqa silahlı birləşmələrin idarə, müstəqil şöbə, xidmət rəisləri zabit heyətinin attestasiyasının hazırlanması və keçirilməsi planını işləyib  hazırlayırlar. Planlar müvafiq olaraq həmin orqanların, idarələrin, müstəqil şöbələrin, xidmətlərin tabe olduğu rəislər tərəfindən təsdiq edilir.

 Təsdiq edilmiş planlara müvafiq olaraq aşağı komandirlər və rəislər attestasiya keçirmək üçün hazırlıq işini planlaşdırır və zabit heyətinin  müəyyən edilmiş müddətlərdə attestasiyasını keçirirlər.

 Planlarda aşağıdakı tədbirlər nəzərdə tutulur: bütün zabit heyəti ilə attestasiya qaydasının öyrənilməsi, attestasiya vərəqələrinin tərtib  edilməsi, onlara baxılması, təsdiq olunma və elan edilməsinin son müddətlərinin müəyyənləşdirilməsi, attestasiya komissiyalarının təyin  edilməsi və onların əmrlərlə elan edilməsi;

 bütün dərəcələrdən olan komandirlər və rəislər, müvafiq qurumların zabitləri, attestasiya  komissiyalarının sədrləri və üzvlər ilə qarşıdakı attestasiya məsələləri üzrə əvvəlki təcrübə nəzərə alınmaqla məşğələlərin keçirilməsi,  attestasiya sxemlərinin hazırlanması, onların müvafiq komandirlər (rəislər) tərəfindən təsdiq edilməsi, istifadə edilməsi və zabit heyətinə  çatdırılması üçün hərbi hissələrə göndərilməsi (attestasiya edilmənin nümunəvi sxemi — 10 saylı əlavə);

attestasiya vərəqəsi blanklarının,  yaddaşların, yaxud digər metodik vəsaitlərin hazırlanması və attestasiya edənlərə göndərilməsi;

 rəhbər heyətlərin müşavirələrində  attestasiyanın hazırlanması və keçirilməsinin gedişi, eləcə da attestasiya nəticələrinin həyata keçirilməsi, tapşırıqlar verilməsi və attestasiya  yekunlarının müzakirəsi.

 Təsdiq edilmiş planlara müvafiq olaraq aşağı komandirlər və rəislər attestasiya keçirmək üçün hazırlıq işini planlaşdırır və zabit heyətinin  müəyyən edilmiş müddətlərdə attestasiyasını keçirirlər.

 89. Attestasiya vərəqələri attestasiya edilənlərin bilavasitə rəisləri tərəfindən tərtib edilir. İlk zabit rütbəsinin verilməsi haqqında attestasiya  vərəqələri bölük komandirindən başlayaraq, ona bərabər və ondan yuxarı səlahiyyətə malik birbaşa rəislər tərəfindən tərtib edilir.

 90. Növbəti attestasiyanın başlanmasına 3 ay qalmış hərbi hissə, idarə, hərbi təhsil müəssisəsi komandirləri və rəisləri vəzifələrindən gedən  şəxslər (xidməti uyğunsuzluqla əlaqədar vəzifələrdən azad edilmiş komandir və rəislərdən başqa) bilavasitə tabeliklərində olan zabitlər üçün  attestasiya vərəqələri tərtib etməli və gedənə qədər şəxsən bu barədə böyük komandirə (rəisə) məlumat verməlidirlər.

 Növbəti attestasiyanın başlanmasına 3 ay qalmış yeni təyinat almış zabitlər (əvvəlki rəislərin tabeliyindən çıxmaqla) üçün attestasiya  vərəqələri əvvəlki xidmət yerində tərtib edilir. Həmin attestasiya vərəqələri hərbi hissədən gedənədək müzakirə və təsdiq edilir və attestasiya  edilənlərə elan olunur.

 Hərbi hissələrin siyahılarından çıxarılmaqla xarici ölkələrdə ezamiyyətdə olan zabitlər üçün müəyyən edilmiş qaydada xidməti  xasiyyətnamələr tərtib edilir.

 Könüllü hərbi-vətənpərvərlik idman-texniki cəmiyyətindən (KHVİTC) başqa mülki idarə, müəssisə və təşkilatlara həqiqi hərbi xidmətdə  saxlanmaqla ezam edilmiş zabitlər üçün attestasiya vərəqələri tərtib edilmir. Onları Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti  orqanına geriyə ezam etdikdə, yaxud ehtiyata, ya da istefaya buraxdıqda onlar üçün iş yerindən xidməti xasiyyətnamələr tərtib edilir,  müvafiq idarə, müəssisə və təşkilatların rəhbərləri tərəfindən təsdiq olunur və Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti  orqanına göndərilir. KHVİTC-ya ezam edilmiş zabit heyətindən olan şəxslər Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrində attestasiya  keçirilməsi ilə eyni vaxtda attestasiya olunurlar.

 Mülki ali təhsil müəssisələri hərbi kafedralarının rəisləri üçün attestasiya vərəqələri müəyyən edilmiş profillərə müvafiq olaraq hərbi  hazırlığın xüsusi məsələləri üzrə onların bilavasitə tabe olduqları vəzifəli şəxslər tərəfindən tərtib edilir. Attestasiya vərəqələri tərtib edilərkən  ali təhsil müəssisələri rektorlarının rəyləri nəzərə alınır. İşin qiymətləndirilməsi üçün tələbələrin hərbi tərbiyəsinin və təliminin vəziyyəti əsas  götürülür.

 91. Attestasiya vərəqəsi tərtib edən rəislərin vəzifəsidir:

 a) zabit heyətinin qüvvədə olan attestasiya edilmə qaydasını öyrənmək;

 b) attestasiya edilənin işgüzar və mənəvi keyfiyyətlərini hərtərəfli öyrənmək və qiymətləndirmək:

 bundan ötrü: - attestasiya edilənin ictimai siyasi, əməliyyat taktiki, hərbi-texniki və xüsusi hazırlığı attestasiyalararası müddətin hər  ili üçün ixtisas hazırlığının hərbi uçot vərəqələrinin göstəricilərini bu Əsasnamənin 109-cu maddəsi, eləcə də attestasiya edilən  zabitin tutduğu vəzifədə işinin konkret göstəriciləri, onun komandirlik etdiyi bölmədə (hərbi hissədə, birləşmədə, birlikdə), yaxud  onun cavabdeh olduğu iş sahəsində işlərin vəziyyəti nəzərə alınmaqla təhlil etmək və qiymətləndirmək;

  attestasiya edilən haqqında müvafiq vəzifəli şəxslərlə fikir mübadiləsi etmək;

  attestasiya edilənlə onun xidmət keçməsi məsələləri, təkmilləşməsi, işgüzar, mənəvi döyüş və mənəvi keyfiyyətləri, peşə hazırlığı,  stili, iş üsulları üzrə ən azı üç fərdi söhbət (birinci — növbəti attestasiya keçirilməsi haqqında göstərişlərin elan edilməsi ilə, ikinci  — attestasiyaya hazırlığın gedişində və üçüncü bilavasitə attestasiya vərəqələri tərtib edilməzdən əvvəl) keçirməli və  çatışmazlıqların aradan qaldırılması, şəxsi hazırlığın və onun cavabdeh olduğu sahədə işlərin vəziyyətinin yaxşılaşdırılması ilə  əlaqədar zəruri məsləhətlər və tövsiyələr vermək;

 v) attestasiya ediləni hərtərəfli öyrənmək əsasında attestasiya vərəqəsinin məzmunu və onunla əlaqədar nəticələri müəyyənləşdirmək;

 q) şəxsən öz əli ilə tabeliyində olan üçün attestasiya vərəqəsini tərtib etmək və attestasiya edilən üçün aparılan şəxsi işlərin sayı qədər  çap edilmiş bütün attestasiya vərəqələrinin nüsxələrini imzalamaq;

 d) komanda üzrə təsdiqedici instansiyaya qədər son rəy almaq və təsdiq edilmək üçün attestasiya vərəqəsinin bütün nüsxələrini (o  cümlədən əslini) təqdim etmək.

 92. Attestasiya vərəqələri blankda tərtib edilir. Sərbəst formada yazılan attestasiya vərəqəsinin mətnində attestasiya ediləni xarakterizə edən  aşağıdakı məsələlər əks olunmalıdır:

 özünə və tabeliyində olanlara tələbkarlıq, şəxsi intizam və icraçılıq;

  işdə mütəşəkkilliyi, yüksək döyüş və səfərbərlik hazırlığının təminatı vəzifələrini həll edərkən əsas istiqaməti müəyyənləşdirmək bacarığı,  verilmiş tapşırıqları keyfiyyətlə yerinə yetirmək, təşəbbüs göstərmək, mürəkkəb şəraitdə oriyentiri tez müəyyən etmək və bacarıqla  hərəkət etmək qabiliyyəti;

  tabeliyində olanlara rəhbərlik etmək keyfiyyəti, onları təlim və tərbiyə etmək, onlara qayğı göstərmək bacarığı;

  attestasiya edilənin komandirlik etdiyi bölmənin (hərbi hissənin birləşmənin, birliyin), yaxud cavabdeh olduğu iş sahəsinin vəziyyətinin  qiymətləndirilməsi (intizam, döyüşə hazırlıq, döyüş və ictimai siyasi hazırlığı, hərbi texnikaya və silaha yiyələnmə, silahların, döyüş  texnikasının və maddi vasitələrin vəziyyəti, istehsalat tapşırıqlarının yerinə yetirilməsi, komandir, peşə hazırlığı və tabeliyində olan  zabitlərin ixtisas dərəcəsinin yüksəldilməsi ilə əlaqədar işin vəziyyəti, xidmətdə irəli çəkilmək və təhsil almağa göndərilmək və s. üçün  namizədlər ehtiyatının olması);

  əməliyyat-taktiki, peşə hazırlığı səviyyəsi, hərbi nizamnaməni, təlimatları, tutduğu vəzifə borclarını bilmək və onları yerinə yetirmək,  komandir hazırlığı sistemində və müstəqil şəkildə peşə biliklərini təkmilləşdirmək və ixtisas dərəcəsi, elmi dərəcəsi və elmi rütbəsi, xarici  dilləri bilməsi, qazanılan bilikləri təcrübədə tətbiq etmə bacarığı, attestasiya edilənin daha yüksək bacarıq nümayiş etdirdiyi və yüksək  nəticələr əldə etdiyi fəaliyyət sahəsi, döyüş təcrübəsinin olması;

  öz fəaliyyətini tənqidi qiymətləndirmək, işə yaradıcılıqla yanaşmaq qabiliyyəti, xidməti vəzifələri yerinə yetirməkdə inadcıllıq;

  kollektivdə nüfuzu, dövlət sirrini qorumaq bacarığı;  ^[30]

  səhhətinin vəziyyəti və iş qabiliyyəti, eləcə də attestasiya ediləni xarakterizə etmək üçün vacib olan digər məsələlər.

 93. Attestasiya üzrə nəticədə attestasiya edilənin tutduğu vəzifəyə uyğun olub-olmadığı göstərilir, bundan sonra işgüzar və mənəvi  keyfiyyətlərindən, iş təcrübəsindən, bacarıq və meyllərindən, eləcə də işin mənafeyindən asılı olaraq onun gələcəkdə daha məqsədəuyğun  xidməti istifadəsi haqqında rəy göstərilir.

 Bu zaman aşağıdakı tövsiyələr verilə bilər:

 yuxarı vəzifəyə irəli çəkilməsi haqqında (hansı vəzifəyə və nə vaxt);

  hərbi təhsil müəssisəsinə, yaxud kurslara oxumağa göndərilməsi haqqında;

  bərabər vəzifəyə keçirilməsi haqqında (hansı vəzifəyə keçirmək məqsədəuyğundur və keçirilmənin səbəbi: başqa vəzifələrin  komplektləşdirilməsi zərurəti, xidmət müddəti müəyyən edilmiş yerlərdə planlı dəyişdirilmənin keçirilməsi, daha məqsədəuyğun  istifadəsi üçün və digər səbəblər);

  başqa işə keçirilməsi haqqında — komanda, qərargah, müəllimlik və digər işə (keçirilmə səbəbləri göstərilməklə);

 hansı vəzifəyə, nə vaxt  təyin etmək;

 həmin vəzifəyə təyin etməkdən qabaq nə vaxt hansı kurslara, yaxud toplanışlara göndərmək;

  yuxarı vəzifələrdən aşağı vəzifəyə keçirmək, hansı əsasla (bu Əsasnamənin 81-ci maddəsi) və hansı vəzifəyə təyin etmək  məqsədəuyğundur;

  həqiqi hərbi xidmətdən buraxılma haqqında və hansı əsasla.

 Attestasiya üzrə nəticədə attestasiya edilənə tutduğu vəzifəyə uyğunluğunu müəyyən etməklə və onun sonrakı xidməti istifadəsi haqqında  tövsiyələri göstərməklə yanaşı, attestasiya edilənin xidmətdə və şəxsi davranışda hansı çatışmazlıqlarının aradan qaldırılmasının zəruri  olduğu göstərilə bilər.

 Nəticə və tövsiyələr attestasiya vərəqəsinin mətnindən irəli gəlməlidir.

 Öz tabeliyindəkiləri attestasiya edən rəislər attestasiyanın obyektivliyi, çıxarılan nəticələrin əsaslandırılması və tövsiyələr üçün şəxsi  məsuliyyət daşıyırlar.

 94. Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının ali hərbi təhsil müəssisələrini (adyunkturasını) bitirmiş zabitlər və ilk  zabit rütbəsi verilməsinə təqdim olunan hərbi qulluqçular üçün attestasiya vərəqələri bu Əsasnamənin 92-ci maddəsinin tələblərinə uyğun  olaraq tərtib edilir. Bu şəxslər üçün attestasiya vərəqələrində, həmçinin tədris planının əsas fənləri üzrə onların mənimsəmə dərəcəsi, dövlət  imtahanlarında aldıqları qiymətlər, diplom işinin mövzusu və onun qiyməti göstərilir. Attestasiyanın nəticəsində attestasiya edilənə ilk zabit  rütbəsi verilməsi haqqında tövsiyə verilir və ona hansı vəzifəyə təyin etməyin məqsədəuyğunluğu göstərilir.

 İlk zabit rütbəsi verilməsinə təqdim edilən hərbi qulluqçular üçün attestasiya vərəqələri xüsusi blankda tərtib edilir (11 saylı əlavə).

 95. Zabitlər üçün tərtib edilmiş attestasiya vərəqələri attestasiya komissiyaları tərəfindən müzakirə edilməlidir. Attestasiya komissiyaları  yaradılır:

 əlahiddə tabor (divizion) da daxil olan hərbi hissələrdə;

  hərbi komissarlıqlarda;

  mülki müdafiə qərargahlarında;

  briqadalarda (alaylarda);

  hərbi təhsil müəssisələrində;

  elmi-tədqiqat müəssisələrində və mərkəzi zabitlər kursunda;

  korpuslarda (diviziyalarda);

  Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının qoşun növləri komandanlarının (rəislərinin) idarələrində;

  Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri növlərinin idarələrində, müstəqil şöbələrində və xidmətlərində;

  Azərbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanının tərkibinə daxil olmayan idarələrdə, müstəqil şöbələrdə və xidmətlərdə;

  Müvafiq icra hakimiyyəti orqanına bilavasitə tabe olan idarələrdə, müstəqil şöbələrdə və xidmətlərdə;

  Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanına bilavasitə tabe olan idarələrdə, müstəqil şöbələrdə və xidmətlərdə;

  Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanında

 Ali Attestasiya Komissiyası (AAK), müvafiq icra hakimiyyəti orqanında isə Mərkəzi Attestasiya Komissiyası (MAK) daim fəaliyyət göstərir.

 96. Attestasiya komissiyaları aşağıdakı tərkibdə yaradılır:

 sədr — hərbi hissə komandirinin birinci müavini (müavini);

  üzvlər — komandir müavinləri və hərbi hissənin müvafiq qurumunun rəisi;

  katib - hərbi hissə zabitlərindən biri.

 Bunlardan başqa, komissiyalarda üzv kimi işləməyə qoşun növlərinin (xidmətlərin) komandanları (rəisləri) və müvafiq qoşun növünün  (xidmətin) zabitlərinin attestasiyaları müzakirə ediləndə mütəxəssislər də cəlb edilirlər.

 Attestasiya komissiyasının heyəti (tutduqları vəzifələrə görə) müvafiq hərbi hissə komandirinin əmri ilə elan edilir.

 Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının tərkibinə daxil olan və olmayan idarələrin, müstəqil şöbələrin və  xidmətlərin attestasiya komissiyalarının heyəti müvafiq olaraq həmin idarə, müstəqil şöbə və xidmətlərin rəislərinin əmri ilə təyin edilir.

 Silahlı Qüvvələr dövlət növləri idarələrinin attestasiya komissiyalarının heyəti Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri növlərinin  komandanlarının əmri ilə təyin edilir.

 Müvafiq icra hakimiyyəti orqanına bilavasitə tabe olan idarələrin, müstəqil şöbələrin, xidmətlərin ümumi attestasiya komissiyalarının  heyətləri Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının, Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri növlərinin  komandanlarının əmri ilə təyin edilir.

 Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının Mərkəzi attestasiya komissiyasının heyəti müvafiq icra hakimiyyəti  orqanının əmri ilə təyin edilir.

 Ali attestasiya komissiyasının heyəti Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təyin edilir.

 97. Attestasiya komissiyaları attestasiya vərəqələrini hərtərəfli öyrənməli və onların attestasiya edilənlərin həqiqətən işgüzar və mənəvi  keyfiyyətlərinə uyğunluğunu müəyyən etməli və bunun əsasında nəticə çıxarmalıdırlar:

 a) alay (briqada) əlahiddə tabor (divizion) komissiyası — alayın (briqadanın), taborun (divizionun) bütün zabitləri üçün, alay  (briqada), əlahiddə tabor (divizion) komandirinin tərtib etdiyi attestasiya vərəqələrindən başqa;

 b) korpus (diviziya) komissiyası — korpus (diviziya) zabitləri üçün alay (briqada, əlahiddə tabor, divizion) attestasiya komissiyalarında  baxılmış və korpus (diviziya) komandirinin tərtib etdiyi attestasiya vərəqələrindən başqa.

 Digər attestasiya komissiyalarında attestasiya vərəqələrinə elə həmin qaydada baxılır, yəni məlum hərbi hissənin bütün zabit heyəti üçün  aşağı attestasiya komissiyalarında baxılmış attestasiya vərəqələrindən, eləcə də yuxarı attestasiya komissiyasında baxılmalı hərbi hissə  komandirinin tərtib etdiyi attestasiya vərəqələrindən başqa.

 Mərkəzi attestasiya komissiyalarında bu Əsasnamənin 12 saylı əlavəsində göstərilən attestasiya vərəqələrinə baxılır.

 Ali attestasiya komissiyasında Silahlı Qüvvələr növlərinin komandanları, Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı,  diviziya, korpus komandirləri, qoşun növləri komandanlarının (rəislərinin) bilavasitə Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti  orqanına tabe olan idarə, müstəqil şöbə, xidmət və Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq yaradılmış başqa silahlı  birləşmələrin rəislərinin attestasiya vərəqələrinə baxılır.

 Attestasiya komissiyalarının arayış və izahat almaq üçün öz iclaslarına həm attestasiya edilənlərin özlərini, həm də attestasiya vərəqələri  tərtib etmiş komandirləri (rəisləri) çağırmaq hüquqları vardır.

 Tutduğu vəzifəyə uyğun olmamaq haqqında nəticə çıxarılan attestasiya vərəqələrinə, eləcə də attestasiya edilənlərdə əhəmiyyətli  çatışmazlıqların olduğu qeyd edilmiş attestasiya vərəqələrinə attestasiya edilənləri attestasiya komissiyalarının iclaslarına çağırılmaqla  baxılmalıdır.

 98. Attestasiya komissiyaları və attestasiya vərəqələrini təsdiq edən rəislərə qədər olan birbaşa rəislər attestasiya edilənlər haqqında  çıxardıqları nəticələri attestasiya vərəqələrində qərar şəklində ifadə edirlər.

 Qərargah, xidmət rəisləri və mütəxəssislər haqqında attestasiya vərəqələrindəki rəyləri, həmçinin qərargahların, xidmətlərin yuxarı rəisləri və  mütəxəssislər verirlər.

 İlk zabit rütbəsi verilməsi haqqında attestasiya vərəqələrinə attestasiya komissiyaları tərəfindən baxılmır.

 Attestasiya vərəqələrinə baxan və onları təsdiq edən attestasiya komissiyaları və rəislər rəylər verərkən bu Əsasnamənin 93-cü və 94-cü  maddələrinin tələblərinə riayət etməlidirlər.

 Attestasiya vərəqələrini təsdiq edən rəislər attestasiya vərəqələrinin əsl nüsxələrində müvafiq bölməyə attestasiya rəyini öz əlləri ilə yazmalı və imzalamalıdırlar.

 Attestasiya komissiyasının rəyi iclasın axırında komissiyanın sədri, üzvləri və katibi tərəfindən imzalanır, protokola (13 saylı əlavə) yazılır.  Attestasiya komissiyasının rəyi sədrin, üzvlərin vəzifələri, hərbi rütbələri və soyadları göstərilməklə protokoldan attestasiya vərəqələrinin  bütün nüsxələrinə köçürülür və komissiyanın katibi tərəfindən təsdiq edilir.

 99. Attestasiya vərəqələrinə bir attestasiya komissiyasında baxılır. Attestasiya vərəqələrini təsdiq edən rəisin qərarı ilə attestasiya vərəqələrinə  təkrar baxıla bilər.

 100. Zabitin tutduğu vəzifəyə uyğun olması haqqında nəticəsi olan, yaxud yuxarı vəzifəyə irəli çəkilmək, təhsil almağa göndərilmək, bərabər  vəzifəyə keçirilmək, ya da yaşa, yaxud xəstəliyə görə ehtiyata (istefaya) buraxılmaq tövsiyəsi olan attestasiya vərəqələri birbaşa rəis  tərəfindən təsdiq edilir:

 taqım komandirləri, bölük komandirləri müavinləri və onlara bərabər olanlar üçün — əlahiddə tabor (divizion) komandirindən aşağı  olmayan hərbi hissə komandiri tərəfindən;

  bölük komandirləri, tabor komandiri müavinləri və onlara bərabər olanlar üçün — alay (briqada) komandiri tərəfindən;

  tabor komandirləri və onlara bərabər olanlar üçün — korpus (diviziya) komandiri tərəfindən;

  əlahiddə tabor komandirləri, alay (briqada) komandirləri müavinləri üçün — korpus komandiri tərəfindən;

  alay (briqada) komandirləri, diviziya (korpus) komandirləri müavinləri üçün — Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti  orqanı tərəfindən;

  ali zabitlərin tutmalı olduqları vəzifələrdə olan zabitlər üçün — Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı  tərəfindən.

 Ali hərbi təhsil müəssisələrinin dinləyici və adyunktları (elmi-tədqiqat müəssisələrinin adyunktları) olan zabitlər üçün attestasiya vərəqələri  Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının hərbi təhsil müəssisələrinin (elmi-tədqiqat müəssisələrinin) rəisləri  tərəfindən təsdiq edilir.

 İlk zabit rütbəsinin verilməsi haqqında attestasiya vərəqələri təsdiq edilir: hərbi təhsil müəssisələrinin məzunları üçün — hərbi təhsil müəssisələrinin rəisləri, digər hərbi qulluqçular üçün — korpus (diviziya) komandirləri, müvafiq qoşun növləri idarələrinin müstəqil  şöbələrinin, xidmətlərinin, Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı xidmətlərinin rəisləri tərəfindən.

 Başqa vəzifələr tutan zabitlər üçün bu maddədə göstərilən nəticələri olan attestasiya vərəqələri müvafiq attestasiya etmə sxeminə uyğun  olaraq birbaşa rəislər, lakin attestasiya edilən hərbi qulluqçunun tutduğu vəzifə təyinat nomenklaturuna daxil olan rəisdən yuxarı olmayan  rəis tərəfindən təsdiq edilir.

 101. Bilavasitə rəisin, böyük rəisin, yaxud attestasiya komissiyasının attestasiya edilən zabitin tutduğu vəzifəyə uyğun olmaması, aşağı  vəzifəyə keçirilməsi, ya da ehtiyata buraxılması (ehtiyata yaşla, yaxud xəstəliklə əlaqədar buraxılmaqdan başqa) zərurəti haqqında nəticələri  olan attestasiya vərəqəsi hərbi qulluqçuları həmin vəzifəyə təyin etmək hüququ olan rəis tərəfindən təsdiq edilir.

 102. Zabit üçün attestasiya vərəqəsinin yenidən tərtib edilməsi haqqında qərar əgər attestasiya zamanı bu Əsasnamədə verilən attestasiya  keçirmə qaydası haqqında tələblərin pozulmasına yol verildikdə, attestasiya vərəqəsini təsdiq etmək hüququ olan rəis tərəfindən qəbul  olunur.

 103. Attestasiya vərəqəsinin əsl nüsxəsində rəisin öz əli ilə yazdığı rəy yuxarı rəisə təqdim olunanadək rəyi verən rəisin vəzifəsi, hərbi rütbəsi  və soyadı göstərilməklə (təsdiqsiz) çap olunmuş attestasiya vərəqəsinin qalan nüsxələrinə köçürülür.

 Attestasiya vərəqəsini təsdiq edən rəisin rəyinin nəticəsi attestasiya vərəqələrinin qalan nüsxələrinə köçürülür, onlar attestasiya vərəqələrinin  əsl nüsxəsi ilə tutuşdurulduqdan sonra müvafiq qurumlar tərəfindən təsdiqlənir (təsdiqlənmiş nəticənin aşağısında çəkilmiş xəttin altından  yazılır: «Əsl nüsxəyə uyğundur»). Çap edilmiş attestasiya vərəqəsini təsdiq etmiş komandirin (rəisin) və attestasiya vərəqəsinin əsli ilə  uyğunluğunu təsdiq etmiş müvafiq qurum rəisinin imzaları gerbli möhürlə də təsdiq edilir.

 104. Təsdiq edən instansiyanın müvafiq qurumları tərəfindən təsdiq edilmiş attestasiya vərəqələri 10 gün müddətinə aşağıdakı ünvanlara  göndərilir:

 attestasiya edənin öz əli ilə yazılmış əsl nüsxə və çap edilmiş bir nüsxə — attestasiya edilənin xidmət etdiyi hərbi hissəyə;

  attestasiya vərəqəsinin qalan nüsxələri — «Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrində şəxsi heyətin uçotu üzrə Təlimata»  müvafiq olaraq attestasiya edilənin şəxsi işlərini aparan müvafiq qurumlara.

 Attestasiya materiallarının saxlanması və göndərilməsi məxfi kargüzarlıq qaydalarına riayət edilməklə yerinə yetirilir.

 Müstəsna hallarda hərbi qulluqçu onun üçün attestasiya vərəqəsi təsdiq edilənədək yeni xidmət yerinə (təhsil müəssisəsinə) getdikdə attestasiya  vərəqəsinin bütün nüsxələri təsdiq edildikdən sonra 3 gün müddətində korpusun (diviziyanın), zabitin yeni xidmət yerinin, təhsil müəssisəsinin müvafiq qurumuna onu attestasiya edilənə elan edilməsi, sonradan isə müəyyən edilmiş qaydada paylaşdırmaq üçün  göndərilir. ^[31]

 105. Təsdiq edilmiş attestasiya vərəqələri attestasiya edilənlərin bilavasitə rəisləri tərəfindən attestasiya vərəqələri hərbi hissəyə daxil  olduqdan sonra 10 gün müddətində attestasiya edilənlərə elan edilir. Yalnız ezamiyyətdə, məzuniyyətdə, yaxud müalicədə olan zabitlər  barədə istisnaya yol verilir: təsdiq edilmiş attestasiya vərəqələri onlar hərbi hissəyə qayıdan kimi dərhal elan olunur.

Hərbi təhsil müəssisəsini bitirənlərə ilk zabit rütbəsi verilməsi haqqında və digər hallarda attestasiya vərəqələri hərbi qulluqçulara onlara  zabit rütbəsi verilməsi haqqında əmr aldıqdan sonra elan edilir.

 Attestasiyanı elan edərkən bilavasitə rəis fərdi söhbət aparır, attestasiya edilən attestasiya vərəqəsinin əsl nüsxəsində qol çəkir və onunla tanış  olma tarixini göstərir.

 Attestasiya qaydasının pozulması və attestasiyanın qeyri-obyektivliyi ilə əlaqədar şikayət müəyyən edilmiş qaydada attestasiyanın elan  edildiyi gündən 1 aydan gec olmayan müddətdə verilə bilər. Şikayət üzrə son qərarı attestasiya vərəqəsini təsdiq etmiş rəis qəbul edir. Hərbi  qulluqçunun şikayəti əsaslı sayıldıqda, attestasiya vərəqəsinə müvafiq dəyişikliklər edilir, yaxud yeni attestasiya tərtib edilir.

 106. Zabit heyətindən olan şəxslər attestasiya vərəqələrində qeyd edilmiş çatışmazlıqları aradan qaldırmalıdırlar. Birbaşa rəislər hərbi  qulluqçulardan çatışmazlıqları aradan qaldırmağı tələb etməli və bu işdə onlara kömək etməli, attestasiya edildikdən sonra zabitin praktiki  fəaliyyəti nəzərə alınmaqla attestasiya nəticələrinin həyata keçirilməsini təmin etməli, layiqli hərbi qulluqçuların yuxarı vəzifələrə təyin  edilməsində və təhsil almağa göndərilməsində əsassız gecikmələrə yol verməməlidirlər.

 107. Attestasiya nəticələrinin həyata keçirilməsini təmin etməkdən ötrü hərbi hissənin müvafiq qurumlarının borcudur:

 attestasiyaların nəticələrindəki tövsiyələr əsasında attestasiyalararası dövrdə attestasiya nəticələrinin həyata keçirilməsi və xidmətdə irəli  çəkilmək və təhsil almağa göndərilməkdən ötrü hazırlanmış namizədlər ehtiyatı yaradılmasının perspektiv planlarını işləyib hazırlamaq;

  yüksək vəzifələrə irəli çəkilmək, yaxud təhsil almağa göndərilməkdən ötrü attestasiya edilmiş zabitləri qarşıdakı hər il üçün yuxarı  vəzifələrə irəli çəkilmək və təhsil almağa göndərilməkdən ötrü ehtiyata daxil etmək, eləcə də yuxarı instansiyanın müvafiq qurumuna  onun təyinat nomenklaturasına daxil olan vəzifələrə irəli çəkilməkdən, yaxud belə vəzifələrdən təhsil almağa göndərilməkdən ötrü  ehtiyata tövsiyə edilmiş namizədlər haqqında məlumat vermək;

  aşağı vəzifələrə başqa işə keçirilməyə və ehtiyata, yaxud istefaya buraxılmağa attestasiya edilmiş zabitlərin nəzarət siyahılarını tərtib  etmək (14 saylı əlavə).

 108. Attestasiya dövrü başa çatdıqda komandirlər və rəislər zabit heyətinin attestasiya edilməsi üzrə aparılmış işə yekun vururlar və bu,  komanda üzrə təqdim edilən məruzədə aşağıdakı şəkildə əks etdirilir:

 müsbət iş təcrübəsi;

  attestasiya keçirilərkən baş vermiş çatışmazlıqlar;

  zabit heyətinin attestasiya edilməsinin gələcəkdə təkmilləşdirilməsinə yönəldilmiş təkliflər.

 Məruzəyə attestasiya keçirmənin nəticələri haqqında məlumatlar əlavə olunur. Həmin məlumatlar bundan başqa attestasiya dövründə hər  ay artan yekun kimi təqdim edilir.

 109. Attestasiyalararası dövrdə hərbi hissələrdəki xidmət yerində, gəmilərdə və birləşmələrdə zabitlərin peşə hazırlığının fərdi uçotu aparılır,  onun nəticələri növbəti attestasiyada nəzərə alınır. Zabitlərin peşə hazırlığının fərdi uçot vərəqələri hər il bu Əsasnaməyə 15 nömrəli əlavədə  göstərilən forma üzrə attestasiyalararası dövr üçün işlənilir. Onlar şəxsi işdə saxlanılır, zabitin yeni xidmət yerinə göndərilir və təlim ilinin  sonunda zabitlə söhbət və attestasiya keçirmə zamanı nəzərə alınır və attestasiya keçirmə qurtardıqda məhv edilir.

 Attestasiyalararası dövrdə xidmət yerinin dəyişdirilməsinə, ehtiyata və ya istefaya təqdim olunan zabit heyətindən olan şəxslər üçün axırıncı  attestasiya vərəqəsində əks olunmayan, lakin qərar qəbul edilməsi üçün zəruri olan xarakterik məlumatlar yerdəyişmə (tərxis) təqdimatında  göstərilir.

 Xidmət müddəti müəyyən edilmiş yerlərdə yerdəyişmə, təhsil almağa göndərmə zamanı, eləcə də digər hallarda əgər sonuncu attestasiya  vərəqəsinin təsdiq edildiyi gündən 1 ildən artıq vaxt keçibsə, zabitlərə birbaşa rəislərin tələbi ilə xidməti xasiyyətnamələr yazılır.

 110. Gizirlərin və miçmanların attestasiyası dinc dövrdə beş ildə bir dəfə, onların hərbi hissəyə həqiqi hərbi xidmətə könüllü daxil olması  barədə öhdəliyin sona çatdığı il keçirilir.

 Gizirlərin və miçmanların attestasiya keçirmə qaydaları zabitlər üçün olduğu kimi keçirilir (bu Əsasnamənin 86, 88 — 93, 95 — 108-ci  maddələri).

 111. Gizirlərin və miçmanların attestasiya vərəqələri dekabr ayında gələn il üçün tərtib edilmiş təqvim planına uyğun olaraq aşağıdakı  qaydada aparılır:

 attestasiyadan keçənin soyadı, adı və atasının adı, attestasiya müddəti, attestasiya aparanların soyadı, attestasiya komissiyası iclasının  protokolunun tarixi və sayı, attestasiya vərəqəsinin hərbi hissənin komandiri tərəfindən təsdiqinin tarixi;

 attestasiyanın nəticəsi;

  attestasiyanın nəticələrinin icrası barədə qeydlər.

 Attestasiya planı hərbi hissə komandiri tərəfindən təsdiq olunur.

 112. Gizirlərin və miçmanların attestasiya vərəqəsində bu Əsasnamənin 93-cü maddəsində attestasiyanın nəticələri barədə sadalanan  təkliflərdə, həmçinin həqiqi hərbi xidmət müddətinin uzadılmasının məqsədəuyğunluğu göstərilir.

 113. Gizirlərin və miçmanların attestasiya vərəqələri hərbi hissə komandiri tərəfindən təsdiq edilir.

 Attestasiya nəticələrinin icrasına nəzarəti hərbi hissələrin müvafiq qurumları həyata keçirir.

VIII fəsil