Buxgalteriya hisobini o'rganishda auditorlar dalillar to'plash va moliyaviy ma'lumotlarning to'g'riligi va to'liqligini baholash uchun turli hujjatlarni tekshiradilar. Auditorlar odatda audit davomida tekshiradigan asosiy hujjatlardan ba'zilari quyidagilardan iborat:
Buxgalteriya hisobini o'rganishda auditorlar dalillar to'plash va moliyaviy ma'lumotlarning to'g'riligi va to'liqligini baholash uchun turli hujjatlarni tekshiradilar. Auditorlar odatda audit davomida tekshiradigan asosiy hujjatlardan ba'zilari quyidagilardan iborat:
Moliyaviy hisobotlar: Auditorlar balans, sub’ekt ustavi, daromadlar to'g'risidagi hisobot, statistika hisobotlari, pul oqimi to'g'risidagi hisobot va kapitaldagi o'zgarishlar to'g'risidagi hisobot kabi tashkilotning moliyaviy hisobotlarini tahlil qiladilar. Ular ushbu hisobotlarda keltirilgan ma'lumotlar amaldagi buxgalteriya hisobi standartlariga muvofiqligini hamda tashkilotning moliyaviy holati va faoliyatini to'g'ri aks ettirishini tasdiqlaydi.
Bosh kitob: Auditorlar tashkilot tomonidan qayd etilgan barcha moliyaviy operatsiyalarning markaziy ombori bo'lgan bosh kitobni tekshiradi. Ular buxgalteriya hisobining tegishli tamoyillari va standartlariga muvofiq muomalalar to‘g‘ri qayd etilgani, tasniflangani va umumlashtirilganligiga ishonch hosil qilish uchun daftarni ko‘rib chiqadi.
Bank ko'chirmalari: Auditorlar naqd pul qoldiqlarining to'g'riligini tekshirish, har qanday nomuvofiqliklarni aniqlash va barcha tranzaksiyalarning tegishli tarzda qayd etilishini ta'minlash uchun tashkilotning bank hisobotlarini bosh kitobdagi tegishli yozuvlar bilan solishtiradi.
Hisob-fakturalar va kvitansiyalar: Auditorlar daromad va xarajat operatsiyalarining asosliligi va toʻgʻriligini tasdiqlash uchun hisobvaraq-faktura va kvitansiyalarni tekshiradi. Ular summalar, sanalar va boshqa tegishli tafsilotlar buxgalteriya hisobidagi tegishli yozuvlarga mos kelishini tekshiradi.
Shartnomalar va kelishuvlar: Auditorlar moliyaviy hisobotga ta'sirini baholash uchun shartnomalar, bitimlar va boshqa huquqiy hujjatlarni ko'rib chiqadilar. Ular tashkilot ushbu kelishuvlardan kelib chiqadigan har qanday majburiyatlar, majburiyatlar yoki kutilmagan holatlarni tegishli tarzda hisobga olganligini taʼminlaydi.
Shartnomalar va kelishuvlar: Auditorlar moliyaviy hisobotga ta'sirini baholash uchun shartnomalar, bitimlar va boshqa huquqiy hujjatlarni ko'rib chiqadilar. Ular tashkilot ushbu kelishuvlardan kelib chiqadigan har qanday majburiyatlar, majburiyatlar yoki kutilmagan holatlarni tegishli tarzda hisobga olganligini taʼminlaydi.
Tasdiqlovchi hujjatlar: Auditorlar roʻyxatga olingan operatsiyalarni asoslash hamda ularning toʻliqligi va toʻgʻriligini tekshirish uchun xarid buyurtmalari, majlislari bayonnomalari, oldi-sotdi shartnomalari, ish haqi varaqalari va bank solishtirishlari kabi tasdiqlovchi hujjatlarni soʻraydi va koʻrib chiqadi.
Ichki nazorat hujjatlari: Auditorlar moliyaviy hisobot ustidan ichki nazorat samaradorligini baholash uchun tashkilotning ichki nazorat hujjatlarini, Korxonaning filiallari va shu’ba jamiyatlari ro’yxati, sub’ektning ishlab chiqarish va tashkiliy tuzilishlarini tartibga soladigan hujjatlar, shu jumladan siyosatlar, protseduralar va qo'llanmalarni o'rganadi. Ular nazorat muhiti moliyaviy hisobotdagi jiddiy xatolarning oldini olish va aniqlash uchun etarli yoki yo‘qligini baholaydilar.
