Tayanch so‘zlar: bankrotlik institute, inqirozga qarshi choralar, restrukturisatsiya, likvidatsiya, sanatsiya
Mustahkamlash uchun savollar Bankrotlik qanday holat?
Respublikada bankrotlik institutining shakllanish sabablarini tushuntirib bering?
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi davrida davlatlarning inqirozga qarshi siyosati nimalardan iborat?
Bankrotlikning tashkiliy-huquqiy shakllari nimalardan iborat?
Nochor korxonalarni moliyaviy sog’lomlashtirish uchun davlat tomonidan qabul qilingan qarorlar mohiyatini aytib bering?
Jahon mamlakatlarining inqirozga qarshi kurashga qancha miqdorda moliyaviy mablag’lar sarflangan?
7. KORXONANING BANKROTLIGI VA MOLIYAVIY SOG‘LOMLASHTIRISH TAOMILLARINING HUQUQIY TARKIBI
7.1.Bankrotlik taomillarining turlari va tarkibi Avvalambor bankrotlik va uning taomillari haqida so‘z yuritishdan oldin bankrotlik va u bilan bog‘liq bo‘lgan bir qancha atamalar o‘rtasidagi ziddiyatni ko‘rib chiqish muhim. Iqtisodiy fanlarda iqtisodiy nochorlik, moliyaviy nobarqarorlik, to‘lovga noqodirlik, bankrotlik kabi so‘zlar bir xil mazmun beruvchi atamalar kabi ishlatilib kelinadi. Lekin aslida ham shundaymi? 2003 yil 24 aprelda qabul qilingan yangi tahrirdagi O‘zbekiston Respublikasi “Bankrotlik to‘g‘risida”gi qonunini xuquqiy xujjat sifatida keltirish mumkin. Qonunning 3-moddasida bankrotlik tushunchasiga quyidagicha ta’rif berilgan:
Bankrotlik(iqtisodiy nochorlik) – xo‘jalik subyektlari tomonidan e’tirof etilgan, qarzdorning pul munosabatlari bo‘yicha kreditorlar talablarini to‘la hajmda qondirishga majburiy to‘lovlar bo‘yicha o‘z majburiyatini to‘la hajmda bajarishga qodir emasligidir.
Butun dunyoda bankrotlik bo‘yicha ta’rif va tushuntirishlar, har qaysi davlatning mavjud xuquqiy me’yor va amliy xujjatlarida ham bankrotlik turli usullar yordamida ta’riflanagan bo‘lsada butun jahon olimlari tomonidan uni e’tirof etiladigan bitta mohiyati mavjud, u ham bo‘lsa: bankrotlik – bu korxona o‘z aktivlari yuzasidan majburiyatlarini kompensatsiya qila olmasligi natijasida uning to‘lov qobiliyatini pasayib ketishidir. Boshqa ta’riflarning barchasi mazkur tushunchaga asoslanadi. Bundan tashqari bankrotlik alomatlari deb nomlanadigan qonunning 4-moddasida ham bankrotlik alomatlari bo‘lishi uchn korxonani boshqa korxonalar bilan kreditorlik aloqadari qay tarzda bo‘lishi qonunan ifodalab berilgan. Unga ko‘ra:
