Bankdan manfaatdor bo’lgan shaxs
Yangi tashkil etilgan xo’jalik yurituvchi subekt davlat ro’yxatidan o’tib yuridikshaxs maqomini olgunga qadar qancha muddatda o’zining tanlab olingan hisob siyosatini rasmiylashtirishi lozim
90 kundan kechiktirmay
30 kun ichida
1 hafta davomida
3 kun ichida
Hisob siyosatini to’g’ri tashkil qilish …
Bankning buxgalteriya ishini tartibli tashkil qilinganligini aks ettiradi
Tavakalchilikni diversfikatsiya qilish, siyosat va tadbirlar birligini kafolatlash
Kamroq xarajat qilib ko’proq daromad olish
Hisob siyosatida ikki yoqlama yozuv usulining mazmuni nimadan iborat
Bu hujjat hisobvaraq bo’lib u 2 qismdan iborat bo’ladi, chap tomoni debet o’ng tomoni kredit deb nomlanadi
Qabul qilingan mablag’lardan tavakkal qilib kredit berish yoki investitsiyalash uchun foydalanish
Front- ofis va Bek- ofis
Kassa resurslarini ko’paytirishning qo’shimcha imkoniyatlarini qidirib topish va naqd pulllarni tejash usuli
Xo’jalik yurituvchi subektning hisob siyosatini qanday hollarda o’zgartirishga yo’l qo’yiladi
Subekt qayta tashkil etilganda; mulk egalari almashganda; buxgalteriya hisobining yangi usullari ishlab chiqilganda; me’yoriy tizimda o’zgarish bo’lganda.
Mulk egalari almashganda; me’yoriy tizimda o’zgarishlar bo’lganda; subektning moliyaviy holati o’zgarganda.
Subekt raxbarlarining tegishli tashkiliy farmoyish hujjatlari rasmiylashtirilganda
Bank tomonidan operatsiyalarni balans hisobvaraqlarda aks ettirish olib boriladigan ichki nazorat, shuningdek moliyaviy hisobotlarni tayyorlash ularni foydalanuvchilarga taqdim etish va chop etish bilan bog’liq aniq tamoyillar, asoslar, shartlar, qoida va amaliyotlar yig’indisi bu-
Hisob siyosati
Buxgalteriya hisobi
Boshqaruv hisobi
Bank operatsiyasi
Buxgalteriya hisobining maqsadi-
Foydalanuvchilarni qarorlar qabul qilish uchun zarur bo’lgan to’liq hamda aniq moliyaviy va boshqa buxgalteriya axborotlari bilan o’z vaqtida ta’minlashdan iboratdir
foyda olish
Bank tomonidan operatsiyalarni balans hisobvaraqlarda aks
Kassa resurslarini ko’paytirishning qo’shimcha imkoniyatlarini qidirib topish va naqd pulllarni tejash usuli
Tijorat banklari hisob siyosati bu-
Tijorat banklatri timonidan umumqabul qilingan qoidalar va o’z faoliyatining o’ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqib e’lon qilinadigan buxgalterlik hisobini olib borishning muayyan uslublari va shakllarning majmuidir
O’z daromadlarini ko’paytirish va xarajatlarni kamaytirish hisobiga maksimal foyda olish
naqd pulllarni tejash usuli
“Banklarning hisob siyosati va moliyaviy hisoboti to’g’risida”gi nizom qachon qabul qilingan
03.09.2003
28.12.2015
02.06.1994
14.12.1998
Tijorat bankalrida kelasi yil uchun hisob siyosati qachon tayyorlanadi
Yilning oxirida
Kelasi yil boshida
Zaruriyat paydo bo’lganda
Yil boshida
Hisob siyosati rasmiy hujjat sifatida majburiy tartibda qaysi organlarga topshiriladi
Yuqori turuvchi tashkilotlarga, soliq inspeksiyasiga, markaziy bank, iltimoiy sug’urta, statistka boshqarmasi
markaziy bank va statistka boshqarmasi
markaziy bank va Yuqori turuvchi tashkilotlarga
markaziy bank va soliq inspeksiasi
Banklar uchun hisob siyoasti nima uchun kerak
Naqd va naqdsiz hisob-kitoblar kassa operatsiyalarni olib boorish qoidalarga rioya etishni nazorat qilish uchun kerak
Aktivlar va passivlarni baholash uchun
Bosh bank markaziy bankdan qanday fayl olganidan so’ng o’z ish kunini yakunlaydi
END fayl
Hisobotlarni tekshirish
Operatsiyalar bajarildi fayl
Ish kuni yopildi fayl
Balans hisoboti markaziy bankga jo’natilgandan so’ng xató yozuvlar aniqlansa bu qanday to’g’rlanadi
xató yozuvlar kiritilgan hisobvaraqlarga ertasi bank ish kuni teskari buxgalteriya yozuvlarini kiritish “storono” berish yo’li bilan tuzatish memorial orderlar asosida to’g’rlanishi lozim
summalar o’chirib yoziladi va tuzatiladi
markaziy bankdan ruxsat kelsa xató yozuvlar to’g’rilanadi.
o’chiruvchi suyuqliklardan foydalanib
Agar banklararo va filiallararo elektron to’lovlar bo’yicha xatoliklar aniqlansa qanday amaliyot bajariladi
Xatoni to’g’irlash uchun xatolikka yo’l qo’ygan bank filiali benefitsiar bankka “Lotus- Netis” electron pochtasi orqali xató yuborilgan elektron to’lov hujjati to’g’risida iltimosnoma yuboriladi
o’chiruvchi suyuqliklardan foydalanib
summalar o’chirib yoziladi va tuzatiladi
xató yozuvlar kiritilgan hisobvaraqlarga ertasi bank ish kuni teskari buxgalteriya yozuvlarini kiritish “storono” berish yo’li bilan tuzatish
hisob siyosatida moliyaviy axborot qimmatini qanday aniqlash mumkin
semantik va pragmatic
semantic, pragmatic, kritik
semantic
pragmatic
Qaysi hujjatga asosan tijorat banklari yillik hisoboti tuziladi
Moliyaviy hisobotlarga qo’yiladigan talablar to’g’risidagi nizomga asoslanadi
Buxgalteriya hisobini yuritish va buxgalteriya ishlarini tashkil qilish yo’riqnomasi
Banklar va bank faoliyati to’g’risidagi qonun
O’zbekiston respublikasi markaziy banki to’g’risida qonun
Moliyaviy hisobotlarni transformatsiya qilish –
Markaziy bankning buxgalteriya hisobiga oid me’yoriy hujjatlar asosida shakllantirilgan hisob ishlarini xalqaro standartlar talablar asosida qayta guruhlashtirish
banklarning hisob siyosatini shakllantirish
Nazariy manbalarni o’rganish tahlil qilish va umumlashtirish
Amaliy materiallarni qayta ishlash
Hisobotlarni transformatsiya qilishning nechta bosqichi bor
3
6
4
5
Hisobotlarni transformatsiya qilish bosqichlari
Tayyorlov, ishtirokchilarsiz transformatsiyalash, transformatsiya osti jarayoni
Ma’lumotlarni jamlash, tuzatish
Dastlabki balansni tayyorlash, reklasfikatsiyalash
Umumtalablarni o’rganish MHXSasosida xiosb siyosatini tuzish
Risk so’zi qaysi tildan olingan bo’lib nimani angaltadi
italyancha “riziko” so’zidan olingan “suv ostidagi qoyatosh”
portugalcha “riziko” so’zidan olingan “suv ostidagi qoyatosh”
nemischa “riziko” so’zidan olingan “suv ostidagi qoyatosh”
inglizcha “riziko” so’zidan olingan “suv ostidagi qoyatosh”
Riskning o’ziga xos xususiyatlari
Hamma javoblar tog’ri
Noaniqlik, kutilmagan holat, ishonchsizlik va taxmin
savdo risklari, mulkiy risklar
Muvozanatli risklar
O’z likvidlikni yo’qotish bilan bog’liq
Tabiiy resurlar, ekologiya resurslari, siyosiy resurslar
siyosiy risklar
Fors-major risklar
Vujudga kelish vaqtiga ko’ra risklar nechta
3
4
5
6
Riskni yuzaga keltiruvchi omillar
Demografik, iqtisodiy, ekologik, madaniy, ilmiy-texnik, siyosiy omillar
Iqtisodiy, ilmiy-texnik, siyosiy omillar
Demografik, iqtisodiy,
iqtisodiy, ekologik, madaniy, ilmiy-texnik, siyosiy omillar
Moliyaviy risklar tasnifi
Valyuta portfel, foiz, kredit, moliyaviy yo’qotish, pulning sotib olish (to’lov) qobilyati bilan bog’liq risklar
Infilyatsiya, defilyatsiya risklari
Operatsion transformatsion iqtisodiy valyuta riski
Pozitsiyali, foizli, iqtisodiy risklar
Britaniya banklari risklarni necha toifaga bo’ladi
5
6
7
8
Kredit riski nima
Bank qarzdori tomonidan shartnoma yoki hujjatlarga muvofiq moliyaviy va boshqa mol-mulk majburiyatlarni bajarmaslik, rejali daromadlarni ololmaslik xavfi
siyosiy majburiyatlarni bajarmaslik riski
Savdo portfelidagi o’zgarishlar
Valyuta va Tovar riski
Bank faoliyatiga ta’sir qiluvchi iqtisodiy, moliyaviy, ijtimoiy, siyosiy, texnologik ichki va tashqi omillarga bog’liq bo’lganholatlar natijasida bank faoliyatiga xos bo’lgan moliyaviy zararlar-
Bank tavakalchiligi
Kredit riski
Likvidlik riski
Bozor riski
Bank tavakalchiliklari
Hamma javob to’g’ri
Fribgarlik, biznesda obro’ e’tiborini yo’qotish tavakalchiligi
Jahon amaliyotida mamlakat iqtisodiy risklar hajmini tahlil qilishda nimadan foydalanadi
Beri indeksi
LIBOR
KPI
WTO
Iqtisodiy risk turlari nechta
3
4
5
6
Bank riski ehtimoliy hodisaning qiymat o’lchovi bo’lib, u yo’qotishlarga olib keladi
O.L. Lavrushin
G. Panova
SH.Z. Abdullayeva
P.S.Rouz
Banklar faoliyatidagi risk sabablari
Rejali iqtisodiyot davridagi bank faoliyatini bugungi davr talabiga javob beradigan holda qayta tashkil etilmaganligidir