Iqtisodiyot nazariyasi

QO’ShIMChA MAHSULOT - ishchi va xizmatchilarning qo’shimcha ish vaqtida yaratilgan va ishchi kuchini me’yoriy xolda saqlash va qayta tiklash uchun zarur bo’lgan mahsulotga nisbatan ortiqcha qismiga aytiladi. Qo’shimcha mahsulotni ishlab chiqarish uchun sarf etilgan vaqt qo’shimcha ish vaqti, mehnat esa qo’shimcha sarf etilgan mehnat deb ataladi. Qo’shimcha mahsulot ishlab chiqarish tarixiy taraqqiyotni asosi bo’lib, kengaytirilgan takror ishlab chiqarishning va jamiyat a’zolarini ijtimoiy himoyalashni asosiy manbai hisoblanadi. Turli mulkchilikka asoslangan ishlab chiqarishni maqsadi nafaqat zaruriy mahsulotni, balki qo’shimcha mahsulotni ishlab chiqarish hisoblanadi. Chunki u ishlab chiqarishni samaradorligini ifodalaydi. Qo’shimcha mahsulotni miqdori yangi ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga va uni zaruriy qo’shimcha mahsulotlarga bo’linish nisbatiga bog’liq. Mehnat unumdorligini o’sishi bu nisbatni o’zgarib borishiga ishchini yashash darajasiga salbiy ta’sir etmagan xolda amalga oshadi.