355
kapitalistik
mamlakatlarda
aholi
daromadlarining
taqsimlanish
giperbolasining tenglamasi beriladi (1897).
Foydalilik (naf) funksiyasini topish uchun ne'matlar to`plami
afzalligi konsepsiyasi Jon fon Neyman tomonidan yanada rivojlantirildi. U
o`yin nazariyasiga asoslanib, individuumning maksimum yutuqqa intilishi
sharoitidan kelib chiqib, iste'molchining o`zini tutish modelini ishlab
chiqdi. Bunda ne'matlar foydaliligi konsepsiyasi psixologik talabni
qondirish mezonlari bilan bog`lab o`rganiladi.
R.Xuker
(Buyuk
Britaniya)
tomonidan
korrelatsion tahlil o`tkazilgan, bunga rus statisti
A.A.Chuprov
ham
ancha
hissa
qo`shgan.
Ekonometrika alohida ilmiy
yo`nalish sifatida
iqtisodiy nazariya, matematika va statistikadan 20-30
yillarda ajralib chiqdi, bu xususan G.Mur va G.Shuls
(AQSH) asarlari tufayli ro`y berdi. "Ekonometriya"
matni birinchi bor pol'shalik iqtisodchi P.Chompa
(1910)
tomonidan
ishlatildi
(ekonometrika
va
ekonometriya iboralari teng kuchli hisoblanadi), ilmiy qo`llanuvga esa
norvegiyalik iqtisodchi R.Frisk (1926) kiritdi. U I.Fisher, I.Shumpeter,
Ch.Rouz va boshqa amerikalik olimlar bilan birga "Xalqaro ekonometriya
jamiyati"ning tashkilotchisi hamdir (1930). Bu jamiyat 1933 yildan
"Ekonometrika" jurnalini nashr etadi.
U.Mitchell va u boshqargan "iqtisodiy barometrlar"ning Garvard
maktabi vakillari ham bu yo`nalishga katta hissa qo`shmoqdalar. Keyingi
davrda italiyalik iqtisodchilar E.Barone va M.Pantaleoni, amerikalik
I.Fisher, G.L.Mur, E.Chemberlin, shvetsiyalik K.Viksell, G.Kassel va
boshqalar bu sohada muhim yutuqlarni qo`lga kiritdilar.
30-yillardagi tadqiqotlar asosan iqtisodiy sikl
muammolari bilan bog`liq bo`lib, ular bu sikl
sabablari va iqtisodiy kon'yunktura xarakterini
aniqlashga
bag`ishlangan.
I.Fisher,
R.Frish,
M.Kaletskiy va ayniqsa Ya.Tinbergen bu sohada qator
tadqiqotlarni o`tkazdilar. Niderlandlik olim Tinbergen
ba'zi sikllar konsepsiyalarini iqtisodiy modellar
yordamida tekshirishga urinib ko`rdi. U bunday
sikllardan 1919-1932 yillardagi AQSH, 1870-1913
yillardagi
Angliya
va
1923-1937
yillardagi
Niderlandiya iqtisodiy modellarini tuzib chiqdi: ular ahamiyatga ega
bo`lmasa-da, matematik-statistik uslublarning rivojiga katta turtki bo`ldi.
Dostları ilə paylaş: