Tadbirkorlik (tadbirkorlik faoliyati bu- iqtisodiy foydadir) — oʻz tavakkalchiligi ostida amalga oshiriladigan, mulkka egalik qilish, tovarlarni sotish, ishlarni bajarish yoki xizmatlar koʻrsatishdan muntazam ravishda daromad olishga qaratilgan mustaqil faoliyat sanaladi. Tadbirkorlik faoliyati bilan shugʻullanuvchi shaxslar, agar qonun hujjatlarida boshqacha tartib nazarda tutilgan boʻlmasa, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ushbu lavozimda roʻyxatdan oʻtkazilishi kerak[1].
Tizimda foyda keltirmaydigan tovarlarni sotish kabi ishlarni bajarish yoki xizmatlar koʻrsatishning alohida hollari tadbirkorlik hisoblanmasligi aniq.
Tadbirkorlik faoliyatini yuritish uchun tadbirkorning oʻzi tomonidan , tashqaridan jalb qilingan mulklar ya'ni nomoddiy aktivlari va mehnat resurslari ham qoʻllanilishi lozim. Sarflangan mablagʻlar oʻzini qoplashiga , ishlab chiqarilgan narsa foyda bilan sotilishiga kafolat yoʻq. Bu mulkni toʻliq yoki bir qismini yoʻqotish xavfi bilan bogʻliqdirManba xatosi: Closing missing for tag[2].
Tadbirkorlik faoliyatining samaradorligi[3] nafaqat foyda miqdori, balki korxona qiymatining oʻzgarishi bilan ham baholanishi mumkin (korxonaning bozor qiymati, yaxshi niyatga ham bogʻliq boʻladi).
Odatda gʻoyani shakllantir quyidagi bosqichlar bilan ajralib turadi:
Tadbirkorlik gʻoyasini yaratish;
Gʻoyaning birinchi ekspert bahosi;
Bozor maʼlumotlarini olish (talab va taklif oʻrtasidagi bogʻliqlikni aniqlash, narxlarni aniqlash va boshqalar);
Gʻoyani amalga oshirish uchun xarajatlarni hisoblash;
Gʻoyani amalga oshirish uchun bozor maʼlumotlari va xarajatlarini ekspert baholash;
Tadbirkorlik qarorini qabul qilish, gʻoyani amaliy amalga oshirishga tayyorgarlik koʻrish.
Qaror qabul qilish uchun diqqat bilan marketing yoki bozor holatini, raqobatchilar oʻrtasidagi munosabatlarni, talab va taklifda mumkin boʻlgan oʻzgarishlarining ilmiy prognozlarini, aholining xarid qobiliyatini oʻrganmasdan turib amalga oshirib boʻlmaydi.
Bank (italyancha: banco — stol) — kredit-moliya muassasasi; asosan, vaqtincha boʻsh pul mablagʻlarini toʻplash, korxonalarga va umuman pulga muhtojlarga kredit, ssuda berish, naqd pulsiz hisob-kitoblarini amalga oshirish, pul va turli qimmatbaho qogʻozlar chiqarish, oltin va chet el valutalari bilan bogʻliq operatsiyalarni bajarish va boshqa faoliyatlar bilan shugʻullanadi.
Vazifasi va turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bank ishining asosiy yoʻnalishlari depozit (omonat) qabul qilish, kreditlar berish va mijozlarga kredit-hisob xizmati koʻrsatishni amalga oshirish hisoblanadi. Bank qimmatbaho qogʻozlarni saqlash, saqlashga oʻtkazilgan qimmatbaho qogʻozlarni joriy boshqarish, birja topshiriqlarini bajarish, seyflarni ijaraga berish kabi pulli xizmatlar ham koʻrsatadi. Turli iqtisodiy xizmatlarni amalga oshiruviga koʻra hozirgi vaqtda bankning quyidagi asosiy turlari faoliyat koʻrsatadi: markaziy (emissiya) banki va tijorat banki.