İnformatika (MÖvzular və testləR) yeniDƏN İŞLƏNMİŞ NƏŞR

QEYD
: 
Entropiya
və informasiya nəzəriyyəsi müxtəlif yanaşmalara məruz 
qalmış istənilən təcrübənin (sınağın) qeyri-müəyyənlik ölçüsüdür. Entropiya ilə 
bağlı sualları araşdırmaq üçün səbrli olmaq gərəkdir, çünki mürəkkəb anlayışın 
bütün çalarlarını o dəqiqə başa düşmək müşkül işdir. Bu baxımdan riyazıyyat 
sahəsində dövrünün böyük alimi sayılan A.Puankare qeyd etmişdi ki, entropiya 

---

İ N F O R M A T İ K A 
____________________________________________________________ 
20 
anlayışı “
dəhşətli şəkildə abstraktdır
”. 
“
Entropiya
” kəlməsini ilk dəfə 1865-ci ildə alman alimi Rudolf Klauzius elmə 
əsərində istifadə etmişdir. Alimin fikirinə görə “
soyuq cisimdə olan istiliyin isti 
cismə keçməsi müşkül məsələdir
”. 
Yunan dilində entropiya sözü “
daxilimdə çevrilirəm
” və ya “
özümə gəlirəm
” 
anlamını verir. Sonuncu kəlam avstriya alimi Ludoviq Boltsmanı çox maraqlandırır, 
kəlamı təhlil edən alim 1872-ci ildə onunla bağlı əsər çap etdirir və əsərində 
“entropiya” termininin izahını verir və entropiyanı əks neqentropiya adlandırır. 
Görkəmli alim Norbert Vinerə görə entropiya sistemdəki xaos (qarışıqlıq), 
intizamsızlıq ölçüsüdürsə, informasiyanın miqdarı isə intizamlılıq, sahmanlıq 
ölçüsüdür. Bu mənada entropiyaya informasiya çatışmazlığı ölçüsü kimi baxmaq 
olar. İnformasiya isə mənfi entropiya mənası daşıyır. Buna görə informasiyanı 
Leon Nikolya Brillyuen “neqentropiya” (mənfi entropiya) prinsipi mövqeyində izah 
edir. “Neqentropiya” prinsipi informasiya ilə entropiyanı birləşdirir və sübut edir ki, 
bunları bir-birindən təcrid edərək öyrənmək mahiyyətcə düzgün deyildir. 
Nobert Viner 
Leon Nikolya Brillyuen 
Beləliklə, idarəetmə (informasiyanın alınması, saxlanması, işlənilməsi 
prosesi) sistemdəki entropiyanı azaltmağa xidmət edir. Buna görə də idarəetmə 
aktı həm təsadüfi, həm də məqsədə yönəldilmiş ola bilər. Idarəetmə aktı 
məqsədə yönəldilirsə, bu “
qərar qəbul edilməsi
” adlanır. 
Klod Elvud Şennon yanaşmasının mahiyyətini aşağıdakı kimi şərh etmək olar.

---