2. Ta’minot jarayoni hisobi. Ta’minot jarayoni muomalalari ta’minotchi (xom ashyo, materiallar,
yoqilg‘i, butlovchi buyumlar, yarim tayyor mahsulotlar, ehtiyot qismlar,
tovarlar, shuningdek korxonani bir me’yorda faoliyat ko‘rsatuishi uchun
‘lgan mehnat qurollari va mehnat vositalarini va boshqa moddiy
‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki birja brokerlari orqali oldindan tuziladigan
‘natish, qanday transport vositasida yetkazib berish hamda hisoblashish
‘rsatilgan bo‘ladi. Xo‘jalik yurituvchi subyektlarining marketing va
‘limi xodimlari shartlarning basharilishi ustidan nazorat olib boradilar.
Quyidagilar ta’minot jarayoni buxgalteriya hisobining asosiy
‘lib hisoblanadi:
‘linmalari bilan hamkorlikda hisobot davri uchun korxonaning barcha
‘lgan moddiy qiymatliklar (mehnat qo‘rollari va mehnat buyumlari)
‘limi xodimlari bilan hamkorlikda moddiy qiymatliklarni xarid qilish
‘g‘ridan-to‘g‘ri
yoki
birja
brokerlari
orqali
shartnomalarni
‘g‘rigini nazorat qilish.
‘rnatish.
‘g‘riligini tekshirish va nazorat qilish.
nishiga va foydalanishga ya’ni mahsulot ishlab chiqarish maqsadlari
‘rnatish.
7. Moddiy qiymatliklarni saqlash joylaridagi butligini ta’minlash.
8. Moddiy qiymatliklarni zahiralarini me’yorlar doirasida
ta’minlanishiga nazorat o’rnatish.
‘z vaqtida amalga oshirilishini ta’minlash.
‘z vaqtida hujjatlar bilan rasmiylashtirish.
‘g‘ri va o‘z vaqtida aniqlash.
‘yxatga olishni o‘z vaqtida o‘tkazish.
‘g‘ri olib borilayotganligini nazorat qilish.
‘g‘ri tashkil qilish.
136
Ta’minot jarayonida sodir bo‘ladigan xo‘jalik muomalalarini hisobga
1. 1000 - “Materiallar hisobga olinadigan schyotlar”.
2. 1500 - “Materiallarni xarid qilish va sotiib olishni hisobga
oladigan schyotlar”.
3. 1600 – “Materiallar qiymatidagi farqlarni hisobga oladigan
schyotlar”.
4. 2900 – “Tovarlar hisobga olinadigan schyotlar”.
5. 6000 – “Mol yetkazib beruvchi va pudratchilarni to‘lovga olingan
schyotlarini joriy qismi”.
6. 7000 – “Mol yetkazib beruvchi va pudratchilarni to‘lovga olingan
schyotlarini uzoq muddatli qismi”.
7. 5000 – “Kassadagi pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlar”.
8. 5100 – “Hisob kitob schyotidagi pul mablag‘larini hisobga oluvchi
schyotlar”.
9. 5200 – “Chet el valyutasidagi pul mablag‘larini hisobga oluvchi
tlar”.
Sotib olingan xom ashyo, materiallar, yoqilg‘i, butlovchi buyumlar,
yarim tayyor mahsulotlar, ehtiyot qismlar, tovarlar, shuningdek korxonani
bir me’yorda faoliyat ko‘rsatishi uchun zarur bo‘lgan mehnat qurollari va
mehnat vositalarini va boshqa moddiy qiymatliklarni joriy hisobi
“Materiallar hisobga olinadigan schyotlar”da haqiqiy tannarxlarida yoki
‘rtacha sotib olish baholarida aks ettiriladi.
latish holatiga keltirish bilan bog‘liq bo‘lgan transport tashish sarflarini
‘zida aks ettiradi va quyidagi xarajat moddalaridan tashkil topadi:
‘rsatilgan sotib olish baholari xarajatidan (sotib olish tannarxidan).
Yuklab – tushirish xarajatlaridan.
5. Tashib keltirishdagi tabiiy kamayishlarni me’yorlar doirasida
‘rtacha sotib olish baholarida) olib borilsa, ularga tegishli bo‘lgan
hisobga olinadigan schyot”da alohida hisobga olib boriladi. Hisobga olish
137
‘lgan materiallarning qiymatidagi farqlarni qo‘shib, haqiqiy tannarxlarda
‘lgan materiallarning qiymatidagi farqlar summasi topiladi. Buning
‘rtacha foizi topib olinadi. Buni matematik modulini quyidagi formula
∑F
1