Ijtimoiy gumanitar fanlar

7-rasm.Orol qorako'zi




Soni.Doim kam bo‘lgan keyingi o‘n yil davomida yanada qisqarib ketdi.
Yashash tarzi.Yarim o‘tkinchi baliq, 3-4 yoshida voyaga yetadi.Urchishi martning oxiri mayning boshi. Serpushtliligi daryolarda 5-10 ming, ko'l va suv havzalarida 30 ming uvildiriq tashlaydi.Suv hasharotlarining lichinkalari, qisqichbaqasimonlar, molluskalar va o‘simliklar urug‘lari bilan oziqlanadi.
Cheklovchi omillar. Orol dengizi sathining pasayishi va suvining sho‘rlanishi, daryolar oqimining sun‘iy tartibsizlanishi; yashash va ko‘payish sharoitlarining yomonlashuvi.Ko‘paytirilmagan.
Muhofaza choralari. Boday-To'qay qo'riqxonalarida muhofaza qilinadi. Turning yashash joylarida maxsus muhofaza tartibini joriy qilsh lozim.
Toshkent yonsuzari(8-rasm) Sirdaryoning zaif, qisqarib borayotgan, lokal tarqalgan endemik turi. Tarqalishi. Chirchiq, Ohangaron daryolari havzalarinnng o‘rta va quyi qismlari. O'zbekistondan tashqarida Qozog'istonda uchraydi.Yashash joylari. Daryo qirg‘oqlaridagi sayoz joylar, oqar suvli qo'ltiqlar.Soni. Oxirgi o‘n yil ichida keskin kamayib ketgan.
Yashash tarzi. O'tkinchi baliq, 7-8 yoshda jinsiy voyaga yetadi. Urchishi aprelning oxirlaridan to avgustgacha. Serpushtliligi —180-900 ming uvildiriq atrofida.
8-rasm.Toshkent yonsuzari
Suv hasharotlarinnig lichinkalari, mollyuskalar o'simliklarning, meva va urug'lari bilan oziqlanadi.Cheklovchi omillar. Daryo oqimining sun‘iy tartiblanishi natijasida Orol dengizi hamda unga quyiladigan daryolarning tabiiy suv rejimi o'zgarishi (suv sathining pasayishi va sho'rlanishi) va suvining ifloslanishi; turning qayta ko'payishi sharoitlarining yomonlashishi, brakonerlik. Ko'paytirish mumkin.
Muhofaza choralari. Ovlash taqiqlangan. Boday-To‘qay, Qizilqum va Surxon qo'riqxonalarida muhofaza qilinadi. Nukus baliqchilik korxonasini turni ko‘paytirish ishlarini davom ettirish, yashash joylarida mahsus muhofaza tartibini joriy qilish.