Ishlab
chiqarish korxonalarida
UASH ishining gigiyenik jihatlari. Ishchilarni
tibbiy ko‘rikdan o‘tkazishning xuquqiy asos-
lari va
uni
o‘tkazish.
Sanoat, qishloq xo‘jaligi, trans-
port va boshqa sohalarda ishlov- chilarga
ta’sir ko‘rsatuvchi zararli moddalarga kas-
biy yoki ishlab chi qarish zaharlari deb
qarash lozim. Ularga xomashyo, oraliq yoki
tayyor mahsulotlar ko‘rinishida foydalanila-
digan va organizmga
tushganida unda pato-
logik o‘zgarishlami chaqiradigan kimyoviy
moddalar kiradi. Ishlab chiqarish zaharlari
kuchli ifodalangan kasbiy kasalliklar va
ham da vaqtinchalik kompensatsiyalangan bu-
zilishlar, umumiy nospetsifik kasallanishning
oshishi, atrof muhit omillari ta’siriga or-
ganizm rezistentligining pasayishiga olib ke-
lishi mumkin. Xomashyo,
oraliq va tayyor
mahsulotlarni gigiyenik standartizatsiyalash
ulardagi toksik aralashmalarni organizmga
salbiy ta’sir ko‘rsatmaydigan darajagacha
cheklashga yo‘naltirilgan. Bu tadqiqotlar
hozirgi vaqtda bajarilishi shart hisoblana-
di, chunki istalgan ishlab chiqarish mahsulo-
ti sifatning gigiyenik sertifikatiga ega bo-
iishi lozim. Standartizatsiyani
amalga oshi-
rish mas’ulligi ishlab chiqaruvchi korxona
zimmasiga yuklatiladi. Ishlab chiqarish sha-
roitida uchraydigan kimyoviy birikmalarning
lurli-tumanligi bois, hozirgi vaqtgacha sa-
noat zahrining yagona to‘ 1 iq va univer-
sal tasnifi mavjud emas. Tadqiqotchilarning
oldiga qo‘ygan
maqsadiga bogMiq holda,
ishlab chiqarish kimyoviy omillarini turli
tamoyillarga ko‘ra tasniflaydilar. Shunday
qilib, kimyoviy tasnif bar cha sanoat za-
harlarini organik, noorganik va elementorga-
nikka ajra- tadi. Gedderson va Xaggard
tasnifiga muvofiq kimyoviy moddalar or ga-
nizmga
ko‘rsatadigan biologik ta’siriga
ko‘ra 4
katta
guruhga bo‘- linadi:
bo‘g‘uvchi, qo‘zg‘atuvchi, qonga tushgach
ta’sir ko‘rsatuvchi uchuvchan narkotiklar va
ularga yaqin moddalar, va noorganik va
metalloorganik
birikmalar.