|
Inson hayoti va faoliyatining muhim xususiyati uning moddiy dunyoga bog‘liqligidir. Bir xil moddiy ne’matlar shunday miqdorda, shunday shaklda mavjudki, ulardan inson har joyda va hamma vaqt foydalanish imkoniyatiga ega. Ularga bo‘lgan talablarni qondirish hech qanday kuch sarflashni va qurbonlikni talab qilmaydi. Bular erkin va in’om etilgan ne’matlardir. Shunday sharoitlar mavjud bo‘lib saqlanib turar ekan, bu ne’matlar va ularga bo‘lgan talablarni qondirish insonning tashvish tortishi predmeti bo‘lmaydi.
Boshqa moddiy ne’matlar cheklangan miqdorlarda mavjuddir. Ularga mavjud bo‘lgan talablarni qondirish, ularga yetarli miqdorda ega bo‘lish uchun ularni topish hamda talablarga moslashtirish uchun kuch va harakat sarflash kerak bo‘ladi.
Bu ne’matlar «xo‘jalik ne’matlari» deyiladi. Bu ne’matlarni qo‘ldan chiqarish, yo‘qotish zararni tashkil etadi, ularning o‘rnini qoplash yangitdan kuch sarflash xarajat va qurbonliklar talab qiladi. Odamlarning farovonligi shularga bog‘liqdir. Shuning uchun xo‘jalik yurituvchi bilan ehtiyotlik, tejamkorlik bilan me’yorida, hisob-kitobni qilgan holda muomala qiladi.
«Iqtisodiyot» so‘zi ikki ma’noda: firma, tarmoq, viloyat mamlakat (masalan, O‘zbekistonning iqtisodiyoti)ni «xo‘jalik jihatdan joylashishi, faoliyat yuritishi» tushunchasining sinonimi va uzoq o‘tmishda vujudga kelgan va dastlab inson faoliyatining juda tor sohasini ko‘rib chiqqan fan ma’nosida ishlatiladi.
Iqtisodiyot – resurslarning cheklanganligi sharoitlarida oqilona yuritish haqidagi fandir.
Optimallik mezonlari bu yerda – xarajatlar, sarflar va natijalar daromadlarning nisbatidir.
Bu iqtisodiyot tamoyillari tushunchasiga olib keladi.
Dostları ilə paylaş: |
