İnsidens 3-10 / 100. 000

Kronik pankreatit, kronik inflamasyon ve irreversibl fibrozis ile giden, organın ekzokrin ve endokrin fonksiyonlarında kayıpla sonuçlanan progresiv - nekroinflamatuar bir hastalıktır.

• Kronik pankreatit, kronik inflamasyon ve irreversibl fibrozis ile giden, organın ekzokrin ve endokrin fonksiyonlarında kayıpla sonuçlanan progresiv - nekroinflamatuar bir hastalıktır.

• İnsidens 3-10 / 100.000

• Prevalans 27-35/ 100.000

• Mortalite 3,6 : 1

• Sürvi; 10 yılda %70, 20 yılda %45

Hastalığın erken dönemdeki belirtileri irritabl bağırsak hastalığını taklit eder

• Hastalığın erken dönemdeki belirtileri irritabl bağırsak hastalığını taklit eder

• Alkol kullanmayan bir hastada pankreatit olasılığı nadiren hekimin aklına gelir

• Hastalar genellikle gerçekte kullandıklarından daha az alkol tükettiklerini ifade ederler

• Geç dönemdeki belirtiler pankreas kanseri veya ishalle karışır

Toxic

• Toxic

• Idiopathic

• Genetic

• Autoimmun

• Recurrent injuries

• Obstruction

Toksik faktörler

• Toksik faktörler

• Alkol (Miktar ve süre önemli, 80-150 g/gün, en az 5-10 yıl ? ) Kronik alkol kullananların ancak %5-10 da kronik pankreatit gelişir + Meze tüketimi !!

• Sigara (OR:8-17) (Kronik pankreatitli hastaların %90 ında sigara + )

• İlaçlar

Pankreatik kanalda obstrüksiyona neden olabilecek patolojiler

• Pankreatik kanalda obstrüksiyona neden olabilecek patolojiler

• Tümör (Adenokarsinom, IPMT,ampuller tümörler)

• Oddi sfinkteri disfonksiyonu (OSD)

• Yetersiz aksesuar drenajlı pankreas divisium

• Striktürler (Postnekrotizan, Rx)

• Travma

• Duodenal obstrüksiyon (Tümör, divertikül)

Primer (Tip 2)

• Primer (Tip 2)

• IgG4 ile ilişkili diğer sistemik hastalıklarla birlikte (Tip 1) ;

• - İnflamatuar bağırsak hastalıkları

• - Sklerozan kolanjit

• - Primer biliyer siroz, akalküloz kolesistit

• - Sjögren sendromu

• - Retroperitoneal fibrozis

• - Slerozan mediastinit

• - Tübulointerstisyel nefrit, membranöz glomerulopati

• - Tiroidit

• - Prostatit

• - Meme (İnflamatuar psödotümör)

• - Göz (İnflamatuar psödotümör)

• - Lenf nodları (Castleman hastalığı vb)

• - Hipofizit

Erkek üstünlüğü

• Erkek üstünlüğü

• Klinik bulgular genelde silik ve akut ağrılı ataklar nadir

• Obstrüktif sarılık ve pankreasta kitle daha sık

• Serumda Ig4 artışı ve ANA pozitifliği (%75)

• BT de pankreasta diffüz genişleme (Sosis benzeri pankreas)

• PET pozitifliği

• ERCP de pankreatik kanalda diffüz ve düzensiz daralma

• Kalsifikasyon ve kist formasyonu nadir

• Pankreasta yoğun IgG4 + lenfosit infiltrasyonu ve fibrotik değişiklikler

• Steroid tedavisine belirgin semptomatik ve radyolojik yanıt

Kilo kaybı

• Kilo kaybı

• Ağrı

• Maldijesyon

• Diabet (%30-75)

• Psödokist (%10-25)

• Biliyer / duodenal obstrüksiyon (%5-10)

• Vasküler komplikasyonlar (Splenik ven trombozu / Splenik arter anevrizması / Hemosuccus pancreaticus )

• Pankreatik asit / plevral efüzyon

• Kanser (%4 / 20 yıl)

Ekzokrin fonksiyon kaybına sekonder maldijesyon

• Ekzokrin fonksiyon kaybına sekonder maldijesyon

• Anoreksi

• Sitofobia ile birlikte olan ağrı

• - Duodenal stenoz

• - Psödokist

• Mide boşalımında gecikme

• İnce bağırsakta bakteriyel aşırı çoğalma

• Alkolizm

• Pankreas kanseri

Uzun dönemde (>12 yıl) kronik pankreatitli hastaların %50 sinde ekzokrin yetersizik gelişir .

• Uzun dönemde (>12 yıl) kronik pankreatitli hastaların %50 sinde ekzokrin yetersizik gelişir .

• Kötü kokulu, yumuşak kıvamda ve açık renkte dışkılama, meteorizm, kas kitlesinde ve vücut ağırlığında azalma , yağda eriyen vitaminlerin eksikliğine bağlı belirtiler görülür. İshal bulunmayabilir.

• Kalsifikasyon ve pankreatik kanalda genişleme olan hastalarda ekzokrin yetersizlik bulunma olasılığı yüksektir (>%80).

• Ekzokrin yetersizlik varlığını göstermede kullanılan testler;

• - Dışkıda kantitatif yağ ölçümü (>7g/gün patolojik)

• - Fekal elastaz-1 ölçümü (<15ug/g) (<200ug/g patolojik)

• - C13 ile işaretli trigliserid solunum testi (C13-MTG) (<%29 patolojik) (Sens. >%90)

• - Secretin testi (HCO3 <80mEq /L / saat patolojik )

Pankreatik enzim replasmanı

• Pankreatik enzim replasmanı

• Alkol ve sigara tüketiminin sonlandırılması

• Kilo kaybını ve yağda eriyen vitaminlerin eksikliğini artırabileceğinden diyetteki yağın azaltılması önerilmez. Orta zincir ağırlıklı trigliseridler ilave kalori sağlayabilir.

• Yağde eriyen vitaminlerin (ADE) replasmanı

İntraduktal hipertansiyon

• İntraduktal hipertansiyon

• Lokal bası

• Pankreas kan akımında değişiklik

• Nöronlardaki inflamatuar reaksiyonlar

• Sentral sensitizasyon ve hiperaljezi (Nöroplastisite)

• Ağrı oluşturabilecek diğer nedenler !!

• Pankreatik psödokistler

• Duodenal stenoz

• Mide boşalımında gecikme

• Peptik ülser

• Biliyer striktür

• Opiat bağımlılığı

• Enzim preparatları

• Antioksidan ajanlar

• Nöral iletiyi etkileyen ilaçlar

• Analjezikler

• Duktal dekompresyon (ESWL, ERCP, Stenting)

• Çölyak sinir blokajı

• Cerrahi tedavi

• Alkole bağlı kronik pankreatitte alkol mutlaka kesilmelidir !

Patogenez:

• Patogenez:

• İnflamasyon / fibrozis / psödokist / tümör

• Klinik:

• Erken dönemde; AF yüksekliği

• Geç dönemde; Kolestaz ve ağrı

• Komplikasyonlar:

• Kolanjit, sekonder biliyer siroz

• Tedavi:

• Stenting, cerrahi bypass

Tip-1 Diabetes Mellitus (Beta hücre hasarına bağlı mutlak insülin eksikliği)

• Tip-1 Diabetes Mellitus (Beta hücre hasarına bağlı mutlak insülin eksikliği)

• A: İmmun aracılı

• B: İdiopatik

• Tip-2 Diabetes Mellitus (Relatif insülin eksikliği ile birlikte insülin direnci, insülin direnci

• ile birlikte olan defektif insülin sekresyonu)

• Tip-3 Diabetes Mellitus (Diğer spesifik tipler)

• A: Beta hücre fonksiyonunda genetik defekt

• B: İnsülin aksiyonunda genetik defekt

• C: Ekzokrin pankreas yetersizliği ile giden hastalıklar

• 1- Pankreatit

• 2- Travma / Pankreatektomi

• 3- Neoplazi

• 4- Kistik fibrozis

• 5- Hemokromatoz

• 6- Diğer

• D: Endokrinopatiler

• E: İlaçlar ve kimyasal maddelere bağlı diabet

• F: Enfeksiyöz

• G: İmmun aracılı diabetin nadir görülen formları

• H: Diabetle birlikte olabilen diğer genetik sendromlar

• Tip-4 Gestasyonel diabetes Mellitus

Kronik pankreatitte diabet prevalansı %30-75

• Kronik pankreatitte diabet prevalansı %30-75

• (Kronik kalsifik pankreatitte %90)

• Tip3c diabet gelişme riski;

• - Uzun hastalık süresi

• - Parsiyel pankreatektomi

• - Pankreasta erken kalsifikasyon varlığında artar.

• Yıllık AKŞ, Hba1c takibi

• Gereken olgularda OGTT yapılması, insülin, C-peptid ve pankreatik PP ölçümü

Major kriterler

• Major kriterler

• Ekzokrin pankreas yetersizliği (Fekal elastaz-1 testi veya direkt fonksiyon testleri)

• EUS, BT veya MR da patolojik görünüm

• Tip 1 diabetes mellitusun olmaması (Otoimmun markerlerle birlikte olan)

• Minor kriterler

• Pankreatik polipeptit sekresyonunun yokluğu

• ‘Incretin’ sekresyonunda azalma (GLP-1, GIP vb.)

• Aşırı insülin direncinin olmaması (HOMA – IR)

• Bozulmuş beta hücre fonksiyonu ( HOMA-B, C peptid / glukoz oranı )

• Yağda eriyen vitaminlerin serum seviyesinde azalma (A,D,E,K vit. )

Yaşam tarzı değişiklikleri

• Yaşam tarzı değişiklikleri

• (Alkol ve sigaranın kesilmesi, egzersiz, aşırı kilonun verilmesi, diyet)

• Metformin (Antidiabetik, antineoplazik etki ? )

• Bulantı, karın ağrısı, şişkinlik, ishal, kilo kaybı nedeniyle kronik pankreatitli hastada kullanımı güç olabilir.

• İnsülin, GLP analogları

• Ekzokrin pankreas yetersizliğinin tedavisi ( !!)