Ijtimoiy-iqtisodiy fanlar

hisob-kitoblarning ushbu shaklini qanday o‘zlashtirganingizni yaq-qol ko‘rsatadi. Endi o‘zingiz chizgan sxema bilan quyida keltirilgan umumiy sxemani solishtirib ko‘ring.

2-sxema.

To‘lov talabnomalari bo‘yicha hisob-kitoblarda hujjatlarning aylanish sxemasi

9 10 Mahsulot jo‘natuvchi korxona banki
|
3 |11 |
Mahsulot jo‘na-tuvchi korxona
Hisob markazi

_______4_______

________1________ ________2_________

8
7 Mahsulot oluvchi korxona banki

| 5 6
| Mahsulot oluvchi korxona

1. Mahsulot jo‘natuvchi korxona bilan mahsulot oluvchi korxona o‘rtasida xo‘jalik shartnomasi tuziladi.

2. Mahsulot jo‘natuvchi korxona mahsulot oluvchi korxonaga to-var jo‘natadi.
3. Mahsulot jo‘natuvchi korxona o‘ziga xizmat ko‘rsatuvchi bank bo‘limiga to‘lov talabnomasi va tovar-trasport hujjatlarini taqdim qiladi.
4. Mahsulot jo‘natuvchi korxona banki mahsulot oluvchi korxona bankiga pochta yoki kuryerlar orqali hujjatlarni jo‘natadi.
5. Mahsulot oluvchi korxona banki kelib tushgan to‘lov talabno-masini akseptlash uchun mahsulot oluvchi korxonaga beradi.
6.Korxona o‘z bankiga akseptlangan talabnomani taqdim etadi. 7.Mahsulot oluvchi korxona banki talabnomada ko‘rsatilgan sum-
mani to‘lovchi korxona hisobvarag‘idan chegirib, talabnoma bo‘yicha to‘lovni amalga oshiradi.
8. Mahsulot oluvchi korxona banki Hisob Markaziga to‘langan elektron to‘lov talabnomasini modem orqali jo‘natadi.
9. Hisob Markazi elektron to‘lov tizimi orqali to‘langan talabno-mani mahsulot sotuvchi korxona bankiga o‘tkazadi. (Hisob Markazida bo‘ladigan operatsiyalar boshqa mavzuda batafsil ko‘rilishi sababli u

102

yerda Hisob Markazida bajariladigan ishlar batafsil yoritilmadi).
10. Mahsulot sotuvchi korxona banki talabnoma summasini mah-sulot sotuvchi korxonaning hisobvarag‘iga o‘tkazadi.
11. To‘lovning kelib tushganligini xabar qilish uchun kompyuterda chiqarilgan elektron to‘lov talabnomasining ikkinchi nusxasini hisobva-rag‘dan ko‘chirma bilan birgalikda mahsulot sotuvchi korxonaga topshiradi.