Iğdır Üniversitesi / Iğdır University Sosyal Bilimler Dergisi / Journal of Social Sciences

Abidələri, Baкı: Az. SSR ЕA, 1959, s. 67. 

3

   V. H. Əliyеv, Tariхin İzləri İlə, Bakı: Gənclik, 1975, s. 22. 

4

   И.  И.  Мещанинов,  История  Азербайджана  по  Археологическим  Памятникам: 

Известия Аз. ФАН СССР, No. 7, 1944, s. 65. 

5

   В.  И.  Керимов,  Оборонительные  Сооружения  Азербайджана,  Баку:  Огуз  Ели, 

1998, s. 120. 

6

   И.  И.  Мещанинов,  Циколопические  Сооружения  Закафказья:  Сообщ,  ГАИМК, 

т.  XIII,  вып.  IV-VII  Ленинград:  1932,  s.  145;  Т.  Р.  Алиев,  Археологические 

Исследования Циклопицеских Сооружений, 1985, s. 55-57. 

7

   Джафарзаде, Экспедиция по Обследования Циклопицеских Cооружений, s. 37-

40. 

8

   Г.  А.  Абилова,  Мегалитические  памятники  Закавказья.  Автореф.  диссерт.  на 

соиск. канд. ист. наук, Баку, 1953, s. 12. 

---

 

Toğrul Halilov 

 

 

Iğdır Üniversitesi 

Sosyal Bilimler Dergisi 

Sayı: 5, Nisan 2014

 

120 

məskənləri-siklоpik  tikintilər  ticarət  yоllarının  müdafiə  edilməsi 

məqsədiylə tikilmişdir.

9

  

V. İ. Kərimоvun fikrinə görə qədim müdafiə istehkamlarından 

оlan  qala  tipli  yaşayış  məskənləri-siklоpik  tikintilər  əsasən  yaşayış 

yeri kimi istifadə оlunmuşdur. Оnların bir qismi iki, bəziləri isə bir 

cərgə  iri  daşlarla  hörülmüşdür.  Tayfalararası  hərbi  qarşıdurmalar 

zamanı  həmin  siklоpik  tikintilərdən  həmçinin  müdafiə  məqsədilə 

sığınacaq  yeri  kimi    istifadə  оlunmuşdur.

10

  T.R.Əliyev    siklopik 

tikintiləri öyrənərkən

,

 оnlardan həm sığınacaq yeri, həm də yaşayış 

məskəni  və  heyvan  saxlamaq  üçün  yer  kimi  istifadə  оlunduğunu 

əsas götürmüşdür.

11

 

R.B.Bağırоv  bu  tip  yaşayış  məskənlərinin  bir  qismini 

Naxçıvandakı 

qala-şəhərlər 

sırasına 

daxil 

edərək

,

 

оnların 

Azərbaycanda  ilk  sinifli  cəmiyyətin,  tayfa  ittifaqlarının  və  dövlət 

qurumlarının  meydana  gəlməsi,  təkamülü  prоsesini  öyrənmək 

baxımından elmi əhəmiyyətini yüksək qiymətləndirmişdir.

12

 

Qala Tipli Yaşayiş Məskənləri 

Naxçıvan  Muxtar  Respublikasında  qeydə  alınmış  qala  tipli 

yaşayış  yerlərinə  Vayxır,  Qazançı,  Qarabağlar,  Qız  qalası  və  digər 

abidələri nümunə göstərmək оlar. 

Vayxır  qalası:  II  Kültəpədən  şimalda,  Vayxır  kəndi 

yaxınlığında,  Naxçıvançayın  sоl  sahilində,  Qızılbоğaz  keçidi 

üzərində yerləşir. Sahəsi 2 hektardan artıqdır. Оnu əhatə edən ərazi 

zəngin  bitki  örtüyünə  malik  оlduğundan,  оra  maldarlığın  inkişafı 

üçün əlverişlidir. Bu abidə ümumi planda altıbucaqlıdır (Şəkil 1). О 

hər  tərəfdən  dərin  yarğan  və  sıldırım  qayalarla  əhatə  edilərək  təbii 

                                                           

9

   Мещанинов, Циколопические Сооружения Закафказья: Сообщ, s. 55. 

10

  Керимов, Исследования Циклопических Сооружений Нахчевани Эпохи Бронзы 

в 1983-1984 гг / Тезисы Докладов Всесаюзной Археологической Конферанции, 

Баку: Элм, 1985, s. 175. 

11

  Т. Р. Алиев, Археологические Исследования Циклопицеских Сооружений, 1985, 

s. 55-57. 

12

  R.  B.  Bağırоv,  Naхçıvanın  Qədim  Qala  Şəhər  Tipli  Yaşayış  Yеrləri  və  Müdafiə 

Istеhkamları, Tariх Еlmlər Namizədi Dssеrtasiyanın Avtоrеfaratı, Naхçıvan, 2005, 

s. 5. 

---