Ishlab chiqarish xarajatlarini minimallashtirish shartlari va korxonalarning zararsiz ishlash nuqtasini hisoblash yo'llari

Ishlab chiqarish xarajatlarini minimallashtirish shartlari va korxonalarning zararsiz ishlash nuqtasini hisoblash yo'llari

Toshkent davlat Iqtisodiyot Universiteti Samarqand filiali Iqtisodiyot fakulteti, Buxgalteriy hisobi va auditi yo’nalishi Sirtqi bo’lim 420-guruh Talabasi Shukrullayev Mirjalolning Ekonometrika fanidan mustaqil ishi

«Mikroiqtisodiyot» fanidan
Ishlab chiqarish xarajatlarini minimallashtirish shartlari va korxonalarning zararsiz ishlash nuqtasini hisoblash yo'llari
Reja:
1). Qiska va uzoq muddatda foydani maksimallashtirish.
2) Ishlab chiqarish xarajatlarini minimallashtirish shartlari bilan
tanishish.
3) Korxonaning zararsiz nuqtasini hisoblash yoʻllari.
Tadbirkor ishlab chiqarish bilan shug’ullanar ekan, uning oldida ishlab chiqarish
bilan bog’liq muammolar mavjud bo’ladi. Bu muammolarni uch darajada ko’rish mumkin.
1. Tadbirkorning oldida belgilangan miqdordagi mahsulotni qanday ishlab chiqarish
mumkinligi masalasi turadi. Bu muammo ishlab chiqarish xarajatlarini qisqamuddatda minimallashtirish masalasiga kiradi.
². Narxlar faqat iste’moldagina emas, balki ishlab chiqarishdagi o’zgarishlardan ham
darak beradi.
Narxlarning boshqa muhim vazifasi – ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilarni
rag’batlantirishdir.
Narxlar mexanizmi ishlab chiqarilayotgan mahsulot miqdorini ko’paytirishgina emas,
balki ishlab chiqarishning eng tejamli usullarini ishlashni ham rag’batlantiradi.
Narxlarning uchinchi vazifasi ikkinchisi bilan chambarchas bog’liq. Bu daromadlarnig
taqsimlanishiir. Narx siyosatini shakllantirish va narx darajasini hisoblash uslublari
Narx bilan iste’molchilar o’rtasida juda chambarchas aloqadorlik mav judki, uni
iqtisodiy tamoyillar: talab qonuni, talabning narx ravonligi, bozor segmentasiyasi
bilan izohlash mumkin. Talab qonuni iste’molchilar odatda qimmat narxlarga
qaraganda arzon narxlarda ko’proq tovarlar sotib olishini ifodalaydi. Ammo har
qanday tovar ham «narx-miqdor» aloqador ligiga to’g’ri kelavermaydi. Ayrim
mahsulotlarga talab shundayki, muayyan sharoitlarda yuqoriroq narxlar ko’proq tovar
aylanmasi hajmini ta’min laydi. Bunday tovarlar bozorning ayrim segmentlariga
mo’ljallangan – bular qimmatbaho avtomobillar, kemalar, zeb-ziynat buyumlari,
mo’yna va boshqalar.
Raqobat narx siyosatida muhim barometr bo’lib xizmat qiladi. Korxonalarning narx
siyosati narx belgilash maqsadlari va uslublariga bog’liq bo’lgan to’rt bozor tipini
ajratish mumkin: sof raqobat, monopolistik raqobat, oligopolistik raqobat sof
monopoliya.
Asosan narxni o’zgartirish yo’li bilan talabga ta’sir ko’rsatish raqobatning narx bilan
bog’liq usullarini yaratadi. Narx bilan bog’liq bo’lmagan raqobat usullarida firmalar o’z
mahsulotining o’ziga xos xislat lariga zo’r beradi, mahsulot sotish, tovarlar harkati,
reklama, mahsulotni joylash, servis kabi marketing qismlariga katta e’tibor beradi.
Bozorda narx uchta guruh omil natijasida shakllanadi:
http://hozir.org