Imtihon javoblari

2. Bosqinchilik tasnifi va uning oqibatlari.
BOSQINCHILIK — o‗zganing mulkini talon-toroj qilish maqsadida hujum 
uyushtirib, badaniga shikast yetkazish. 
20-BILET 
1. O‘zbekiston Respublikasidagi huquq sohalari to‘g‘risida gapirib bering. 
Qaysi huquq normasini qaysi obyektga nisbatan ishlatish lozimligini aniq lashtirish 
uchun ularni turlarga ajratish lozim. Huquq tizimi, avvalam bor, huquq tarmoqlari 
(sohalari) deb nomlanuvchi alohida tarmoqlarga ajrati ladi. Bunda, davlatdagi ijtimoiy 
munosabatlarning xilma-xilligi e‘tiborga olina di. Aynan shu munosabatlar huquqiy 
tartibga solish (boshqaruv)ning pred metini tashkil qiladi. Huquqiy tartibga solish 
(boshqarish) usuli esa, huquq ning ijtimoiy munosabatlarga ta‘sir ko‗rsatishga 
yordamlashadigan 
yo‗l lari, usullari, vositalarining yig‗indisidir. Ijtimoiy 
munosabatlarning mehnat munosabatlari, ijtimoiy ta‘minot, mo - li ya va hokazolar kabi 
turlari alohida huquqiy normalar orqali tartibga so li nadi. O‗zbekiston Respublikasi 
huquq tizimini quyidagi jadval-sharhi orqali ifo dalash mumkin: 

---

2. 18 yoshga to’magan voyaga yetmaganlarning huquqlari haqida 
O‗quvchlarning mehnat tarbiyasi, ularni asta-sekin mehnatga jalb etish maqsadida 
qonun tomonidan voyaga yetmaganlarni ishga joylashtirishga ruxsat etiladi. Bunda 
sog‗lig‗iga ziyon yetkazmaydigan va maktabdagi o‗qish jarayoniga xalaqit 
bermaydigan yengil mehnatni berish hamda ota-onasidan birining yoki ularning o‗rnini 
bosuvchi shaxsning roziligi albatta olinishi shart. So‗nggi shartni shu bilan tushuntirsa 
bo‗ladiki, ota-onasi o‗spirinni ishga joylashtirishdan oldin ish sharoitlari bilan 
tanishishlari va uning sog‗lig‗iga xavf aniqlangan taqdirda, kontraktni tuzishdan voz 
kechishlari kerak. O‗spirinning o‗zi hayotiy tajribasi yo‗qligi sababli bo‗lajak ishning 
mavjud bo‗lgan noma‘qul sharoitlariga e‘tibor bermasligi mumkin .
Mehnat 
qonunchiligiga ko‗ra ish vaqti 16 yoshdan 18 yosh gacha bo‗lgan bolalarga haftasiga 36 
soatdan, 15 yoshdan 16 yosh gacha bo‗lgan o‗quvchilar uchun haftasiga 24 soatdan osh 
maydi gan qilib belgilanadi
Oila qonunchiligida voyaga yetmaganlarning huquq va majburiyatlari.
Voyaga yetmagan bola o‗z huquqi va qonuniy manfaatlarini himoya qilish huquqiga 
ega. Bolaning huquqi va qonuniy manfaatlari uning ota- onasi, ota-onasi yo‗ q bo‗Isa, 
ota-onasining o‗rnini bosuvchilar, vasiylik va homiylik idoralari, prokuratura, sud 
tomonidan amalga oshiriladi. 
Voyaga yetmagan bolaning hayotiyoki sogdigdga xavf tugdlganligidan, uning huquqi 
va qonuniy manfaatlari buzilganligidan xabardor bodgan shaxslar bu haqda bola ayni 
paytda yashab turgan joydagi vasiylik va homiylik organiga madum qilishi shart. 
Shunday madumotlami olgach, vasiylik va homiylik organi bolaning huquqi va qonuniy 
manfaatlarini himoya qilish yuzasidan zarur choralar kodishi shart bodadi. Ota-ona o‗z 
bolalarining qonuniy vakillari hisoblanadilar hamda har qanday jismoniy va yuridik 
shaxslar bilan bodadigan munosabatlarda, shu jumladan, sudda alohida vakolatlarsiz 
ularning huquq va manfaatlarini himoya qiladilar. 

---

Oilada voyaga yetmagan bolaning manfaatlariga taalluqli har qanday ma¬sala hal 
qilinayotganda bola o‗z fikrini ifoda qilishga, shuningdek, har qan¬day sud 
muhokamasi yoki ma‘muriy muhokama davrida so‗zlashga haqlidir. 
Har qanday ota-ona o‗z farzandlariga o‗zaro kelishib, vokiyaqin qarin- dosh-urugdari 
maslahati bilan ota-onasining ismiga ko‗ra, yoki o‗zlari xoh- lagan ismni qo‗yishlari 
mumkin. Odatda, bolaning familiyasi ota-onaning familiyasiga qarab belgilanadi. Agar 
ota-ona turli familiyalarda bodsa, ular¬ning kelishuviga binoan bolaga otasining yoki 
onasining familiyasi berilishi miimkin. Ota-onaning xohishiga ko‗ra, bolaga milliy 
an‘analarga ko‗ra ota yoki ona tomonidan boboning ismi bo‗yicha familiya berilishi 
mumkin.