|
Дастлабки
насронийлар
|
səhifə | 428/433 | tarix | 24.10.2023 | ölçüsü | 3,62 Mb. | | #160352 |
| Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq-www.hozir.org
Дастлабки
насронийлар
Т
абиат
муаммоларига
эътиборнинг
нисбатан
камлиги
;
И
нсон
,
жамият
давлат
муаммоларига
эътиборнинг
кучлилиги
;
Э
стетиканинг
гуллаб
яшнаши
, (
фалсафанинг
предмети
инсон
хулқ
-
атвори
ва
фикри
бўлган
)
;
27
Қадимги
юнон
(
антик
)
фалсафасининг
ривожланиш
даврлари
Суқр
о
тгача
бўлган
давр
(
Эра
.
VII
-
V
аср
)
уларнинг
асосий
муаммоси
табиат
ҳ
одиса
-
ларини
тушунтириш
,
космос
моҳияти
,
теварак
-
атроф
,
борлиқнинг
келиб
чиқиши
эди
,
фалсафа
услуби
–
ўз
дунеқарашини
баён
қилиш
ва
уларни
догмага
айлантириш
«
Суқр
о
тгача
бўлган
файласуфлар
,
бу
даврнинг
вакиллари
»
Милет
мактаби
–
«
физиклар
»
Фалес
,
Анаксимандр
,
Анаксимен
Эфеслик
Гераклит
Элей
мктаби
Атомчилар
(
Демокрит
,
Левкипп
)
б
арча
бошқа
файласуфлар
Классик
(
мумтоз
)
Суқрат
даври
(
Эр
.
ав
.
V
аср
ўртаси
IV
охири
-
қадим
Юнон
фалсафасининг
гуллаб
-
яшнаган
давр
)
TARQATMA MATERIALLAR
367
28
Суқратгача
бўлган
файласуфлар
,
бу
даврнинг
вакиллари
Асосий
йўналишлари
Космос
ва
табиат
моҳиятини
ўрганишнинг
мумтоз
даври
ва
«
Суқротгача
»
лар
томонидан
ўрганилиши
Софистлар
фалсафаси
Суқрот
фалсафаси
«
Суқрот
»
мактабининг
юзага
келиши
Платон
фалсафаси
Аристотель
фалсафаси
Су
қ
ротчилар
даври
файласуфлари
бирлам
-
чилик
масаласига
кам
эътибор
берганлар
К
оинот
табиатини
яратишда
худоларнинг
иштирокини
фараз
қилганлар
Борлиқни
пайдо
бўлишини
тахминий
ғоясини
илгари
сурганлар
Платон
реал
дунёдаги
илгариги
ёки
реал
дунёда
кўринган
тоза
ғоялар
таълинотини
яратган
.
фалсафанинг
демократик
-
догматик
услубидан
диологик
-
нисбат
услубига
ўтдилар
Мантиқнинг
риволанишига
хисса
қўшдилар
Амалий
фалсафа
-
таълимотини
илгари
сурдилар
33
Суқрот
(
милоддан
аввалги
469
-
399
й
.
)
Софистикага
алоқадор
файласуфлардан
бири
.
Хусусиятлари
Суқрот
фаолиятининг
тарихий
аҳамияти
Суқрот
йирик
фалсафий
асарларни
яратмаган
бўлсада
,
тарихга
буюк
колемист
, (
ба
ҳ
сга
чорловчи
)
донишманд
,
файласуф
-
педагог
сифатида
ном
қолдирган
.
Б
илимни
тарқатишга
,
фуқароларнинг
маърифатли
бўлишга
хайриҳоҳ
бўлган
;
Суқрот
яратган
ва
қўллаган
асосий
метод
«
майевтика
»
номини
олди
.
Унинг
моҳияти
шундаки
,
мантиқий
усуллар
,
қарши
саволлар
ёрдамида
суҳбатдошни
ҳақиқатни
мустақил
топишга
йўналтириш
.
И
нсониятнинг
азалий
муаммолари
яхшилик
ва
ёмонлик
,
муҳаббат
,
ҳалоллик
ва
шу
кабиларга
жавоб
излаган
;
Суқрот
ўз
фалсафасини
ва
маърифий
ишларини
майдонларда
халқ
орасида
очиқ
мулоқот
тарзида
олиб
борган
диалог
мавзулари
ўз
даврининг
долзарб
муаммолари
ҳатто
ҳозирги
кунда
ҳам
аҳамиятини
йўқотмаган
,
яхшилик
;
ёмонлик
;
муҳаббат
;
бахт
;
ҳалоллик
ва
шу
кабилар
бўлган
.
Ҳ
озирги
замонда
кенг
қўлланиладиган
«
майевтика
»
методини
яратган
;
Ҳ
а
қ
и
қ
атга
эришишнинг
диалектик
методини
яратди
-
уни
эркин
ба
ҳ
сда
эгаллаш
мумкинлигини
исботлаган
;
Ў
з
ишининг
давомчилари
шогирдларини
тарбиялади
(
масалан
,
Платон
)
қатор
«
Суқрот
мактаблари
»
бошида
турган
.
TARQATMA MATERIALLAR
368
50
“
Авесто
”
Ўз
даврининг
ҳуқуқий
,
ахлоқий
меъёрлари
ўз
аксини
топган
.
Олам
нур
ва
зулмат
,
ҳаёт
ва
ўлим
,
тана
ва
жон
,
яхшилик
ва
ёмонлик
,
эркинлик
ва
тобелик
кабиларнинг
азалий
курашидан
иборат
Ҳаётнинг
кечиши
:
табиатда
нур
ва
зулмат
,
борлиқда
ҳаёт
ва
ўлим
,
ижтимоий
ҳаётда
яхшилик
ва
ёмонлик
,
нафосат
оламида
гўзаллик
ва
хунуклик
,
динда
Ахурамазда
ва
Ахриманнинг
азалий
ва
адабий
зиддияти
каби
шаклларда
намоён
бўлади
Олов
–
оламни
нурафшон
қилувчи
,
Одамларни
гуноҳлардан
покловчи
сеҳрли
куч
.
Ер
ва
сув
–
ҳаёт
манбаи
.
Миллий
давлатчилик
анъналари
ўз
аксини
топган
бу
китоб
,
фақат
мустақиллик
йилларида
қадрланди
.
2001
йилда
“
Авесто
”
нинг
2700
йиллиги
нишонланди
.
“
Авесто
”
китобини
биринчи
марта
ўзбек
тилига
Асқар
Маҳкам
таржима
қилган
.
TARQATMA MATERIALLAR
369
52
Dostları ilə paylaş: |
|
|