Hozirgi zamon fizikasi. Kvant mexanikasining yuzaga kelishi

Bor postulati atomning planetar modeli kvant xarakterga ega ekanligini koʻrsatadi. A. Eynshteyn butun odam tortishishi (gravitatsiya) masalasi bilan shugʻullanib, 1916 yilda fazo, vaqt va tortishishning yangi nazariyasi — umumiy nisbiylik nazariyasini yaratdi. M. Laue kristallarda atomlarning tartibli joylashishini rentgen nurlari difraksiyasi yordamida birinchi boʻlib tushuntirib berdi. Rus fizigi G.V. Vulf va ingliz fizigi U.L.Bregg kristallarda atomlarning joylashishini, ular oraligʻidagi masofalarni aniqlab, rentgen strukturalari tahliliga asos soldilar. P. Debai, M. Bornlar kristall panjaralari garmonik tebranib turadigan ossilyatorlar yigʻindisidan iborat, deb tushuntirdilar.

1924 yilda hindistonlik fizik Sh. Boze kvant statistikasi (spinlari 1 ga teng) fotonlarni tatbiq etib, muvozanatli nurlanish spektorida energiyaning taqsimlanishi uchun Plank formulasini, Eynshteyn esa ideal gaz uchun energiyaning taqsimlanish formulasini keltirib chiqardi. 1925 yilda amerikalik fiziklar J.Ulenbek va S.Gausmit elektronning xususiy harakat miqdori momentini aniqladilar. Shu yili V. Pauli bir xil kvant holatda faqat bittagina elektron boʻla olishini koʻrsatdi (Pauli prinsipi).

1924 yilda hindistonlik fizik Sh. Boze kvant statistikasi (spinlari 1 ga teng) fotonlarni tatbiq etib, muvozanatli nurlanish spektorida energiyaning taqsimlanishi uchun Plank formulasini, Eynshteyn esa ideal gaz uchun energiyaning taqsimlanish formulasini keltirib chiqardi. 1925 yilda amerikalik fiziklar J.Ulenbek va S.Gausmit elektronning xususiy harakat miqdori momentini aniqladilar. Shu yili V. Pauli bir xil kvant holatda faqat bittagina elektron boʻla olishini koʻrsatdi (Pauli prinsipi).

A.E.Bekkerel, P.Kyuri va M.Sklodovskaya Kyuri bilan hamkorlikda radioaktiv nurlanishni, keyinchalik E. Rezerford bu nurlanishning oʻz-oʻzidan parchalanishi nurlanish bilan birgalikda hosil boʻlishini ochdilar. 1932 yilda J.Chedvik neytron zarrani ochdi. Rus olimi D.D.Ivanenko va V.Geyzenberglar atom yadrosining proton neytrondan iborat ekanligini aniqladilar. 1934 yilda I.JolioKyuri va fizikaJolioKyurilar sunʼiy radioaktivlik hodisasini ochdilar. 1952 yilda termoyadro sintezi (termoyadro portlashi) amalga oshirildi.

A.E.Bekkerel, P.Kyuri va M.Sklodovskaya Kyuri bilan hamkorlikda radioaktiv nurlanishni, keyinchalik E. Rezerford bu nurlanishning oʻz-oʻzidan parchalanishi nurlanish bilan birgalikda hosil boʻlishini ochdilar. 1932 yilda J.Chedvik neytron zarrani ochdi. Rus olimi D.D.Ivanenko va V.Geyzenberglar atom yadrosining proton neytrondan iborat ekanligini aniqladilar. 1934 yilda I.JolioKyuri va fizikaJolioKyurilar sunʼiy radioaktivlik hodisasini ochdilar. 1952 yilda termoyadro sintezi (termoyadro portlashi) amalga oshirildi.