–mv ga teng bo'ladi. U holda yopiq sistemadagi ikkala aravachaning impulslari vig'indisi
–mv ga teng bo'ladi. U holda yopiq sistemadagi ikkala aravachaning impulslari vig'indisi
mv + (-mv) = mv - mv = 0 bo'ladi. Aravachalar to'qnashganda plastilin ularni bir-biriga yopishtirib qo'yadi va aravachalar to'xtaydi, ya'ni impulslarining yig'indisi nolga teng.
2-tajriba. Endi aravachalarning prujinali buferlari 87-rasmdagidek bir-biriga qarab tursin. Ikkala aravachaga kattaligi bir xil, lekin yo'nalishi qarama-qarshi bo'lgan tezlik beramiz. Birinchi galdagi kabi bu holda ham aravachalar to'qnashmasdan avvalg impulslari yig'indisi nolga teng. Lekin aravachalar to'qnashgandan keyin har birining impulsi nolga teng bo’lmaydi. Chunki ular to'qnashgandan keyin bir xil v'tezlik bilan uzoqlasha boradi. Bu hol uchun ular impulsining yig'indisi m (-v') + mv' = -mv'+ m v'= 0 bo’ladi. Demak, bu holda ham aravachalar to'qnashmasdan oldin ham, to'qnashgandan keyin ham ularning impulslari yig'indisi nolga teng. Massalari va tezliklari har xil bo'lganda jismlar impulsi
3-tajriba. Aravachalar massalari turlicha — m1, va m2 bo'lsin. 88-rasmdagidek ularni relsga o'rnatib, birinchisiga vl;, ikkinchisiga qarama-qarshi yo'nalishda v2 tezlik beramiz.
Aravachalar to'qnashgandan keyin mos ravishda v'1, va v'2tczliklar bilan ortga qayta boshlaydi.
Ikkala aravachaning impulslari qanday o'zgarishini hisoblaylik.
Ikkala aravachaning impulslari qanday o'zgarishini hisoblaylik.
Birinchi aravacha impulsining o'zgarishi: Ft = m 1v'1— m1 v1 Ikkinchi aravacha impulsining o'zgarishi: —Ft = m2v'2— m2v2.
Bu tengliklarni hadma-had qo'shamiz: Ft— Ft = m 1v'1— m1 v1+ m2v'2— m2v2 yoki: mlv[ + m2v2= m1v'1+ m2v'2
Bu tenglikning chap tomoni aravachalarning to'qnashishidan oldingi, o'ng tomoni esa to'qnashgandan keyingi impulslari yig'indisini ifodalaydi. Demak, aravachalar bir-biri bilan o'qnashganda ham ular impulslarining yig'indisi o'zgarmay qoladi, ya'ni impulslar yig'indisi saqlanadi.
